Goed, we leven dus onder een monetaire dictatuur. Politiek is alles goed geregeld in Europa. Natuurlijk er is veel kritiek mogelijk, maar de bottom line is dat we onze eigen bestuurders kiezen. Voeren zij een beleid dat niet aan onze wensen voldoet, dan sturen we ze weg om plaats te maken voor anderen.
Toegegeven, dat politieke systeem, beter bekend onder de naam democratie, heeft zo zijn nadelen. Het leidt tot opportunistisch gedrag van politici. In plaats van te opereren op basis van idealen over en visies op de gewenste samenleving, zoeken zij naar standpunten waar zoveel mogelijk kiezers achter kunnen staan.
Politiek is verworden tot de kunst een zo gunstig mogelijke positie te verkrijgen op de kiezersmarkt. Als ergens het marktdenken te ver is doorgeslagen, dan geldt het wel voor de politiek zelf. Onder deze omstandigheden lijkt het goed dat er een onafhankelijke centrale bank is.
De weg kwijt
Onafhankelijk van de politiek, die met zijn opportunistische invalshoek het monetaire beleid in een richting kan duwen gebaseerd op verkeerde motieven. Het zijn met name de Duitsers, uiteraard gesteund door Nederland, die zich voor een dergelijke positie van de Europese Centrale Bank (ECB) hebben ingezet.
Dat lijkt zich nu tegen deze landen te keren. De gedachte was dat de centrale bank zelf, gevrijwaard van de waan van de dag, een verantwoord beleid zou uitzetten om de belangrijkste monetaire, en daarmee indirect economische doelstellingen te bereiken.
Maar de ECB is volledig de weg kwijt en voert een onrechtvaardig en daarboven ineffectief, zo niet contraproductief beleid. In de uitvoering van zijn beleid wordt de bank niet gehinderd door enige tegenkracht.
Structurele problemen
Formeel dient de ECB zorg te dragen voor een stabiele monetaire situatie met als inflatiedoelstelling een niveau net onder de 2%. De oude tekstboekjes zijn eenduidig. Onder zwakke economische omstandigheden, met een gebrek aan vraag, zakt het prijspeil en dreigt deflatie.
Een tijdelijk lage rente is dan het juiste monetaire antwoord de economische problemen te bestrijden. Er is echter geen sprake van een (tijdelijke) conjuncturele vraaguitval die met stimuleringsmiddelen bestreden zou moeten worden.
De problemen zijn structureel (veel schulden private en overheidssector) en politiek (te weinig hervormingen verschillend eurolanden) van aard. En voor een ander deel zien we problemen die er helemaal niet zijn.
Grote welvaartsgroei
De gemeten lage economische groei en de afwezigheid van inflatie is mede het gevolg van de enorme technologische vooruitgang. De computercapaciteit van een mobieltje van een paar honderd euro is veel groter dan dat van een mainframe computer van (omgerekend) honderdduizenden euro's veertig jaar geleden.
Hoe kunnen we de welvaartsgroei en prijsstijging van deze twee producten op een correcte manier bepalen? Ik ben er van overtuigd dat de absolute welvaartsgroei veel groter is dan de officiële metingen. Het lagerentebeleid is niet bedoeld om de vraag te stimuleren.
De enige doelstelling lijkt het structureel subsidiëren van schuldenaren ten koste van met name het risicomijdend vermogen. Dat is bij uitstek een politieke keuze, die een onafhankelijk instituut helemaal niet zou mogen maken. Zelfs als zou het beleid effectief zijn. Maar die effectiviteit is er niet. Integendeel, de gevolgen van de monetaire ramkoers krijgen steeds meer bizarre trekjes.
Dagobert Draghi
Onlangs kondigde de ABN Amro bij monde van bestuursvoorzitter Gerrit Zalm aan dat bij een verdere verlaging van de rente (de banken betalen nu al 0,4% boeterente op geld dat bij de ECB wordt gestald), de bank mogelijk geld zal wegsluizen bij de ECB.
Nog bonter is het idee van Commerzbank om geldpakhuizen te bouwen en daar overtollige middelen op te slaan in plaats bij de ECB stallen. Het hoofdkantoor van de ECB kan dan verplaatst worden naar Duckstad.
Het monetaire toezicht verandert in een maandelijks duik van Dagobert Draghi in de door de hele unie verrijzende bancaire geldzwembaden. Het duurt niet lang meer of de ECB zet de volgende stap: helikoptergeld. Gratis geld wordt over de burgers van de EU uitgestrooid.
Verwerpelijk beleid
Natuurlijk gebruikt de bankpresident daarvoor de nieuwste techniek en zien we binnenkort Draghi's Drones Droppings. Is de ultralage rente al een verwerpelijk beleid, dat geldt al helemaal voor het opkopen van met name bedrijfsobligaties.
Het schijnt dat de ECB zich zelfs inlaat met obligaties van Telecom Italia, door S&P als bedrijf met een hoog kredietrisico beoordeeld (BB+).
Het probleem is niet alleen dat de ECB met publiek geld zo grote risico's aangaat, het is ook bijzonder slecht voor een goede marktwerking. Bedrijven worden bevoordeeld boven andere en krijgen met rentes te maken die geen enkele afspiegeling vormen van het bijbehorende kredietrisico.
Blok aan het been
De markt kan niet zijn zuiverende werking doen. Dat laatste is juist nodig in de huidige situatie met structurele en politieke problemen. Het beleid van de ECB is op alle fronten ineffectief, werkt averechts en zou vanwege het politieke karakter helemaal niet gevoerd mogen worden.
De onafhankelijke centrale bank begint een blok aan het economische been te worden en we kunnen er niets aan doen. Dat is het leven in een monetaire dictatuur.
Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.