Technologie heeft de media, de politiek en het bedrijfsleven op hun kop gezet, en staat op het punt om het wereldwijde vertrouwen in de Amerikaanse dollar ondermijnen.
Dat stelt althans Kenneth Rogoff, hoogleraar in de economie en publiek beleid aan Harvard en een voormalig hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds, in dit artikel op de website van Project Syndicate.
Volgens Rogoff had Facebookbaas Mark Zuckerberg een punt toen hij onlangs in het Amerikaanse congres waarschuwde dat Amerika niet het monopolie heeft op het reguleren van de nieuwe generatie betaaltechnologie.
Zuck: Chinese crypto ondermijnt de dollar
Zuckerberg suggereerde dat Facebooks plannen om een (pseudo)cryptomunt te beginnen (de Libra) kinderspel zijn vergeleken met de wereldwijde ambities die de Chinese staat heeft voor zijn digitale munt. Volgens Zuckerberg zou de introductie van een dergelijke munteenheid binnen een paar maanden realiteit kunnen zijn.
Misschien ging Zuckerberg wat ver toen hij suggereerde dat de op handen zijnde introductie van een Chinese digitale valuta de dominante positie van de dollar in de wereldwijde handel en financiën zou kunnen ondermijnen.
De almachtige dollar
Feitelijk hebben Amerikaanse toezichthouders een enorme macht, niet alleen over binnenlandse entiteiten, maar ook over financiële ondernemingen die toegang nodig hebben tot dollarmarkten. Europa ondervond dat onlangs aan den lijve toen de VS Europese banken dwong zich te houden aan strenge beperkingen met betrekking tot het zakendoen met Iran.
Volgens Rogoff zal het nog decennia duren voordat de Chinese munt renminbi in staat zal zijn om de dollar te vervangen als de belangrijkste munteenheid ter wereld. De zware kapitaalcontroles van China, de beperkingen op het buitenlandse bezit van obligaties en aandelen en de algemene ondoorzichtigheid van zijn financiële systeem zullen het afleggen tegen de liquide markten van Amerika, de sterke instellingen daar en de rechtsstaat.
Internationaal terrorisme
Het wordt een ander verhaal als we het over de ondergrondse economie hebben, aldus Rogoff. Deze economie, die vooral bestaat uit ontdoken belasting en criminele activiteiten zoals terrorisme, is slechts een vijfde waard van de totale ‘normale’ economie.
Hierin gaat het er niet zozeer om wiens valuta dominant is, maar om het binnen de perken houden van negatieve effecten. Een algemeen gebruikte, door de staat gesteunde Chinese digitale munteenheid kan wel degelijk impact hebben in gebieden waar China en het Westen tegenovergestelde belangen hebben, zoals bijvoorbeeld Noord-Korea of Iran.
Als de Noord-Koreanen Amerikaans geld zouden gebruiken om Russische kerngeleerden in te huren, zouden de Amerikanen dat kunnen traceren en misschien zelfs voorkomen. Een nieuwe Chinese digitale munt zal waarschijnlijk alle transacties laten verlopen via een clearinghuis. Dat houdt in dat de Chinese staat alles kan zien, maar de Amerikanen niet.
Bitcoin heeft tot op zekere hoogte nu deze functie voor criminelen, maar Bitcoin wordt streng gecontroleerd op de momenten dat het met de reëele economie in aanraking komt: zodra iemand voor zijn Bitcoin boodschappen wil kopen of dollars of euro's, heeft een financiële instelling hem in de gaten. Maar het Chinese digitale geld zou overal in China - de tweede economie ter wereld - kunnen worden uitgegeven.
Zwitserse Libra
De Libra-munt van Facebook zal volgens hetzelfde principe werken, met één groot verschil. Omdat de Libra officieel is gevestigd in Zwitserland, zal de valuta onder Zwitsers toezicht vallen. Zwitserland was lang een paradijs voor belastingontduikers, maar volgens Rogoff is het toch een stuk makkelijker samenwerken met de Zwitsers dan met de Chinezen.
Omdat de Libra wordt gekoppeld aan de Amerikaanse dollar zullen onder de huidige regels alle dollartransacties moeten verlopen via door de VS gereguleerde entiteiten, die er op die manier toezicht op kunnen uitoefenen.
Het effect van Libra
Rogoff verwacht overigens niet dat er een grote vraag zal zijn naar de Libra. Dat komt doordat de huidige functies van de cryptomunt van Facebook ook kunnen worden vervuld door bestaande financiële instrumenten. Volgens Rogoff is de Libra vooral aantrekkelijk voor degenen die iets te verbergen hebben.
De komst van de Libra heeft er volgens Rogoff juist toe geleid dat een aantal centrale banken in geavanceerde economieën de ontwikkeling van een digitale munteenheid, een die door een breed publiek in de winkel en online kan worden gebruikt, heeft versneld.
Amerikaanse invloed
Het gaat er volgens Rogoff niet puur om wie geld kan creëren en de winst daarvan kan opstrijken. Het gaat volgens hem uiteindelijk om het vermogen van de staat om de economie te reguleren en belasting te heffen, en om het vermogen van de Amerikaanse regering om de wereldwijde rol van de dollar aan te wenden om haar internationale beleidsdoelstellingen te verwezenlijken.
De VS heeft op dit moment aan 12 landen sancties opgelegd, die werken omdat de hele wereldeconomie dollars gebruikt.
Staatscrypto
De Libra zal geen afdoende antwoord vormen op de verstoring die een Chinese digitale munteenheid teweeg zou kunnen brengen. Daarom moeten Westerse regeringen eens goed gaan nadenken over hun eigen antwoord op dit fenomeen, voordat het te laat is, besluit Rogoff.
Zie ook: Spat de techzeepbel binnenkort uit elkaar?