Afgelopen vrijdag is een motie van VVD-kamerlid Helma Lodders aangenomen in de Tweede Kamer waarin het kabinet wordt verzocht om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om belasting te heffen over het werkelijke rendement op vermogen. Is dat een goed plan?
Het is een belangrijk signaal dat de politiek af wil stappen van het huidige systeem waarin er een belasting plaatsvindt op basis van een fictief rendement. Voor aandelenbeleggers gaat een wijziging van Box 3 naar alle waarschijnlijkheid financiële gevolgen hebben. Daarom zetten we voor u de voor- en nadelen van een belasting op het werkelijke rendement (Capital Gain Tax) op een rij.
Huidige box 3
Voordat we ingaan op de voor- en nadelen van de zogenoemde Capital Gain Tax leggen we kort uit hoe de huidige box 3 eruitziet. Momenteel geldt het onderstaande schijvenstelsel:
| Schijf |
Vermogen uit sparen en beleggen |
Percentage 0,07% |
Percentage 5,28% |
| 0 |
Eerste €30.846 |
Vrijstelling |
Vrijstelling |
| 1 |
Boven vrijstelling, €1 t/m €72797 |
67% |
33% |
| 2 |
€72.798 t/m €1.005.572 |
21% |
79% |
| 3 |
€1.005.573 en meer |
0% |
100% |
Zoals bekend geldt er een vrijstelling van €30.846, wat betekent dat particulieren over de eerste €30.846 aan vermogen geen belasting hoeven te betalen. Over alles wat mensen boven dit bedrag aan spaargeld of beleggingen hebben, zijn zij wel belasting verschuldigd.
Er zit een sociaal component in het schijvensysteem, omdat over de eerste €103.643 procentueel minder belasting hoeft worden afgedragen dan over de hogere vermogens. Dit komt doordat de fiscus veronderstelt dat miljonairs een groter deel van hun vermogen beleggen dan de minder vermogenden.
Hierdoor zouden de miljonairs een hoger rendement behalen en daarom vindt de overheid het gerechtvaardigd om deze mensen zwaarder te belasten. Stel, u heeft een vermogen van €50.000, dan hoeft u slechts €102,82 aan belasting te betalen. Dit laat ik zien in de onderstaande berekening:
Berekening 1
€50.000-30.846=€19.154
€19.154*67%*0,07%=€8,98
€19.154*33%*5,28%=€333,74
Het fictief rendement bedraagt €8,98 + €333,74 = €342,72
De fiscus heft 30% belasting over het fictieve rendement dus de verschuldigde belasting bedraagt €102,82
Het effectieve belastingtarief over het vermogen komt daarmee uit op 0,21% (€102,82/€50.000*100%).
Hoger belastingtarief miljonairs
Stel, dat u maar liefst €1.000.000 aan spaargeld en beleggingen tot uw beschikking heeft. Dan ziet het plaatje er heel anders uit. U bent dan immers €11.647 verschuldigd aan de fiscus. Ook het effectieve belastingtarief ligt significant hoger. Dit geeft de onderstaande berekening keurig weer:
Berekening 2
€1.000.000-€30.846=€969.154 (betekent dat uw vermogen valt in zowel de eerste- als tweede schrijf)
€72.797*67%*0,07%=€34,14
€72.797*33%*5,28%=€1268,41
€969.154-€72.797=€896.357
€896.357*21%*0,07%=€131,76
€896.357*79%*5,28%=€37388,84
Het fictief rendement bedraagt €34,14+€1268,41+€131,76+€37.388,84=€38.823,15.
De verschuldigde belasting bedraagt 30%*€38823,15=€11.647.
Het effectieve belastingtarief komt uit op 1,2% (€11.646,95/€1.000.000*100%)
Amerikaanse box 3
Nu uw geheugen weer is opgefrist gaan we kijken hoe Box 3 op basis van een Capital Gain Tax eruit komt te zien. In De VS wordt zo'n systeem gehanteerd. Allereerst is het belangrijk om te weten dat een Capital Gain Tax pas wordt geheven op het moment dat een asset, zoals een aandeel, ook daadwerkelijk met winst is verkocht. Over papieren winsten wordt in de VS geen belasting geheven.
Ook in de VS zit er een sociaal/herverdelingselement in deze belasting. Indien het totale inkomen van een alleenstaande (salaris + gerealiseerde rendement uit vermogen) lager is dan $40.000 op jaarbasis dan hoeft diegene geen Capital Gain Tax te betalen.
Mensen met een inkomen van $40.001 tot en met $441.500 betalen een belasting van 15% over het gerealiseerde rendement op het vermogen en de topinkomens betalen 20%. Er is echter wel een belangrijke voorwaarde en dat is dat de belastingplichtige zijn aandelen langer dan een jaar in bezit heeft gehad.
De winsten over de korte-termijnbeleggingen wordt belast tegen het tarief van de inkomstenbelasting. Al met al is deze regeling zwaar in het voordeel van vermogende gepensioneerden, omdat zij over het algemeen niet meer in loondienst zijn en het moeten hebben van hun beleggingen.
Omdat de Amerikaanse fiscus onderscheid maakt tussen korte- en lange termijnwinsten, worden beleggers ontmoedigd om te traden en juist aangemoedigd om sterke langetermijnaandelen te kiezen - simpelweg omdat de belasting pas wordt geheven op het moment dat de belegger zijn stukken van de hand doet.
Verliescompensatie is mogelijk
Amerikaanse beleggers mogen hun gerealiseerde verliezen in mindering brengen op hun belastingaangifte. De jaarlijkse aftrek bedraagt echter maximaal $3.000. Stel dat iemand die een miljoen per jaar verdient in 2019 een netto gerealiseerd verlies heeft geleden van $50.000 op zijn aandelen, dan kan hij slechts $3.000 aftrekken van zijn inkomstenbelasting in plaats van $10.000 ($50.000*20%).
Mocht de belegger in 2020 quitte spelen of onvoldoende gerealiseerde vermogenswinsten behalen, dan kan hij in het nieuwe jaar wederom $3.000 aftrekken van zijn inkomstenbelasting. Zelfs als de belegger continu blijft verliezen dan kan hij continu deze $3.000 opeisen.
Voordelen Capital Gain Tax
Nu enigszins duidelijk is hoe de Amerikaanse Box 3 eruit ziet, kunnen we ingaan op de voordelen van een Capital Gain Tax. In de praktijk zijn dit de volgende drie:
1. Minder vermogensongelijkheid
Niet iedereen lukt het om een hoog rendement te behalen over zijn vermogen. Een deel van de oorzaak ligt bij het feit dat ieder individu anders is en daardoor ook een ander risicoprofiel heeft. Aangezien risico en rendement vaak hand in lopen, behalen risico-averse mensen zoals spaarders een lager rendement dan aandelenbeleggers.
Toch is er nog een andere belangrijke oorzaak, namelijk dat niet iedereen beschikt over perfecte kennis van financiële producten, zoals bijvoorbeeld aandelen, obligaties, opties, turbo's, CFD's, beleggingsfondsen en ETF's.
Uit onderzoek van Van Rooij uit 2011 blijkt dat minder dan de helft van de respondenten begrijpt dat een investering in aandelen van een enkel bedrijf over het algemeen riskanter is dan een investering in een aandelenfonds met meerdere bedrijven.
Deze verschillen in kennis leiden tot vermogensongelijkheid. Een Capital Gain Tax belast de mensen met een hoog rendement zwaarder, waardoor deze vermogensongelijkheid wordt verkleind.
2. Beleggingsrisico omlaag
Als de Nederlandse overheid het Amerikaanse systeem volgt dan zijn de vermogensverliezen tot op een zekere hoogte aftrekbaar. Voor beleggers gaat het risico op hun investering daarom omlaag. Beleggingsverliezen worden door de fiscus dus gedempt.
Hier staat tegenover dat ook het risico (de kans) op een hoger rendement wordt verkleind. Hoe hoger het rendement, hoe meer belasting de belegger moet betalen. Dus aan beide kanten gaat het risico van beleggen omlaag.
3. Beleggen over een lange periode aantrekkelijker
De Amerikaanse fiscus maakt het fiscaal aantrekkelijker om aandelen en obligaties langer in portefeuille te houden. Hierdoor worden mensen aangemoedigd om te beleggen in sterke bedrijven, aangezien deze aandelen met een gerust hart over een langere periode kunnen worden aangehouden.
Handelen wordt daarentegen juist ontmoedigd. Voor speculanten met een korte spanningsboog is dit misschien vervelend, maar het leidt er wel toe dat zij minder kosten maken. Hoe minder transacties er worden gedaan, hoe lager de kosten. Lagere kosten resulteren uiteindelijk in een hoger rendement.
Nadelen Capital Gain Tax
De invoering van een belasting op het werkelijke rendement op vermogen kent echter ook de nodige nadelen. Wij behandelen voor u de vier belangrijkste beperkingen:
1. Boekhoudkundige rompslomp
De belangrijkste reden waarom de overheid tot nu toe nog geen Capital Gain Tax heeft ingevoerd, is de boekhoudkundige rompslomp die zoiets met zich meebrengt. Waar de fiscus met een fictief rendement zeer gemakkelijk de verschuldigde vermogensrendementsbelasting kan berekenen en controleren, is dat met een Capital Gain Tax een stuk ingewikkelder.
Stel, u bent een fanatieke handelaar die binnen een jaar 500 aandelentransacties heeft gedaan. Het wordt dan een hele klus om het totale rendement van deze transacties te berekenen. Het Amerikaanse systeem maakt het alleen nog maar ingewikkelder, aangezien de ene partij aandelen korter dan een jaar is aangehouden en de andere partij juist langer.
Alvast sterke toegewenst met het invullen van uw belastingaangifte. Oja, de fiscus moet ook nog controleren of u niet per ongeluk een rekenfout heeft gemaakt. Dat wordt nog een hele klus. Zeker met het teruggeven van belastinggeld wil de fiscus nog weleens moeite hebben. Ik noem voor het gemak de kinderopvangtoeslagaffaire en u weet genoeg.
2. Verstoring kapitaalmarkt
De Capital Gain Tax geeft een prikkel om de verliezen te realiseren en de winsten juist niet. Daarnaast zullen er groeifondsen opduiken die de dividenden niet uitkeren, maar juist herbeleggen. Het doel hiervan is om de verschuldigde belasting zo lang mogelijk uit te stellen.
Dit kan de allocatie van de kapitaalmarkt verstoren en lagere belastingopbrengsten als gevolg hebben. Een vermogensaanwasbelasting, die de werkelijke waarde-ontwikkeling van aandelen en obligaties belast, zou dit probleem kunnen verhelpen.
Alleen kan dit tot liquiditeitsproblemen leiden. U zal maar gepensioneerd zijn en voor een vermogen aan illiquide aandelen in bezit hebben. Of erger nog: een duur vakantiehuisje in de Alpen. Als deze fors in waarde stijgen, kan er zomaar een vervelende blauwe envelop op de deurmat belanden.
3. Risico hoger belast
Zoals eerder gezegd gaan risico en rendement vaak hand in hand . Omdat aandelenbeleggers in verhouding tot spaarders relatief veel risico met hun geld lopen, krijgen zij hier ook een hoger rendement voor terug.
Het is de vraag of het rechtvaardig is om dit hogere risico extra te belasten. Ook omdat het voor de Nederlandse economie beter is dat mensen hun geld beleggen in plaats van sparen. U denkt toch niet dat Galapagos zonder de instroom van beleggers een toonaangevend Europees biotechbedrijf zou zijn geworden?
Ook zijn er diverse ondernemingen die met dank aan beleggers het hoofd boven water konden houden. Neem bijvoorbeeld Fugro. Het is de vraag of de bodemonderzoeker zonder hulp van beleggers nu nog had bestaan. In Nederland heeft het bedrijf zo'n 1350 werknemers in dienst. Voor deze mensen zou het een persoonlijk drama zijn als zij werden ontslagen.
4. Kans op lastenverzwaring overheid
Een hervorming van het belastingstelsel is de ideale manier voor de overheid om de belasting op vermogen ongezien te verhogen. Zeker met het oog op het naderende hoge begrotingstekort dat dit jaar in de boeken wordt gezet, is de kans groot dat de overheid de lasten moet verzwaren.
Aangezien de vermogensrendementsheffing voor de gemiddelde particuliere belegger momenteel relatief laag is ten opzichte van andere landen, is de kans groot dat beleggend Nederland de klos is. Een directe belastingverhoging ligt maatschappelijk altijd gevoelig.
Door het systeem te wijzigen kan de de fiscus de belasting op vermogen verhogen zonder dat veel mensen het door hebben. De regering verkoopt het als een hervorming terwijl het in feite een lastenverzwaring is. Wees als aandelenbelegger dus op uw hoede.
Conclusie
Een Capital Gain Tax kent zowel voor- als nadelen. Veel mensen ervaren het als positief dat zowel de vermogensongelijkheid als het beleggingsrisico wordt verkleind. Hier staat tegenover dat de nieuwe Box 3 veel administratieve rompslomp met zich mee brengt, de kapitaalmarkt verstoort en risico's zwaarder belast.
Daarnaast ontstaat er er een risico dat de overheid deze hervorming gebruikt om de belasting op vermogen te verhogen. Vooral dit laatste is niet iets waar beleggers op zitten te wachten. Dit maakt dat de nadelen van een Capital Gain Tax groter zijn dan de voordelen.
De huidige vermogensrendementsheffing die we nu hebben is verre van ideaal, maar het is wel relatief simpel. Daar komt bij dat deze belasting voor particuliere beleggers laag is. Iemand met een vermogen van €50.000 betaalt daarover slechts 0,2% belasting. Kortom, misschien is het geen slecht idee om gewoon te koesteren wat we hebben.
Niels Koerts is beleggingsanalist. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde
beleggingen.