In een zeer kort tijdsbestek viel de AEX ongeveer 12% (55 punten) terug. Dit gebeurde in een rechte lijn. Ik gaf in de afgelopen dagen al aan dat we zeer alert moesten zijn op omkeerpatronen en een krachtige opwaartse beweging.
Het is echter onmogelijk om tijdens een zeer volatiele en steile capitulatiefase de precieze omkeerniveaus aan te geven. Een eerste verbetering zou optreden boven de dalende toppenlijn van de afgelopen zes handelsdagen.
Als laatste waren er genoeg overeenkomsten te zien met de eerdere correcties op de weekgrafiek en leek het neerwaarts potentieel op deze weekgrafiek beperkt te zijn. De eindfase van de vrijevalbeweging leek in de afgelopen dagen te zijn ingegaan met een klassieke capitulatiefase.
Weekggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Hammers
Met de neerwaartse doorbraak van de belangrijke 447 tot 448 vond een volgende verslechtering plaats en werd de vrije val in de AEX doorgezet. Tot op heden werd de bodem in de AEX geplaatst bij 419,80. Op de logaritmische weekgrafiek is te zien dat de sinds oktober 2014 stijgende bodemlijn op ongeveer 5 punten na werd behaald.
Deze bodemlijn loopt verder langs de bodems van augustus en september van dit jaar. Hiermee heeft een eerste belangrijk middellangetermijntest plaatsgevonden. De stijgende bodemlijn sinds 2009 is te vinden bij de cruciale horizontale steunzone van 401 tot 405 (bodems van augustus-september).
Tijdens vorige correcties in oktober 2014 en augustus en september van dit jaar werd deze stijgende bodemlijn op ongeveer 15 tot 20 punten na getest. Dit is ook nu weer het geval. Als we kijken naar de weekpatronen die toen werden gevormd, werd er telkens een hammer op de borden gezet.
Beperkte ruimte
We moeten het patroon van deze week nog afwachten, maar na twee dagen is er al wel een hammer gevormd op de weekgrafiek. De vraag is of en welk patroon op de weekgrafiek komende vrijdag komt te staan.
Vanuit de weekgrafiek was de neerwaartse ruimte dus beperkt en zijn er veel overeenkomsten die wijzen op bodemvorming.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Witte candle
Op de daggrafiek waren er vanaf de recente top van 474,85 er dagelijks alleen maar rode candlesticks. Hierbij ligt de slotkoers onder de openingskoers. Gisteren werd de eerste witte candlestick op de borden gezet. Er werd echter geen standaard candlestick-omkeerpatroon gevormd.
Bij de vele vorige correcties vond de omkeer geregeld plaats met een zeer forse witte candlestick waarbij de openingskoers boven de slotkoers van de dag ervoor ligt, net als gisteren.
Belangrijk is verder dat de zeer steile en korte dalende toppenlijn gisteren opwaarts werd gebroken bij 430,50. Hiermee is een eerste duidelijke verbetering aangegeven waarmee de kans groot wordt dat de bodem is gezet tijdens de achtste correctie van dit jaar.
Uitbodemingsfase
Meer bevestiging treedt op boven het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau van deze terugval, bij 441. Ook bevond de RSI zich in de afgelopen dagen in een oversold-conditie, vergelijkbaar met de zware correctie die in augustus plaatsvond (-20%).
Vanuit het verleden weten we dat een dergelijk conditie meestal zeer kortstondig is. De herstelbeweging in de RSI was gisteren ook fors. Belangrijke ondersteuning is dat andere indices dezelfde omkeersignalen gaven en ook hun dalende zeer kortetermijntoppenlijnen braken.
Hiermee worden synchrone eerste uitbodemingssignalen gegeven. Weerstand in de AEX is nu te vinden bij 441 en de zone 447 tot 448. Steunniveaus liggen bij de gebroken dalende toppenlijn van nu 427,50, de 425 en het recente dieptepunt bij 419,80.
Ik verwacht dat de kans groot is dat dit de afronding is van de uitbodemingsfase en de AEX in de laatste handelsdagen van dit jaar een krachtig verder opwaarts vervolg kan inzetten.
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.