De meest gestelde vraag die beleggers me op dit moment stellen is de meerjarige positieve trend in aandelen voorbij en naar onderen is gedraaid. Het eerste deel van deze vraag kan ik bevestigen, de uptrend van de AEX is in de afgelopen dagen gebroken.
Voorlopig verwacht ik een zijwaarts verloop, maar de trend is niet neerwaarts gedraaid. Ik verwacht het niet op korte termijn maar mocht de top van 23 januari rond 572,81 gebroken worden dan kan de opwaartse fase alsnog worden voortgezet.
Oceaanstomer
Technisch bekeken is er absoluut geen sprake van een verkoopconditie op de AEX. Een sterke opwaartse trend gaat vrijwel nooit plotseling van de ene op de andere dag over in een dalende trend. Meestal worden in het proces van een trendomkeer twee aparte fases onderscheiden.
Technisch is er meestal eerst sprake van een zijwaarts verloop, eventueel daarna pas van trenddraai naar onderen. Wie te snel tot de conclusie komt dat een trend is gedraaid van stijgend naar dalend, zou onnodig winst kunnen mislopen. Een oceaanstomer die van richting wil veranderen, moet ook eerst vaart verminderen, dan langzaam bijdraaien en pas daarna kan de nieuwe richting worden gekozen.
Op de beurs moeten ook eerst vraag en aanbod met elkaar in evenwicht komen, waardoor de stijging zijn snelheid (=momentum) verliest, ik denk dat dat proces nu is gestart, de AEX neigt nu meer naar een zijwaartse trend. De huidige technische signalen geven het einde van de opwaartse trend aan, dus het begin van een zijwaartse consolidatie. Technisch is er op de AEX nog geen sprake van een trenddraai in neerwaartse richting.
Uptrend verlaten
Technisch is de tweejarige uptrend van de AEX verlaten, nu de bodemlijn is gebroken. Dat zelfde signaal zien we nu ook op de meeste andere beurzen in Europa.
Dat betekent overigens niet dat je meteen alles moet verkopen, maar een meer zijwaarts verloop zit er wel in op de Europese beurzen. Wall Street gedraagt zich totaal anders, de Dow lijkt juist op te veren binnen de lange termijn uptrend.
Recent zakte de Nederlandse beurs uit de stijgende trend, waarmee de beurs aan kracht inboet. Dit betekent overigens niet dat de AEX nu direct een vrije val gaat maken.
Onderaan mijn blog bespreek ik de karakteristieken die het einde van een een uptrend aangeven, maar ook de signalen die aangeven wanneer een dalende trend start. Vooralsnog verwacht ik een meer zijwaarts koersverloop, waarschijnlijk boven de 530, in het slechtste geval boven 506-510.
Duitse beurs
De recente correctie van de DAX index bracht de koers terug onder de voormalige toppen. Door deze terugkeer onder een oude weerstand verliest de DAX index aan kracht. Ook werden de recente bodems rond 12.800 neerwaarts gebroken. We verwachten een meer zijwaarts verloop boven 11.868,24.
Dow Jones
Op Wall Street ontwikkelen de koersen zich anders. De Dow Jones index is wel hard gedaald, maar beweegt nog binnen de lange uptrend. De Dow is de afgelopen dagen opgeveerd vanaf de onderkant van het lange termijn stijgende trendkanaal. Die onderkant valt samen met de steun rond 24.101,24 (gevormd op 7 december 2017).
Uitleg: Hoe komt een uptrend tot stilstand
Hieronder bespreek ik hoe een uptrend eindigt en wanneer een dalende trend start.
Er schuilt veel waarheid in het oude gezegde dat één blik op een grafiek vaak meer vertelt dan duizend woorden. Op dit moment moeten de grafieken antwoord geven op de vraag: Is de uptrend van de AEX ten einde gekomen?
Technisch bezien treft men rond het einde van een opgaande beweging vaak meerdere technische signalen aan:
- Er moet in ieder geval sprake zijn geweest van een duidelijke trend.
- Wanneer de koers er plotseling niet meer in slaagt om boven de vorige top uit te breken en er dus voor het eerst sinds het begin van de trend minstens twee toppen op gelijke hoogte worden gevormd.
- Hoe meer horizontale toppen en horizontale bodems worden gevormd, des te groter is de beweging die volgt na de uitbraak.
- Het breken van een stijgingssteunlijn.
- Het specifieke volumeverloop is belangrijk.
- Het signaal van een trendomkeer (= verkoopsignaal) treedt pas op indiende koers onder zijn laatste bodem uitzakt.
- De oude opwaartse trend wordt hervat indien de koers alsnog opwaarts uit de trading range breekt (wanneer toppen T1 en T2 worden gebroken. Bij de AEX ligt dit punt op de top van 23 januari rond 572,81.
In elke bullmarkt, dus in elke opwaartse trend komt eens het moment dat de koers er plotseling niet meer in slaagt (de weerstand van) een vorige koerstop te breken.
Aan de ene kant zullen de kopers, opgewonden door het fraaie nieuws, nog steeds stevig bijkopen. Maar aan de andere kant zullen de verkopers, die al veel eerder waren ingestapt, van de positieve stemming gebruik maken om hun winsten te verzilveren. Uit ervaring weet ik dat in deze fase het nieuws vaak nog (heel erg) positief is, dus daar moet u het niet van hebben.
Maar in de overgang van de tijgende naar de meer zijwaartse trend gaan stukken over van sterke in zwakke handen. De grafiek maakt dit proces goed zichtbaar wanneer er plotseling veel winstnemingen optreden op het niveau van de vorige koerspiek T1.
Het plotseling optreden van weerstand rond een vorige koerstop is vaak het eerste signaal dat aangeeft dat verkopers actief worden. Het kan ook zijn dat er geen tweede top wordt gevormd, maar dat de uptrend in een keer breekt, zoals nu op de AEX.
De dubbele top
Vaak is de periode dat de haussefase ten einde loopt goed te herekennen. We noemen dit proces topvorming. Koerstop T2 vormt zich niet meer boven T1. De trend komt hier tot stilstand.
Het verkoopsignaal
Van een verkoopsignaal is pas sprake indien de koers, begeleid door hoge beursomzetten, onder een of meer vorige bodems (B3 of B4) breekt. Het specifieke omzetverloop is erg belangrijk, want de ervaring leert dat de kracht van een signaal toeneemt naarmate het begeleid wordt door hogere corresponderende omzetten.
Conclusie:
Het einde van een trend komt zelden van de ene op de andere dag tot stand. Doorgaans herken ik in deze fase van het koersverloop altijd meerdere stadia. Het breken van een opwaartse trend is er een van, maar dit hoeft niet meteen tot verkoopacties te leiden.
Wel word ik erdoor gealarmeerd. Van een verkoopsignaal is pas sprake indien de koers onder een vorige bodem breekt. Dan is het tijd om afscheid te nemen. Die ultieme steun ligt bij de AEX rond 506,05.