Voor het eerst in een week tijd verhoogde de AEX zijn jaartop niet verder.. De teller staat tot op heden op 537,84. Zolang er echter geen verslechteringen aan de onderkant optreden, blijft de kans aanwezig op een verdere verhoging van de jaartop.
In de laatste twee handelsdagen valt op dat er twee toppatronen werden gevormd:
- dinsdag een shooting star
- gisteren een hanging man
In beide dagen was er sprake van een relatief rustige handelsdag, de daguitslagen bleven redelijk beperkt wat kleine candlesticks opleverde. Ook de body’s van de candlesticks van beide dagen waren klein. Dit betekent dat de slotkoers relatief dichtbij de openingskoers lag.
Kortstondige overshoot
Hiermee lijkt de intraday-doorbraak boven de sinds januari stijgende toppenlijn (blauwe trendlijn in de grafiek) slechts een kortstondige overshoot te zijn. Pas een structureel slot van enkele dagen boven deze stijgende toppenlijn zou een verdere versteiling inzetten. Deze stijgende toppenlijn ligt vandaag bij 537,50.
Aan de andere kant treedt pas een eerste verslechtering op zodra de zeer steile opgaande bodemlijn van de laatste weken neerwaarts wordt gebroken op slotbasis. Deze lijn startte bij de recente bodem van 509,40 en ligt vandaag alweer bij 534,50 (oranje bodemlijn).
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Duidelijk startsignaal
De bewegingsruimte in het zeerkortetermijnbeeld wordt dus erg smal en de AEX zal deze week nog een vervolgrichting moeten kiezen. De opgaande kortetermijnbodemlijn heeft de grootste kans om gebroken te worden. Deze opgaande beweging is namelijk te steil.
De stijgende bodemlijn heeft een aanzienlijk aantal raakpunten opgebouwd in de afgelopen paar weken. Ook heeft deze opgaande beweging uiteindelijk gezorgd voor een stijging van bijna 30 punten in enkele weken tijd. De bodem bij 509,40 kwam voor mij onverwacht op de borden.
In de dagen daarvoor had de AEX namelijk de sinds december stijgende bodemlijn gebroken. Die startte bij de belangrijke middellangetermijnbodem van december bij 445,65 en liep langs de bodems van januari en februari bij 476,70 en 491.
De neerwaartse doorbraak van deze opgaande bodemlijn zorgde voor een duidelijk startsignaal van de eerste correctie van 2017, maar deze correctie kreeg opnieuw geen vervolg en mondde uit in de bodem bij 509,40 enkele dagen na de neerwaartse doorbraak.
Eindspel gestart
Het niet doorzetten van een correctie hebben we in de afgelopen maanden meerdere keren gezien in deze zeer krachtige markt. Hiermee blijft de markt zeer euforisch, maar lijkt het eindspel hiervan wel te zijn gestart.
Een aantal indices zit nog steeds in een correctiemodus, zoals de Chinese markt en de DJ Transportindex. Indices als de S&P 500 lijken nog steeds bezig te zijn met de vorming van een dubbele top in het middellangetermijnbeeld (net boven de 2400).
Vooral de Europese indices hebben in de afgelopen tijd een enorme versteiling laten zien, veelal een derde tot vierde versteiling sinds de bodem van december. Dit zijn onhoudbare situaties en zodra de eerste verslechteringen optreden, betekent dat geregeld de start van een grotere terugval.
Net als in 2015
Ook enkele vergelijkingen met 2015 zijn treffend. Zo is de afstand tot het 200-daags gemiddelde ruim 10%, een risicovolle afstand die geregeld zorgt voor een aanzienlijk tegenreactie. In 2015 steeg de AEX ongeveer 100 punten in drie maanden. Nu staat de teller op 92 punten in vijf maanden.
Een dergelijk lange periode van stijgingen zonder correcties hebben we in de afgelopen jaren niet gezien, zowiezo niet sinds de start van deze bullmarkt in 2009. Ook dit geeft aan dat er sprake is van een enorme euforie onder beleggers.
Toch had ik in de afgelopen maanden al meerdere keren de start van de eerste correctie van 2017 verwacht. Er werden elke maand wel duidelijke startsignalen gegeven, maar telkens werden deze weer opgeheven in deze zeer krachtige opgaande markt.
Definitieve top
Mijn uiteindelijke doel voor 2017 blijft 564 (top 2007) maar een tot meerdere forse correcties voordat deze top bereikt wordt, is wel mijn verwachting. In het kortetermijnbeeld ontstaat een volgende opwaartse versteiling zodra de stijgende toppenlijn van nu 537,50 structureel opwaarts wordt gebroken.
Onder de genoemde versteilingsfase vanaf de 509,40 ontstaat de eerste verzwakking na de gevormde toppatronen van de afgelopen dagen. Deze bodemlijn ligt vandaag dus bij 534,50.
Daaronder ontstaat ruimte naar de onderkant van het bijna 20 punten brede stijgende trendkanaal sinds begin dit jaar bij 518,50. Ook kruipt het oplopende 50-daags gemiddelde naar deze opgaande bodemlijn toe. Verder ligt er nog de belangrijke horizontale steunzone bij 519 tot 520.
Pas onder deze niveaus lijkt de top voor de komende periode definitief te zijn gezet en kan een verdere daling worden ingezet. Zolang deze steunzones intact blijven, blijft er sprake van een smalle bewegingsruimte waarbinnen de AEX zijn opgaande weg kan vervolgen.
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.