De verspreiding van het coronavirus leidde tot een snelle daling van de vraag naar olie in China. De olieprijs daalde met 20%. Het lijkt erop dat de maatregelen tegen de verspreiding van het virus nu beginnen te werken. Gaan de olieprijzen zich herstellen?
Sinds december 2019 is het aantal mensen dat geïnfecteerd is met het coronavirus snel toegenomen. Tot nu toe zijn er volgens de WHO (World Health Organisation) ongeveer 40.000 mensen besmet en vielen er ruim 800 doden. Verreweg de meeste infecties hebben plaatsgevonden in China, met name in Wuhan, een stad in midden-China met ongeveer 11 miljoen inwoners.
Verschillen met SARS
Vergeleken met de eerdere uitbraak van het SARS-virus in 2003 in China lijkt de snelheid waarmee het virus zich verspreidt groter te zijn, maar is het aantal sterfgevallen relatief klein.
In deze vroege fase is er nog veel onduidelijk. In welke mate zal de epidemie zich verder verspreiden en van invloed zijn op economieën buiten China?
Op een vaccin hoeven we voorlopig niet te rekenen; dat zal op zijn minst een jaar gaan duren. In de tussentijd moeten we het hebben van het isoleren van patiënten en het beperken of stilleggen van het verkeer in de getroffen gebieden. Dat is wat er nu ook in China rigoureus en op relatief grote schaal gebeurt.
Verder zal bij hogere temperaturen en meer zonlicht de snelheid waarmee het virus zich verspreidt naar alle waarschijnlijkheid verminderen.
Chinese olievraag stort in
Het coronavirus leidt op dit moment tot een substantiële daling van de vraag naar olie in China, als gevolg van een reductie van het verkeer en van de industriële activiteit. Hoe groot deze afname precies is, is nog onduidelijk. Maar sommige schattingen komen uit op een huidige inkrimping met maar liefst 3 miljoen vaten per dag: ongeveer een kwart van de normale Chinese vraag en ongeveer 3% van de wereldwijde olievraag.
Veel zal afhangen van de verdere verspreiding van het virus. Schattingen van de gemiddelde daling van de olievraag voor het jaar 2020 lopen nu uiteen van ongeveer 200.000 tot 500.000 vaten per dag. Vergeleken met de situatie ten tijde van de uitbraak van het SARS-virus in 2003 is de invloed van China op de wereldwijde economie en olievraag enorm toegenomen.
De prijs voor Brent-olie is nu gezakt tot ongeveer 55 dollar per vat. Dat komt neer op een daling van ongeveer 20% ten opzichte van het begin van het jaar.
Brent olieprijs. Bron:Fed
Het prijsverloop over de komende weken zal afhangen van de verdere verspreiding van het virus en de mate waarin de OPEC bereid is de olieproductie terug te schroeven.
Voor gas komt dit bovenop een bestaand overaanbod
Niet alleen op de oliemarkten laat het coronavirus zich gelden. Twee grote Chinese afnemers van LNG hebben reeds force majeure (een juridische term voor overmacht, red.) verklaard voor hun ladingen. De Financial Times stelde afgelopen vrijdag dat 70% van de ladingen in februari een dergelijk risico loopt.
Of de contracten het toelaten dat partijen zich beroepen op force majeure is op dit moment onderwerp van discussie. De verkopers van LNG stellen dat dit niet het geval is zolang quarantaine-maatregelen het lossen niet onmogelijk maken. Zij verdenken de afnemers ervan liever tegen een veel lagere prijs LNG te kopen op de spot markets.
De gasprijzen op de Aziatische spot markets zijn intussen gedaald tot onder de $3 per MMBTU; lager dan ze ooit gestaan hebben. Ook de Europese gasprijzen bevinden zich op historisch lage niveaus.
De vraag is nu of en wanneer bedrijven hun LNG-fabrieken (tijdelijk) gaan sluiten. Het is niet iets waar ondernemingen snel toe overgaan, gezien de relatief hoge kosten die er bij het bouwen van LNG-terminals gemaakt worden. Maar de huidige lage prijzen zijn wel extreem.
De gasmarkten liggen er dus veel slechter bij dan de wereldwijde oliemarkt, doordat hier het effect van het coronavirus bovenop een al uitermate zwakke markt komt.
Sinds 2014 is er een stroom van nieuwe LNG-fabrieken op de markt gekomen; iets dat sinds eind 2018 geleid heeft tot een voorlopig structureel overaanbod. Heel 2019 werd reeds gekarakteriseerd door dalende gasprijzen.
Een herstel voor de gasprijzen lijkt veel minder nabij dan een herstel voor de olieprijzen. Het is maar goed dat de aanbieders van LNG een substantieel (maar wel dalend) deel van hun afzet verkopen via langetermijncontracten.
OPEC moet weer aan de bak
Het technisch comité van de OPEC heeft nu geadviseerd tot een verdere vermindering van de productie door OPEC+ (OPEC inclusief Rusland) met 600.000 vaten per dag voor de eerste helft van dit jaar. Dat komt bovenop de vermindering met 1,7 miljoen vaten per dag waartoe het oliekartel eind vorig jaar besloot en een additionele beperking van Saoedi-Arabië van 400.000 vaten per dag.
De volgende vergadering staat gepland op 5 en 6 maart, maar het is goed mogelijk dat de OPEC al voor die tijd een begin maakt met een vermindering van de productie.
In tegenstelling tot het aanpakken van een structureel overaanbod lijkt het verminderen van de OPEC-productie bij een tijdelijke crisis (en dat is de huidige crisis tenslotte) wel degelijk zinvol. Mijn verwachting is dan ook dat OPEC additionele maatregelen gaat nemen. Daarbij zal Rusland, zoals in eerdere gevallen, pas laat het jawoord geven en een relatief klein deel van de productievermindering op zich nemen.
Op dit moment heeft de olieprijs de neiging te convergeren naar een niveau rond de $60-65 (dicht bij de break even-kosten van schalieolie uit de VS). Een prijs die daar ver onder ligt is op de langere termijn net zo min houdbaar als de hoge olieprijs van eind 2018.
Buy the dip?
Er beginnen nu indicaties te komen dat het aantal nieuwe besmettingen per dag begint te dalen. U kunt dit zelf bijhouden op de site van de WHO.
De grafiek hieronder maakt deel uit van het overzicht van de situatie op zondag 9 februari. Let wel: deze figuur geeft de dagelijkse toename van het aantal nieuwe gevallen weer. Als een maximum is bereikt (en daar ziet het nu naar uit), dan is dat een indicatie dat we de piek van het totaal aantal gevallen beginnen te naderen.
Dagelijks aantal nieuwe, gerapporteerde infecties. Bron: WHO (10 februari).
De maatregelen in China lijken effect te hebben; tussen 5 en 9 februari daalde het aantal nieuwe gevallen van 4.000 tot ruim 2.500. Let wel: het is niet uitgesloten dat er nog een volgende piek komt (bij voorbeeld als andere landen niet in staat blijken te zijn de verspreiding van het virus tegen te houden).
Op basis van deze ontwikkeling kunt u overwegen om in te stappen in een van de grote olieproducenten zoals Shell (waarvan de koersen de afgelopen weken behoorlijk zijn gedaald).
Bij investeringen in de fossiele energiesector blijft voorzichtigheid wel geboden. Deze sector brengt, met de komende energietransitie, grotere risico's en onzekerheden met zich mee dan vroeger het geval was.