Als gevolg van de monetaire bonanza van historische omvang zijn de staatsschulden enorm opgelopen en is de rente op veel tienjaars staatsleningen negatief. Volgens de OESO loopt de gemiddelde staatsschuld van zijn 37 leden op van 104% in 2019 naar 122% in 2021.
Zelfs volgens een traditioneel conservatieve organisatie als het IMF hoeft zich op dit moment echter nog niemand zorgen te maken over deze schulden. De tekorten nemen weliswaar toe, maar de betaalde rente erover neemt juist af van 1,8% in 2019 naar 1,3% dit jaar.
Overheden verdienen op schuld
Sterker nog, in steeds meer gevallen verdienen overheden op hun schuld door de negatieve rente. De ongekroonde koning van deze schuldencarrousel is Japan. Het land van de rijzende zon heeft een staatsschuld van 266% van het BNP, maar verdient op de helft van deze uitstaande schulden als gevolg van de negatieve rente.
De financiële markten beginnen zich wel enige zorgen te maken over de gevolgen van de genereuze steunmaatregelen. Mede door de geruststellende woorden van de centrale banken is de consensus dat de rente nog lang laag zal blijven.
Beleggen als loterij zonder nieten
De Federal Reserve en de ECB hebben bovendien al jaren de grootste moeite de inflatie in de richting van de gewenste 2% te sturen. De Fed heeft bij monde van gouverneur Powell aangegeven dat zelfs mocht de inflatie boven die 2% uitkomen zij nog niet tot actie (lees: renteverhogingen) zal overgaan.
Beleggen lijkt zodoende wel een loterij zonder nieten te zijn geworden. Bedrijfswinsten kunnen tot in de lengte der dagen tegen een negatieve reële rente worden verdisconteerd met als resultaat steeds hogere waarderingen voor aandelen.
Royale coronasteun
Er liggen echter wel degelijk gevaren op de loer. Zo hebben de meeste consumenten hun baan en hun inkomen tijdens de pandemie wel behouden. Degenen die hun baan wel zijn kwijtgeraakt, hebben dankzij de royale coronasteun hun bestedingsmogelijkheden nog niet volledig zien verdampen.
In de Verenigde Staten gingen er in 2020 minder bedrijven failliet dan in het jaar er voor. Het totaal aan faillissementen bereikte zelfs het laagste niveau in 35 jaar.
Omdat je je geld haast nergens aan kan uitgeven is het spaaroverschot gegroeid. De combinatie van stijgende aandelen- en huizenprijzen en deze enorme hoeveelheid spaargeld heeft ertoe bijgedragen dat het eigen vermogen van Amerikaanse huishoudens 11% hoger ligt dan in 2019.
Vrees voor inflatie terecht?
Zodra dit geld kan worden uitgegeven zouden er problemen kunnen ontstaan omdat de capaciteit van de economie nog niet helemaal is hersteld. Daardoor zouden de prijzen hard kunnen oplopen. Maar is deze vrees terecht? Het zou allemaal best eens mee kunnen vallen.
Het is namelijk maar zeer de vraag of de verwachte bestedingsgolf tot een oververhitte economie zal leiden. Zo onderzocht de Federal Reserve van New York dat minder dan 30% van het in 2020 uitgevaardigde steunpakket werd omgezet in daadwerkelijke consumptie. Maar liefst 36% werd gespaard en de overige 35% werd gebruikt om schulden af te betalen.
Crisis zal niet snel uit hoofden verdwijnen
De crisis is nog lang niet voorbij en zal niet snel uit de hoofden van de consumenten verdwijnen. Mensen zullen waarschijnlijk nog langere tijd voorzichtig blijven met uitgeven. Daarnaast lijkt een oplopende inflatie niet voor de hand te liggen zolang de werkloosheid nog torenhoog is. De lonen kunnen dan niet snel stijgen en de inflatie evenmin. Een tijdelijke bestedingsgolf hoeft geen loonprijsspiraal te ontketenen.
Pas wanneer de werkloosheid weer op het peil is van voor de pandemie ontstaat er ruimte voor stijgende geldontwaarding. Maar zelfs dan is het nog maar de vraag of die dan echt doorzet.
Geen hyperinflatie
De onderliggende krachten die hebben bijgedragen aan de langdurig lage inflatie en rente zijn niet verdwenen en zullen er na de pandemie nog steeds zijn. Misschien zal de inflatie in de loop van dit jaar iets oplopen, maar hyperinflatie? Nee, waarschijnlijk niet. In ieder geval niet op korte termijn.
Later, in 2022 en 2023, zullen de markten misschien iets meer de gevolgen van deze historische periode voelen.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.