De bullmarkt sinds 2009 is nog niet ten einde. Maar het kraakt en het piept wel. Het nadeel van de sinds 2009 stijgende bodemlijn op de logaritmische weekgrafiek is het feit dat er buiten de bodem in 2009 (net onder de 200 punten) alleen een raakpunt is tijdens de zeer forse correctie in 2011.
Destijds was de terugval forser dan de terugval die we tot op heden hebben meegemaakt vanaf de 510-top. Deze stijgende bodemlijn ligt in de belangrijke brede steunzone tussen de 401 en 405. Hier liggen verder:
- de bodems van januari vorig jaar
- de bodems die werden gevormd tijdens de zware correcties in augustus en september 2015
Tijdens deze zeer steile terugval die startte vanaf de top van eind december bij 449 brak de AEX deze zone enkele keren intraweek. Toch gaf ik aan dat het om een structureel slot zou moeten gaan. Deze doorbraak heeft tot op heden nog niet plaatsgevonden.
Geslaagde test
Mocht de AEX structureel onder de 401 sluiten op de weekgrafiek en ook andere indices vergelijkbare doorbraken laten zien, dan houdt de bullmarkt zoals we die nu kennen op te bestaan. In dat scenario ontstaat ruimte naar de 373 (top van 2011) tot de 366 (bodem oktober 2014).
Pas een beweging onder de 366 zorgt voor het echt op gang komen van een krachtige bearmarkt. Opvallend is de Fibonacci-techniek die we kunnen toepassen op de langetermijngrafiek. Als we namelijk kijken naar het 38,2%-niveau tussen de bodem van 2009 en de top van vorig jaar dan komt dit niveau uit bij 390.
In de afgelopen dagen testte de AEX dit niveau op een haar na, een geslaagde test. Als vuistregel is te hanteren dat indien een index tijdens een forse correctie boven een dergelijk niveau weet te bodemen, de markt krachtig en opwaarts gericht blijft.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Bodemvorming realistisch
Waar moeten we in de komende dagen op letten? Is er sprake van een zeer tijdelijke overshoot onder de 401-puntengrens? Of zal de AEX zijn stijgende langetermijntrend definitief breken en de weg voortzetten richting de 366 punten? Deze vragen zullen waarschijnlijk in de komende dagen worden beantwoord.
Ik acht de kans echter reëel dat dit een overshoot was en bodemvorming realistisch blijft. We moeten daarbij zeer alert blijven op duidelijke omkeerpatronen en de dalende toppenlijnen in de AEX.
Opvallend is dat indices als de S&P 500 en de DAX twee dagen geleden ook precies oude horizontale steunpunten wisten te testen en vooral de S&P 500 een krachtig omkeerpatroon liet zien. Op de weekgrafiek is de kans aanwezig dat vandaag een positief omkeerpatroon kan worden afgerond.
Zolang de AEX niet te ver terugvalt, is een piercing line mogelijk. Een slot vandaag boven de 410,70 zou zelfs een bullish engulfing afronden.
Eerste verbetering
Op de daggrafiek ligt het te breken niveau vandaag bij 408, het niveau van de zeer steile dalende toppenlijn van een dalende wig (positief omkeerpatroon). Deze lijn startte bij de decembertop van 449 en loopt langs de recente lagere top bij 426.
Een slot hierboven zou een eerste duidelijke verbetering op de daggrafiek betekenen waarna de koers verder kan oplopen richting het uiteindelijke te breken niveau. Dit is de dalende toppenlijn vanaf de novembertop (475) langs de 449. Deze dalende toppenlijn ligt bij 430 en zakt wekelijks ongeveer 6 punten.
Hierboven wordt de uiteindelijke definitieve bevestiging gegeven dat de dalende trend sinds de novembertop ten einde is gekomen.
Verder is de eerdere positieve divergentie in de VIX als in de RSI in stand gebleven. Dit waren de eerste aanwijzingen dat de AEX en de S&P 500 aan het einde van een neerwaartse beweging zaten.
Daggrafiek S&P 500
Klik op de grafiek voor een grote versie
S&P 500: omkeerpatroon
De S&P 500 testte woensdag met een enorme neerwaartse (uitputtings?) beweging zijn oktober 2014-bodem bij 1820. Ook vormde de S&P 500 een enorme hammer op de daggrafiek. Vanuit het verleden weten we dat dit geregeld de omkeerpatronen op de daggrafiek in de S&P 500 zijn.
Er is geen duidelijke dalende toppenlijn te zien in deze loodrechte terugval. Daarvoor gebruiken we de Fibonacci-niveaus, die liggen bij 1915 en de 1950.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
DAX: let op 9600
Ook de DAX testte een horizontale steunzone, de zone 9325 tot 9340. Hier liggen de bodems van de forse correcties die in de zomer van vorig jaar plaatsvonden in de maanden augustus en september.
Een eerste verbetering treedt op boven de zeer scherp dalende toppenlijn die vandaag bij 9600 ligt, maar snel verder daalt. Daarboven neemt de kans (net als in de AEX) toe dat de bodem tijdens deze terugval is gezet.
Opvallend is verder wel dat de stijgende langetermijntrends in zowel de DAX als de S&P 500 nog steeds volledig intact zijn.
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.