De koers van Fugro is vanaf het dieptepunt onder de 9 euro alweer met 65% hersteld. Terugkijkend valt mij een ding op: de enorme shortposities die hedgefunds innamen en de idiote koersreactie die daarop volgde. Dat werpt de vraag op of shortselling niet beter gereguleerd moet worden.
De kritiek op shortselling neemt toe. Heeft het eigenlijk wel de functie die de professionele handel het toedicht, of is het vooral een manier om snel en veel geld te verdienen? Wie in het beurswereldje oppert short gaan te verbieden krijgt onverbiddelijk de volgende argumenten om de oren:
- Het voegt liquiditeit toe aan de markt. Wanneer de koers door teveel vraag extreem hoog oploopt, kunnen shorters de kopers weer terug in hun hok duwen.
- Bedrijven die te hoog gewaardeerd zijn krijgen door shorters weer een normale waardering
- Het controleren van het bedrijfsleven op het laten zien van de juiste cijfers. Wanneer een bedrijf met zijn cijfers goochelt, kunnen shortsellers de problemen aan de kaak stellen door tegenovergestelde posities in te nemen.
- Voor gewone aandeelhouders is een opname in het shortsellregister van een bedrijf vaak een sterk signaal dat er iets aan de hand is met dat bedrijf.
Slagkracht
Wat is er nu waar van deze voordelen? Wie de bewegingen in Fugro en Imtech heeft gevolgd, heeft kunnen zien dat er enorm veel liquiditeit is toegevoegd. Alleen werkt het averechts hier: de shorters hebben door hun enorme slagkracht een veel te grote invloed op de prijsvorming.
Dat is nu ook juist hun bedoeling: het lager zetten van de koers dwingt anderen (niet in de laatste plaats het bedrijf zelf) actie te ondernemen. Wat betreft het controleren van het bedrijfsleven of ze wel de juiste cijfers aanleveren, is nou juist het voorbeeld van Imtech exemplarisch.
Het was een gewone aandelenanalist, Teun Teeuwisse van eerst ABN Amro en nu Kempen & Co, die twee jaar geleden als eerste de boeken van Imtech uitploos en de weg wees richting uiteindelijk 1 cent. Hedgefunds sprongen pas later op de wagen.
Wie leent uit? U!
Verkochte aandelen moeten worden geleverd aan de koper, meestal binnen een aantal handelsdagen en wie dat niet doet riskeert een forse boete van in eerste instantie 30% van de koers. De aandelen zullen dus geleend moeten worden.
Maar welke aandeelhouder gaat nou zijn aandelen, waarvan hij verwacht dat ze renderen en dus omhoog gaan, uitlenen aan iemand die de omgekeerde mening is toegedaan, en die aandelen wil gebruiken om de koers lager te zetten?
Raar maar waar, vaak bent u dat zelf. Indirect, dat wel. Partijen die aandelen uitlenen zijn bijvoorbeeld beleggingsfondsen, grote vermogensbeheerders, pensioenfondsen, verzekeraars, grote banken of uitgevers van ETF’s of trackers.
De laasten bijvoorbeeld houden de aandelen aan van de index die gevolgd wordt, maar kunnen die tussendoor uitlenen aan hedge funds op optiepartijen. Niet alle ETF-uitgevers doen dat, het Nederlandse Think ETF’s bijvoorbeeld pertinent niet, maar veel wel voor de extra cash.
Fugro
Bij Fugro lijkt het erop dat de verkoopdruk veroorzaakt door oud-topman en intussen vertrokken commissaris Gert-Jan Kramer nog eens voor extra dynamiek heeft gezorgd. Algoritmes sporen grote transacties op en gaan daar vervolgens mee aan de slag.
Als zij zien dat Kramer grote partijen aandelen op de markt gooit, gaan zij voorgeven: ze dwingen hem dan om op steeds lagere koersen te verkopen. Kramer moest verkopen van zijn bank, dat is zijn eigen domme schuld, maar is door shorters vakkundig van wat extra miljoenen afgeholpen.
Dat is overigens de belangrijkste reden waarom pensioenfondsen en institutionele beleggers het liefst in dark pools handelen. Zij zijn het beu dat elke grote order vergezeld gaat van een aantal chaperonnes van high frequency traders, ofwel HFT-handelaren.
Voor een goed functionerende optiehandel is het noodzakelijk dat professionele partijen de mogelijkheid hebben om short te gaan. Dat doen zij om andere posities te hedgen. Een puur shortsell-verbod schiet dan ook zijn doel volkomen voorbij.
Oplossing
Wel zullen toezichthouders het marktpartijen moeilijker moeten maken om grote shortposities in te nemen bij relatief kleine beursfondsen. Dat zou bijvoorbeeld om te beginnen kunnen door het inlenen van stukken moeilijker en transparanter maken.
Te denken valt aan het publiceren, naast de shortpositie, van de partij waarvan men de stukken leent, om maar wat te noemen. De belegger die daar zijn aandelen onder heeft gebracht kan dan zelf beslissen of hij wil dat zijn aandelen worden uitgeleend of niet.
Hoe dan ook, het is tijd dat de toezichthouder eens gaat nadenken over de toegevoegde waarde die hedge funds hebben wanneer zij met zijn tienen tegelijk een aandeel vierendelen. Want zoals dat bij Fugro is gebeurd, dat is werkelijk geen gezicht.
Als de financiële wereld zichzelf transparanter en eerlijker wil neerzetten en de klant centraal wil stellen, dan zal zij dit soort uitwassen moeten beteugelen. Anders verwordt de beurs tot een speeltuin voor de grote jongens en loopt over een tijdje de rest van de beleggers ook weg.
Update 14:45 uur: intussen is er op Twitter een interessante discussie over HFT en dark pools naar aanleiding van dit stuk tussen hedge fund specialist Mark Baak en HFT-specialist Remco Lenterman.
Tot 1 december 2020 was Nico Inberg verbonden aan IEX. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Inberg kan posities innemen op de financiële markten. Reacties, of vragen?Mail naar nico.inberg@iexgroup.nl.
Volg @nicoinberg op Twitter