Na het topvormingsproces van de afgelopen anderhalve week vond gisteren een krachtig neerwaarts vervolg plaats. Het eerste richtpunt ligt bij de sinds januari opgaande bodemlijn van nu 521,20. Tot op heden was in de AEX, maar ook in andere indices, een klassiek en rustig topvormingsproces te zien.
Sinds begin vorige week is een batterij aan toppatronen gevormd in de AEX:
- het eerste was een shooting star, toen de jaartop verder werd verhoogd naar 537,84
- in de dagen daarna meerdere hanging man-patronen
- tussendoor een belangrijke bearish engulfing
Dit zijn over het algemeen zeer betrouwbare en tweedaagse toppatronen vanuit de candlesticktheorie. Er werden niet alleen toppatronen gevormd als aanwijzing voor een omkeer in de markt. Er was ook een test van de sinds begin dit jaar stijgende toppenlijn.
Steunlijn gebroken
De vorming van de jaartop bij 537,84 zorgde zelfs voor een kortstondige intraday-doorbraak van deze lijn. Verder was er vanaf de aprilbodem van 509,40 een zeer steile en meervoudige geteste opgaande kortetermijnbodemlijn te zien (oranje lijn in grafiek), die deel uitmaakte van een stijgende wig.
Ik gaf vorige week aan dat een neerwaartse doorbraak van deze lijn een eerste duidelijke verzwakking in het zeerkortetermijnbeeld zou opleveren. Deze steunlijn werd afgelopen vrijdag neerwaarts gebroken.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Nog geen correctie
Opvallend was het rustige verloop van de aandelenindices (tot gisteren) in de afgelopen anderhalve week. De handelsruimte was smal en zijwaarts gedraaid na de zeer krachtige opgaande beweging van bijna 30 punten vanaf de aprilbodem. De candlesticks waren beperkt in hun uitslagen tussen de intraday-top en -bodem.
Ook zagen we door de zeer kleine body’s de nodige twijfel in de markt over het vervolg van de indices in de komende tijd. De vraag voor de komende tijd is of deze terugval en topvorming zal leiden tot de eerste correctie van dit jaar.
Ondanks dat de terugval van gisteren een van de grootste van dit jaar was, heeft er tot op heden nog geen enkele correctie plaatsgevonden dit jaar. Het uitblijven van elke vorm van correcties speelt eigenlijk al sinds de belangrijke hogere middellangetermijnbodem begin december bij 445,65 werd geplaatst.
Vergelijkbaar met 2015
De terugval vanaf de 537,84-top blijft tot op heden nog beperkt tot ruim onder de 3%. Het is tijdens de huidige bullmarkt sinds 2009 nog nooit voorgekomen dat er in een periode van ruim vijf maanden een krachtige opgaande beweging plaatsvond zonder tussentijdse correctieve tegenreacties.
De periode van begin 2015 is enigszins vergelijkbaar. Destijds was er namelijk sprake van een stijging van ongeveer 100 punten in slechts drie maanden tijd.
Ook is er een parallel ten opzichte van het 200-daags gemiddelde. Ten tijde van de vorming van de top bij 510 in april 2015 lag de afstand tussen de koers en het 200-daags op ruim 10%. Een afstand die we in de afgelopen tijd ook zagen. Dit gemiddelde is in de afgelopen weken opgelopen van 475 naar 479.
Vanuit het verleden weten we dat een dergelijke afstand geregeld kan leiden tot een forsere tegenreactie.
In de technische indicatoren vond gisteren ook een neerwaartse crossing plaatsin de MACD. In deze indicator werd ten opzichte van de top uit maart een dubbele top gevormd. De RSI brak gisteren door zijn opgaande bodemlijn na een overbought-periode. De terugval was gisteren fors te noemen in deze indicator.
Ruimte tot 521,20
Hoe nu verder voor de komende tijd? Na alle toppatronen, de neerwaartse doorbraak was het belangrijk voor een verdere verzwakking dat de bodem van de afgelopen anderhalve week neerwaarts werd gebroken. Deze beweging onder de 532,50 vond gisteren plaats.
Daarmee is ruimte ontstaan naar de sinds januari stijgende bodemlijn van 521,20. Tussenliggend ligt nog een steunpunt bij een voormalige top van 526,25. Pas onder de genoemde stijgende bodemlijn en de horizontale steunzone van 519 tot 520 kan een verdere daling worden ingezet.
Dan lijkt er pas definitief een krachtig vervolg te kunnen worden gegeven aan de potentiële eerste correctie van dit jaar. Zolang dat niet gebeurt, blijft de kans aanwezig dat de buitengrenzen van het 20-punten brede sinds begin dit jaar stijgende trendkanaal (blauwe lijnen) intact blijven.
Weerstand ligt nu bij 432,50 en de top van deze week van 536,40. Pas een structureel slot boven zowel de jaartop van 537,84 als de sinds begin dit jaar opgaande bodemlijn van nu 540 zal een volgende versteilingsfase aanbreken.
Toch acht ik de kans groter dat de recente bewegingen kunnen leiden tot de eerste correctie van dit jaar in de komende tijd. Dit zal dan uiteindelijk moeten leiden tot een hogere middellangetermijnbodem als springplank voor mijn uiteindelijke doel voor dit jaar bij 564.
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.