Vorige week woensdag hield de voorzitter van de Fed, Jerome Powell, een toespraak op de Economische Club van New York. De financiële markten hielden de oren gespitst. Nadat er sinds eind 2015 een serie renteverhogingen is doorgevoerd heerst in de markten de vraag of de Fed dit beleid zal voortzetten of dat er (even) een pas op de plaats wordt gemaakt.
Waar de Fed in oktober nog stellig was met de uitspraak dat de Fed Funds rate nog lang niet het gewenste neutrale niveau had bereikt, keren de centrale bankiers de laatste tijd op hun schreden terug als gevolg van de signalen dat de wereldeconomie een groeivertraging tegemoet lijkt te gaan.
Laatste restje groei
Waarschijnlijk gaf Jerome Powell vorige week woensdag daarom aan dat de huidige Amerikaanse rente zich net onder neutraal bevindt. Als de Fed het eerder voorgenomen beleid van renteverhogingen voortzet, dreigt ze het laatste restje economische groei om zeep te helpen.
De belangrijkste markten, de obligatie- en valutamarkten, reageerden al op deze eerste tekenen van een mogelijke beleidswijziging. De aandelenmarkten lijken nog sterk in de ban van andere onzekerheden in de wereld, zoals de naderende Brexit, het geharrewar over een spaghetti-begroting en wat importheffingen op Chinese producten. Het is echter de vraag of er onder de oppervlakte niet meer aan de hand is en of beleggers zich niet laten afleiden door al deze ‘randzaken’.
Draai
Waar tot op heden niet zoveel aandacht aan is gegeven, is namelijk de draai in de monetaire operaties die de Fed al eind vorig jaar heeft ingezet. Eind 2014 stopte de centrale bank met het grootschalig opkopen van staats- en hypotheekobligaties. Daarmee werd de grootste monetaire verruiming uit de geschiedenis beëindigd.
Deze verruiming had in een periode van ruim zesenhalf jaar de balans van de Fed doen opzwellen van 849 miljard dollar in 2008 naar 4.474 miljard dollar in 2015. Dit beleid is voor een groot deel verantwoordelijk voor de op één-na-langste bullmarket ooit.
Geldkraan open? Stijgende koersen
Opvallend gedurende deze periode is vooral het feit dat steeds wanneer de Fed tussen de verschillende operaties (kwantitatieve verruiming 1, kwantitatieve verruiming 2, Operatie Twist en kwantitatieve verruiming 3) de geldkraan even dichtdraaide, de beurzen onmiddellijk corrigeerden.
Of kort door de bocht, zodra de Fed de geldkraan opendraaide stegen de koersen. Zodra de geldkraan dichtging zakten ze weer. Toen de Fed begin 2015 ophield met de grootschalige monetaire operaties nam de ECB het stokje braaf over.
Van koers veranderd
Eind vorig jaar is de Federal Reserve echter van koers veranderd. Waar de centrale bank aanvankelijk de inkomsten uit aflossingen en rente herinvesteerde hield men daar eind 2017 mee op. De Fed laat de obligaties nu gewoon aflopen zonder de vrijkomende gelden te herinvesteren. De balans van de Fed wordt dus kleiner.
Dit beleid heeft de naam Quantitative Tightening, kortweg QT, gekregen. Aanvankelijk vond de kwantitatieve verkrapping met een maandelijks bedrag van ‘slechts’ 10 miljard dollar plaats. In de loop van dit jaar werd het tempo opgevoerd naar nu 50 miljard dollar per maand.
Niet zonder gevolgen
De krimp van de balans van de Fed blijft niet zonder gevolgen. Zo liepen de inkopen van eigen aandelen, gefinancierd middels een door de Fed veroorzaakte lage rente, recent behoorlijk terug. De Amerikaanse rente liep op en behoudende beleggers kregen een alternatief voor aandelen. En ziedaar, in oktober zakten de beurzen wat verder weg dan men de laatste jaren gewend was.
Altijd op zoek naar de reden
Natuurlijk, Italië, China, Brexit, opkomende markten, het speelt allemaal mee. Maar de media zijn altijd op zoek naar de reden van een correctie op de beurs en dan het liefst een oorzaak die eenvoudig te begrijpen is voor de lezer of luisteraar.
Lastige Britten, halsstarrige Italianen, een brallerige president en onverantwoordelijke Chinezen doen het beter dan moeilijk uit te leggen monetair beleid. Feit is echter dat het gewijzigde beleid van de Fed niet zonder gevolgen zal blijven voor de beurs. Mede daarom is het zo van belang de woorden van Powell serieus te nemen, al heeft Trump vorige week laten weten er spijt van te hebben dat hij hem genoemd heeft.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.