Aanstaande donderdag, 19 oktober, is het precies dertig jaar geleden dat de beurzen een stevige duik namen tijdens Zwarte Maandag. Het monetaire beleid van de Fed voorkwam toen een economische crisis, maar zaaide daarmee tegelijk de eerste kiemen voor de crisis van 2008.
Dat schrijft Lucy O’Carroll, hoofdeconoom bij Aberdeen Standard Investments, in haar rapport ‘Herinneringen aan de Black Monday blues’.
Tijdens de crash van 1987 leed de Dow-Jonesindex het grootste dagverlies ooit; groter dan bij de beurskrach in 1929, en groter dan in 2008. De crash begon op maandag 19 oktober 1987 in Hongkong, waar de beurs met 11% kelderde, en werkte via de Europese markten door op Wall Street, waar de Dow met 23% terugviel. Dat was ruim twee keer meer dan elke dagelijkse koersdaling in 1929.
Vrees voor herhaling
Geen wonder dat de gebeurtenissen op Zwarte Maandag zorgden voor de vrees voor een herhaling van de crash van de aandelenmarkt in 1929 en de economische depressie die daarop volgde. Maar allebei deze angsten bleken ongegrond te zijn. De aandelenmarkten herstelden snel en in het Verenigd Koninkrijk eindigde de FTSE 100-index het jaar zelfs hoger dan het begon.
En wat de wereldeconomie betreft, die groeide met een respectabele 3,5% in 1987 en steeg in 1988 tot 4,2%. De VS groeide in een vergelijkbaar tempo, waarbij een recessie netjes werd vermeden totdat de dotcom-boom in de vroege jaren negentig eindigde.
Zwarte Maandag was ook de eerste globale financiële crisis in de moderne tijd, waarbij financiële derivaten een rol speelden en de betrokkenheid van grote institutionele beleggers en computers de diepte van de crisis vergrootten.
Voldoende liquiditeit
De precieze oorzaken voor de crash zijn nog steeds onderwerp van discussie, maar over wat de oplossing bracht is men het wel eens: Alan Greenspan, destijds voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, schoot te hulp door het economische en financiële systeem van voldoende liquiditeit te voorzien.
Dat beleid heeft een economische crisis afgewend, maar heeft de sector tegelijk roekelozer en zelfgenoegzamer gemaakt. De financiële sector ging er sindsdien van uit dat de Fed bij een crisis uiteindelijk altijd wel te hulp zou schieten. Zo heeft de oplossing van toen, het pad bereid voor de financiële crisis van 2008.
De belangrijkste lessen die beleggers uit Zwarte Maandag kunnen trekken zijn dan ook onder andere dat een wereldwijde beurscrash niet onvermijdelijk tot een recessie leidt en dat dergelijke correcties kunnen optreden zonder een duidelijke katalysator.