Het is ruim drie jaar geleden dat ik twee columns schreef over de bitcoin (lees ze hier en hier). De virtuele munt was, en is, in mijn ogen een tot mislukken gedoemd project.
De argumenten? Bitcoin is een munt die is ontstaan op basis van een door nieuwe technologie kunstmatig gecreëerde schaarste. Anders dan bij reguliere valuta is er geen formeel gesanctioneerde claim op enige onderliggende materiële welvaart van een land of regio.
De waarde van een bitcoin wordt uitsluitend bepaald omdat via een technologisch hoogstandje het (vooralsnog) onmogelijk is op grote schaal bitcoins bij te drukken. De daaruit voortvloeiende schaarste doet velen geloven dat de munt een serieuze rol in het betalingsverkeer zal vervullen.
Dubieuze zaken
Velen zien de aantrekkelijkheid van de bitcoin vooral in het feit dat geen enkele overheidsinstantie zich met de munt bemoeit. Dat geeft de mogelijkheid de munt een rol te laten spelen bij zaken die het daglicht slecht kunnen verdragen.
Een meer valide en te bediscussiëren aspect is dat de munt zich onttrekt aan de gevolgen van het door centrale banken en overheden gevoerde monetaire beleid. Dat beleid is namelijk niet anders dan gelegaliseerde manipulatie van de waarde van de reguliere munten (u kent ze wel, de dollar, de euro) wat vaak ten koste gaat van de welvaart van grote groepen mensen.
In feite wordt door het monetaire beleid grote hoeveelheden kapitaal van de ene naar de andere groep getransfereerd. Daarnaast zijn nogal wat centrale bank- sceptici van mening dat de grip van de monetaire autoriteiten op de geldhoeveelheid verdoezelt dat onze munten eigenlijk niets (meer) waard zijn.
Recordhoogtes
Goud is dan de geëigende traditionele vluchtweg, maar de bitcoin lijkt steeds meer een serieus alternatief. Die conclusie kunt u in ieder geval trekken aan de hand van de koersontwikkeling van de virtuele munt. De afgelopen weken werden recordhoogtes bereikt van meer dan 1500 dollar.
Daarmee hebben we direct één van de (tot nu toe) zwakke karakteristieken van de overheidsvrije munt te pakken: de volatiliteit. Er is veel kritiek mogelijk op het monetaire beleid van de centrale banken en de werkelijke waarde van onze valuta. Maar de bitcoin biedt in dit opzicht nauwelijks een aanvaardbaar alternatief.
De nu zo gevierde virtuele munt was ten tijde van mijn eerste bitcoincolumns eind 2013 zo’n 1100 dollar waard. Daarna stortte de koers ineen, een verband met mijn bitcoinanalyse van destijds zal ik niet suggereren ?, tot nauwelijks boven de 200 dollar. Nu zien we weer nieuwe topkoersen.
Regulering is belangrijk
De traditionele muntcritici die zoeken naar stabiliteit ten opzichte van het instabiele internationale valutasysteem, komen met de bitcoin bedrogen uit. Goud heeft dan in ieder geval nog het voordeel van een lagere volatiliteit.
Van meer principiële aard, en in dat opzicht is mijn standpunt exact hetzelfde als dik drie jaar geleden, is dat een munt, die het moet hebben van vertrouwen, niet zonder (overheids)regulering kan.
Hoezeer ik het met critici eens ben inzake het huidige (ook) in mijn ogen dubieuze monetaire beleid, een ongereguleerd financieel systeem kan op termijn nooit overleven. Vertrouwen in een systeem zonder afdwingbare regels, goede controle en sancties op misbruik, zal nooit bestendig zijn.
Bijvoorbeeld omdat er altijd de mogelijkheid is dat door (technologische) manipulatie de schaarste van de munt wordt beïnvloed (mogelijks zelfs geheel wordt opgeheven), en daarmee de waarde van de munt. Dat is het grote verschil met goud of andere edelmetalen als alternatief voor het huidige financiële systeem.
Schimmig systeem
Grondstoffen hebben een natuurlijke schaarste die niet door manipulatie, fraude of andere zaken is te beïnvloeden. Hoe inferieur ik zelf goud ook vind als alternatief voor het geldsysteem, de waarde kan ook sterk fluctueren, het is in ieder geval verre te prefereren boven een schimmig ongereguleerd bitcoinsysteem.
Een systeem dat ook onderuit gehaald kan worden door nieuwe, op een andere wijze gecreëerde munten. Nu al zijn er alternatieven als litecoin en dogecoin. Toch lijkt de omstreden munt een nieuwe impuls te krijgen.
Na een aanvankelijke afwijzing is de Amerikaanse toezichthouder SEC aan het kijken of er alsnog toestemming kan worden gegeven voor een bitcoin-ETF. Daarmee zouden beleggers een gemakkelijke toegang krijgen tot de cryptomunt.
Bitcoin-ETF
Eerder wees de Amerikaanse toezichthouder een verzoek tot een degelijke ETF af, mede omdat de munt niet op een gereguleerde markt wordt verhandeld. Kennelijk ziet de SEC nu toch mogelijkheden een dergelijke ETF goed te keuren.
Als dat er van komt zal de ETF uiteindelijk ook via de Europese beurzen verhandeld kunnen worden. Daarvoor moeten AFM en andere Europese toezichthouders natuurlijk wel hun goedkeuring geven.
Ik ben in principe tegen het verbieden van (nieuwe) financiële producten, dus ook in het geval van een bitcoin-ETF. Maar naar mijn idee ligt het meer voor de hand dat een vergunning wordt aangevraagd bij de Kansspelautoriteit dan bij de Autoriteit Financiële Markten.
Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.