Bloomberg vroeg experts naar hun mening over wat de grootste bedreiging vormt voor de wereldeconomie. De meeste experts wijzen op inflatie en de (over)reactie van de Fed daarop, wat kan leiden tot recessie of stagflatie. Maar het is ook koorddansen voor de centrale bankiers.
Dit is wat er uit de ondervraging naar voren kwam:
1. Energie- en voedselcrisis, met dreigende sociale onrust
Het grootste economische risico waarmee de wereld vandaag wordt geconfronteerd, is de energie- en voedselcrisis, stelt Laurence Boone, politicus uit Frankrijk. De enorme prijsstijgingen maken het onbetaalbaar voor veel mensen en er dreigt hongersnood in het Midden-Oosten en Afrika. Daarnaast dreigen er komende winters energietekorten op te treden. Dit verhoogt het risico van sociale onrust in Europa.
Onzekerheid en het geopolitieke scenario ziet Agustín Carstens (BIS) als groot probleem. Een veel langere oliecrisis zou het economisch herstel bemoeilijken en leiden tot een situatie waarin de inflatie alleen tegen een hoge prijs onder controle wordt gehouden. Op middellange termijn is het zaak te beginnen met de discussie over de vraag hoe de economieën weer kunnen gaan groeien. Daarmee zijn we bij het risico dat door de meeste experts wordt genoemd. De hoge geldontwaarding.
2. Hoge inflatie
Hogere inflatieverwachtingen, vormen volgens Raphael Bostic (Federal Reserve Atlanta) een gevaar. Daardoor komen consumentenbestedingen onder druk te staan. Trevon Logan, hoogleraar economie, noemt eveneens inflatie het grootste economische risico. Stijgende prijzen gaan ten koste van de koopkracht. Dit schaadt de consument en kan de groei belemmeren.
3. De reactie van centrale banken
Het tweede risico hangt er volgens Logan mee samen en dat is de reactie van de Fed op de hoge inflatie. Het derde risico ziet hij in de economie, die nu heel anders is dan in de jaren zeventig en tachtig. Hoe zal een strak monetair beleid in deze economie werken? Dat is een beleidsrisico. De reactie van de Fed kan te mild of te agressief zijn en grote fouten in een van beide richtingen hebben een grote impact.
Ook Karen Ward (JPMorgan Asset Management) is bang dat de maatregelen om de inflatie te beteugelen niet werken. Zolang de afnemende vraag doorwerkt in dalende consumentenprijzen en looninflatie, hoeven centrale banken niet zo hard op de rem te trappen en kunnen ze proberen een zachte landing te bewerkstelligen. Als de inflatie echter hardnekkig is, zullen de ingrepen groter en langduriger moeten zijn om de inflatie uit het systeem te drijven. Het risico in dit scenario is dat er spanning ontstaat tussen regeringen en centrale banken.
4. Recessie
De bekende econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman (foto) ziet tal van lange termijn risico’s, zoals klimaatverandering en oorlogen. Maar op korte termijn is het grootste risico dat de Fed overdrijft en te hard op de rem trapt, waardoor een recessie wordt veroorzaakt.
Ook Tidjane Thiam, voormalig CEO van Credit Suisse, wijst op het risico van beleidsfouten in de poging om inflatie terug te dringen zonder een diepe en langdurige recessie te veroorzaken. Dana Peterson (Conference Board) rekent op een recessie als gevolg van de verkrappende maatregelen van de Fed. De Conference Board verwacht nu een korte maar oppervlakkige recessie in de VS tegen het einde van dit jaar.
5. Stagflatie
Een ander gevaar, waar onder andere Frederic Neumann, hoofdeconoom bij HSBC, op wijst, is stagflatie. Hij ziet stagflatie als het grootste economische risico. Dat is een periode waarbij de prijzen aanhoudend en snel stijgen en de wereld toch in de greep van een diepe recessie komt. In dat scenario zijn de handen van de centrale banken gebonden. Zijn collega bij Citigroup, Ernesto Revilla, maakt zich vooral zorgen over de Fed, met name over een lagere groei en een hogere inflatie. Hij voorziet een wereld met een uitdagender extern scenario, China dat minder groeit en over het algemeen minder globalisering.
Een van de weinige ervaringsdeskundigen met stagflatie is Mugur Isarescu uit Roemenië, de langstzittende centrale bankier ter wereld. Hij vreest voor een situatie zoals in de zeventiger jaren. Toen was hij een jonge economische onderzoeker en herinnert zich die periode van stagflatie nog heel goed. De olieprijs vertienvoudigde. Vanuit het oogpunt van economische, fiscale en monetaire theorieën is het niet gemakkelijk om een schok te boven te komen. Het vermijden van een recessie zal zeer moeilijk zijn op mondiaal niveau. Ook Dana Peterson (Conference Board) verwacht na een korte oppervlakkige recessie perioden van stagflatie.
6. En er zijn nog meer bedreigingen aan de horizon
Naast al deze risico’s is er ook nog het milieu en het klimaatrisico. Daarop wijst Maurice Obstfeld, voormalig hoofdeconoom van het IMF. Ondertussen lijken de nationale en mondiale bestuursmechanismen steeds minder in staat om de existentiële risico's het hoofd te bieden.
Tot slot wijst Ngozi Okonjo-Iweala (WHO) bij alle economische risico’s kort en bondig op een actueel drama, het economische risico dat de oorlog in Oekraïne voortduurt.
Zie ook: Het voedseltekort neemt toe: deze bedrijven hebben oplossingen