Na enkele maanden van relatieve rust is Europa nu weer in zwaar weer geraakt. Rust werd aanvankelijk gebracht door de Europese Centrale Bank (ECB) en dan vooral door de nieuwe voorman Draghi.
- Draghi verlaagde op 9 november, acht dagen na zijn aantreden, de officiële rente van de ECB naar 1,25%.
- Vervolgens verlaagde hij op 14 december de officiële rente naar 1%.
- Weer een week later, 21 december 2011, verblijde Draghi de Europese banken met de eerste LTRO van 489 miljard euro en tegen 1% de banken drie jaar geld ter beschikking stelde.
Over en uit
De ECB wilde met deze LTRO vooral een einde maken aan de steeds beperktere financieringsmogelijkheden van banken. Draghi stelde in januari letterlijk dat even voor de eerste LTRO het bijna over en uit was met de Europese bankensector.
De tweede LTRO (530 miljard euro) van 29 februari was er vooral één om Draghi te kunnen laten stoppen met het opkopen van staatsobligaties uit de Europese periferie en dat over te laten aan lokale banken.
Door de mooie rentespread konden vooral Spaanse en Italiaanse banken, vanaf december, een veilige en zekere winst opbouwen met het beschikbare geld van de LTRO’s door dus lokale, hoogrenderende, staatsobligaties op te kopen.
Gewone kredietverlening
Enkele weken terug begon het echter plots weer te kraken in de Europese periferie. Italiaanse banken dachten in maart bij Draghi een luisterend oor te vinden toen men voorstelden het LTRO-geld te gaan gebruiken voor gewone kredietverstrekking.
Door de scherp dalende rente verdiende Italiaanse banken, in maart, steeds minder met het aankopen van (kortlopende) Italiaanse staatsobligaties. Italiaanse banken hadden grotere marges nodig, die met gewone kredietverstrekking wel te behalen zijn, om weer buffers op te kunnen bouwen.
Maar Draghi was onverbiddelijk. “Met die LTRO-gelden worden geen nieuwe kredieten verstrekt”, was zijn antwoord. Toen vervolgens ook de Spaanse overheid de Spaanse banken het vuur aan de schenen ging leggen, door snel openheid over vastgoedkredieten te eisen, waren de rapen gaar.
De eurocrisis keerde in volle omvang terug en de rendementen op Italiaans maar vooral Spaans staatspapier begonnen weer snel op te lopen. De actuele situatie in Europa laat zich het best vergelijken met november 2011.
Buiten Europa
Die onzekerheid maakte toen dat beleggers Duitse en Nederlandse staatsobligaties gingen kopen en aandelen van bedrijven kochten die vooral buiten Europa hun centen verdienden.
Royal Dutch Shell maar ook Unilever leverden prima prestaties in de onzekere tijden van voor de eerste LTRO. Het was duidelijk dat beleggers een premie wilden betalen voor bedrijven die buiten Europa veel van hun centen verdienden.
Dit jaar ben ik ook voorzichtig begonnen en concentreerde ik mij vooral op multinationals. Beursgenoteerde bedrijven die het vooral van de Nederlandse markt moeten hebben staan bij hoge uitzondering op mijn lijstje.
Maar zelfs als een multinational op mijn kooplijstje staat is er weinig voor nodig om mij weer aan de zijlijn te krijgen. Met de cijfers van Heineken was bijvoorbeeld niets mis maar de onduidelijkheid over de groei van de Braziliaanse biermarkt heeft gemaakt dat Anheuser-Busch InBev, de grootste bierverkoper in Brazilië, even van mijn kooplijstje is afgehaald.
Aanhoudende onrust
De komende weken zal, volgens mij, op de beurzen de onrust blijven aanhouden. Politiek gezien zal het vooral in mei onrustig worden want er valt het nodige te kiezen:
- In Frankrijk zal op 6 mei duidelijk worden wie de komende jaren de president zal zijn. De gedoodverfde winnaar Hollande wenst een compleet andere koers te gaan varen dan Sarkozy en daar krijgen Merkel maar ook de kredietbeoordelaars de handen niet voor op elkaar.
- Op diezelfde 6 mei gaan de Grieken naar de stembussen en dat kan zo maar eens uit de hand lopen. Venizelos, de voormalige Griekse minister van Financiën die de sociaaldemocraten aanvoert, eist nu een eigen tempo als het de eerder geëiste hervormingen aangaat en sluit niet uit dat Griekenland, als hij premier wordt, alsnog uit de euro stapt. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft al furieus gereageerd, maar de messen lijken dus geslepen in Griekenland.
- De maand mei wordt afgesloten met een Iers referendum waarin gestemd mag gaan worden over de strenge Europese begrotingsafspraken waartoe eind februari werd besloten. Van de Ieren weten we inmiddels dat ze “not amused” zijn over de lakse houding van de Grieken terwijl zij zelf op dit moment diep door de knieën gaan door bezuinigingen. Ieren stemden in 2001 en 2008 al tegen Europese verdragen waardoor de Europese samenwerking vertraging opliep.
We zijn dus gewaarschuwd! Al met al hou ik het even op mijn kooplijstje (Shell, DSM, Unilever en ASMI besprak ik al eens eerder) van (vooral) multinationals, met dien verstande dat ik Anheuser-Busch InBev even aan de zijlijn heb gezet.
Ype Schaap is portfoliomanager bij Antaurus. Antaurus is een gespecialiseerde, onafhankelijke vermogensbeheerder uit Baarn. Deze column is geschreven op persoonlijke titel en bedoeld als achtergrondinformatie over de financiële markten. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Professioneel houdt Antaurus posities aan in veel Benelux-aandelen. Elk Benelux-aandeel wordt beschouwd als een potentieel interessante belegging en alles wat Schaap schrijft moet vanuit die optiek worden gelezen. Raadpleeg meerdere bronnen en neem zelf beslissingen. Antaurus B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB).