Met nog een paar weken te gaan kunnen we stellen dat 2018 geen topjaar was voor beleggers. Voor veel van hen is het een slecht jaar, voor sommigen een rampjaar. Anderen liepen wel wat schrammetjes op, maar halen uiteindelijk toch redelijk ongeschonden de eindstreep.
Het verschil zit ‘m vooral in de asset allocatie. Een wereldwijd gespreide portefeuille met blue chips verliest slechts een paar procent. Een Europese portefeuille zonder Amerikaanse aandelen staat behoorlijk in de min en een portefeuille met veel lokale mid- en smallcaps werd midscheeps geraakt. De verschillen in rendement tussen de verschillende strategieën zijn enorm.
Anders dan verwacht
Het jaar liep, zoals eigenlijk altijd, heel anders dan rond de jaarwisseling door beursgoeroes werd voorzien. Begin dit jaar leek een stijging van de kapitaalmarktrente onvermijdelijk. De tienjaars rente in de Verenigde Staten liep in het kielzog van de groeiende economie inderdaad op naar 3%. Een verdere stijging naar 3,5% werd als een bedreiging voor de stierenmarkt gezien. Op de golven van de forse belastingverlaging groeiden de bedrijfswinsten en de economie en een (sterk) oplopende inflatie zou onvermijdelijk zijn.
We zijn nu bijna een jaar verder en de rente zit alweer enige tijd in een dalende trend. Zo zakte de tienjaars rente in ruim een maand tijd van 3,23 naar 2,85%. Waar maken beleggers zich nu weer druk om? Juist, om een afvlakkende of inverse rentecurve als gevolg van de dalende lange rente terwijl de Federal Reserve de korte rente blijft verhogen. Waarom daalt de langere rente? Omdat beleggers een groeivertraging inprijzen. Zo snel kan het verkeren...
Groeivertraging
Inmiddels luidt de consensus dat een groeivertraging aanstaande is. Een aantal tekenen wijst daar ook op. Naast de genoemde vlakke rentecurve zijn dat de dalende huizenverkoop, de dalende autoverkoop, het afzwakkende aantal nieuw gecreëerde banen, het stijgend aantal uitkeringen, de fors gedaalde olieprijs en in het kielzog daarvan ook andere grondstofprijzen die dalen.
Dat alles bovenop de gedachte dat na jaren van uitbundige groei de economie eenvoudigweg niet in hetzelfde tempo kan blijven doorstomen. Er moet hoe dan ook een vertraging volgen.
De draai van de Fed in deze is veelzeggend. Waar men in oktober nog van mening was dat de zogenaamde neutrale rente, waarbij de economie noch geremd, noch gestimuleerd wordt, nog lang niet was bereikt, kwam men daar nog geen maand later al op terug. De Fed zal bij deze verandering van inzicht ongetwijfeld alle bovenstaande factoren hebben meegewogen plus uiteraard de correctie op de beurs.
In de Verenigde Staten is men van mening dat de stand van de beurs van invloed is op het consumentenvertrouwen en uiteindelijk het algehele economisch welzijn. De Fed werd daarom recent veel minder havikachtig in haar uitlatingen, zozeer zelfs dat de eerder nog voor zeker gehouden renteverhoging deze maand zelfs in twijfel wordt getrokken. En dan heb ik het nog niet gehad over de eerder geplande renteverhogingen voor het komende jaar.
Kwantitatieve verkrapping
Daarnaast heeft de Fed haar programma om de enorm opgezwollen balans naar normale proporties terug te brengen in de loop van het jaar versneld. Waar men vorig jaar nog maar voor 10 miljard dollar aan aflossingen niet herinvesteerde is dat bedrag inmiddels opgelopen naar 50 miljard per maand. De Federal Reserve dweilt iedere maand voor 50 miljard dollar minder op uit de markt. Deze verkrapping laat zich zo langzamerhand voelen.
Aanvankelijk leken de Verenigde Staten het handelsconflict met de rest van de wereld zonder schade voor zichzelf te kunnen opvoeren. Waar de beurzen in China en Europa al voor de zomer begonnen te kwakkelen bleven de Amerikaanse indices record op record stapelen. Er werd gesproken van het gelijk van Trump. De Verenigde Staten lijken zich met dit beleid echter uiteindelijk toch ook in de eigen voet te hebben geschoten. Grote Amerikaanse multinationals verdienen tenslotte veel geld in de rest van de wereld en hebben eveneens last van afnemende groei buiten eigen land.
Wederom blijkt een goede wereldwijde spreiding te lonen. Waar een gemiddelde Nederlandse particuliere belegger met veel lokale mid- en smallcaps in portefeuille dit jaar gemiddeld een procent van 30 verliest zal een belegger in de MSCI Wereldindex slechts een paar procent inleveren. De Amerikaanse aandelen en de dollar hebben hieraan bijgedragen. Een goede spreiding over veel verschillende economische sectoren en meerdere valuta betaalt zich uit in mindere beursjaren. Het maakt tenslotte toch een behoorlijk verschil of je nu 3 of 30% verliest. In het eerste geval ben je bij de eerste de beste herstelrally weer boven jan, bij de tweede duurt het een paar jaar voordat je weer terug bij af bent.
Een berenmarkt of een venijnige correctie?
Er wordt gevreesd voor een berenmarkt. Sommige beurzen (de DAX-index bijvoorbeeld) zitten daar al in. Het criterium daarvoor is een daling van 20% vanaf de top. Maar of we nu wel of niet zover gaan zakken, voor een langdurige crisisperiode lijkt het nog te vroeg. Zeker wanneer de centrale banken hun verkrappende beleid (tijdelijk) laten varen is een herstel op de beurzen niet uitgesloten.
Bovendien zijn de verwachtingen momenteel erg laag gespannen. Er staat wereldwijd veel cash aan de zijlijn. Deze liquiditeiten zullen als er een paar dingen meevallen en zeker gezien de nog altijd lage rente, weer naar de beurzen vloeien. Het is nog maar een kleine drie jaar geleden dat de AEX beneden de 380 punten zakte. Iedereen lijkt dat allang vergeten te zijn. Zo snel kan het gaan…
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.