De inschrijvingsprijs is bekend. Rabobank geeft 60 miljoen nieuwe certificaten uit tegen een prijs van 27 euro. De nominale waarde van 25 euro, plus een opslag van 8%. Koers 108% dus. De particuliere beleggers die ingeschreven hebben krijgen hun volledige inschrijving toegewezen.
Van de nieuw uitgegeven Rabobank Certificaten is 17% naar particuliere beleggers gegaan en 83% naar institutionele beleggers. In totaal is er slechts 15% in Nederlandse handen terechtgekomen, en dus 85% bij buitenlandse investeerders.
Het effectief rendement komt hiermee op 6,01%. Dat werkt als volgt: de vastgestelde vergoeding bedraagt 1,625 euro per jaar, te betalen in vier tranches van 0,40625 euro. Die 1,625 euro kunt u delen door 27 euro waardoor er een percentage van 6,01% uitkomt.
De stukken zijn 2,4 maal overtekend. In totaal staan er nu 297 miljoen certificaten uit met een nominale waarde van 7,4 miljard euro. De 60 miljoen nieuwe certificaten leveren Rabo dus 1,5 miljard aan nieuwe schuld op, maar ook 120 miljoen aan 'echt' eigen vermogen, omdat de stukken tegen 27 euro geplaatst worden.
De start van de handel in de nieuwe certificaten zal plaatsvinden op dinsdag 24 januari.
In de comments van het artikel van vorige week kwamen nogal wat vragen naar boven over deze certificaten.
Onderstaand leest u antwoorden op de volgende vragen:
- Zijn de certificaten goed verhandelbaar?
- Wat gebeurt er als de rente oploopt?
- Kan ik ze vergelijken met aandelen?
- Hoe zit het met de opgelopen rente?
- De mening van obligatie-expert Gijsbrecht van Dommelen
Risico's in kaart brengen
Het is belangrijk alvorens in te schrijven, goed de risico's die u loopt in kaart te brengen. De certificaten worden gezien als obligatie, maar moeten feitelijk worden beschouwd en vergeleken met aandelen.
Het is namelijk achtergesteld kapitaal en geldt mee voor het eigen vermogen. Bij een failllissement hebt u ongeveer dezelfde status als een aandeelhouder bij een doorsnee bedrijf.
Het probleem is daarbij dat u bij inschrijving niet weet welke koers u gaat betalen. Het kan maximaal 115,04% zijn, maar hoeveel korting er gegeven wordt is voor een particuliere belegger niet aan te geven.
Zijn de certificaten goed verhandelbaar?
Een veel voorkomende vraag, ook een aantal keren in m'n mailbox, is of de certificaten wel verhandelbaar zijn. Dat zijn ze inderdaad, u vindt op deze pagina de koersgegevens. De certificaten zijn beursgenoteerd, wat betekent dat u ze altijd tijdens beurstijden kunt kopen, dan wel verkopen.
Het is dus niet zo dat wanneer u ze eenmaal gekocht hebt, u er aan vast blijft zitten. Ze zijn goed verhandelbaar, al is de spread (het verschil tussen bied- en laatprijs) vrij ruim.
Wat gebeurt er als de rente oploopt?
Als de rente oploopt worden de certificaten minder waard. Een formule kan ik daarvoor niet geven, maar het moge duidelijk zijn dat wanneer een tienjarige staatsobigatie 5% oplevert, een achtergestelde obligatie van de Rabobank met 6,5% rente veel minder aantrekkelijk is.
Wel is het zo dat er bij een doorstijgende rente een hogere vergoeding uit de bus komt, omdat Rabobank qua vergoeding de keuze maakt uit het hogere van de volgende twee parameters:
- 6,5%
- de NL-10-jaarsrente met een opslag van 1,5%
In het geval de NL-10jaars 8% is, zou Rabobank dus 9,5% moeten vergoeden. Die opslag zal in dat geval veel te laag zijn om de obligaties op pariteit te houden, dus in dat geval zal er een fors verlies optreden.
We kunnen wel even kijken naar de recente historie. De ledencertificaten zijn sinds 27 januari 2014 beursgenoteerd. Ik heb een aantal punten genomen in de recente historie en de tienjarige rente afgezet tegen de koers van de Rabobank Certificaten.
| Datum |
NL 10-jaarsrente |
Rabo-certificaten |
| feb 2014 |
1,90% |
105 |
| mei 2014 |
1,70% |
109 |
| dec 2014 |
0,67% |
106 |
| apr 2015 |
0,25% |
117 |
| jun 2015 |
1,11 |
111 |
| jan 2016 |
0,71% |
111 |
| feb 2016 |
0,31% |
106 |
| jul 2016 (brexit) |
0,15% |
110 |
| dec 2016 |
0,41% |
114 |
| jan 2017 |
0,43% |
115 |
U ziet bijvoorbeeld dat de certificaten in juni 2015, toen de rente in korte tijd bijna een procent opliep, redelijk bleven liggen.
Onderstaand, via Corné van Zeijl, het verschil tussen de dertigjarige rente en de yield op de Rabo-certificaten:
Begin 2014, toen de rente nog rond de 2% stond, noteerden de certificaten substantieel lager. Het heeft niet alleen met de rente te maken, maar ook met bijvoorbeeld het bankensentiment, de economische omstandigheden en de situatie rond de Rabobank zelf.
Kan ik ze vergelijken met aandelen?
Qua vergelijkingsmateriaal komen de aandelen van de andere banken misschien nog het meest in de buurt. ING en ABN bijvoorbeeld betalen een dividend van circa 5% op hun aandelen.
De certificaten zijn dusdanig achtergesteld dat ze eigenlijk weinig beter zijn dan aandelen. Wat heet, aandelen kunnen niet op pariteit teruggekocht worden door de uitgevende instelling, Rabobank kan dat wel met de certificaten.
Rabobank staat bekend als een grote kredietverstrekker aan de agrarische sector, maar ook in het MKB heeft Rabobank heel veel leningen uitstaan. En dan hebben we het nog niet over het uitstaande hyptothekenbestand.
Laten we de ratio's van de Rabobank eens vergelijken met die van wat andere banken in onze omgeving.
| |
ING |
ABN Amro |
KBC |
Rabobank |
| CET1-ratio |
13,5% |
16,6% |
15,2% |
13,4% |
| Leverage ratio |
4,5% |
3,7% |
6,2% |
5,1% |
| Dividendrendement |
4,9% |
3,8% |
4,1% |
- |
| Cost-income ratio |
55% |
62% |
55% |
73,7% |
De bank worstelt met een veel te hoog kostenpatroon, maar dat komt door een aantal extra uitgaven die afgelopen jaar in de boeken liepen. Die 73,7% is overigens zonder bankheffingen (dan wordt het 77,9%).
Dat betreft dan onder andere herstructureringskosten, de vergoedingen voor het rentederivatendossie en volatiele fair value-items. Hiervoor gecorrigeerd, en zonder bankheffingen, komt het schone cijfer uit op 58,7%.
Of u nou die certificaten moet kopen is een lastige vraag. Rabobank is momenteel niet te benijden, want de bank staat voor een lastige tijd. Er gaat veel gereorganiseerd worden.
ING grote voorbeeld
ING is het lichtbaken in de verte, daar wil Rabo ook heen. De kapitaalratio's lijken licht beter, maar als het aankomt op winstgevendheid heeft de Rabobank nog wel een en ander in te halen.
Dat neemt niet weg dat in het huidige renteklimaat 5,7% nog steeds een hoop rente is. De onderliggende economie trekt aan waardoor de banken minder provisies hoeven aanleggen en meer geld kunnen uitlenen.
Daar schuilt hem dan ook meteen het gevaar voor de certificaten, want als als gevolg van die sterkere economie de rentes sterk gaan oplopen worden de certificaten vanzelf minder waard.
De opgelopen rente
Ik kreeg een mail van iemand die vroeg hoe dat nou zit met opgelopen rente. Moet je dat meebetalen, of krijg je dat terug? Bij de nieuw uit te geven certificaten betaalt u natuurlijk geen opgelopen rente. Het geld is nog niet door Rabobank in bezit geweest, dus is er ook nog geen rente over vergoed.
Anders is het met de bestaande certificaten. Daar betaalt u wel opgelopen rente als u ze aanschaft. En de verkoper ontvangt opgelopen rente.
Rabo legt het zelf zo uit:
Naast de verrekening van de hoofdsom maal de koers ontvangt u bij de verkoop of betaalt u bij aankoop van Rabobank Certificaten ook nog de rente tot op de dag van afrekening (genaamd de settlement datum).
Deze settlement datum ligt drie werkdagen na de dag waarop uw Rabobank Certificaten zijn verhandeld. Rabobank Certificaten gaan uit van het principe dat elke maand (ongeacht of het nu januari of februari is) 30 dagen telt.
Een heel jaar kent daarom 360 (12 x 30) rentedagen, zodat u aan het eind van een jaar 360 dagen gedeeld door 360 dagen aan vergoeding ontvangt. In de financiële markt heet deze renteconventie ‘30/360’.
In formulevorm weergegeven ontvangt u over een heel jaar dus: 360/360 * 6,5% = 6,5%. Omdat de Rabobank Certificaten ieder kwartaal een vergoeding betalen, ontvangt u dus 1/4 * 360 dagen = 90 dagen vergoeding.
90 gedeeld door 360 maal de vastgestelde beoogde vergoeding (momenteel 6,5%) is wat u dus aan vergoeding per kwartaal kunt ontvangen. Per Rabobank Certificaat is dit dus minimaal een beoogd bedrag van € 0,40625 per kwartaal.
Iedere dag dat u uw Rabobank Certificaat aanhoudt neemt de opgelopen vergoeding toe met 1 dag. Het bedrag aan opgelopen rente wordt dan opgehoogd met 1/360 * vergoeding (van momenteel 6,5%) * € 25 = € 0,0045139.
Over een heel jaar kunt u dus 360 maal €0,0045139 ontvangen; een bedrag van € 1,6250 per Rabobank Certificaat bij een vergoeding van 6,5%. Dit is gelijk aan 6,5% van € 25.
Om een en ander te verduidelijken met een voorbeeld:
De rente wordt vier maal per jaar uitgekeerd. Stel dat de laatste betaling op 29 december was en u de certificaten koopt op 1 maart. De settlement-datum is dan 4 maart. U betaalt dan de opgelopen rente vanaf 29 december tot aan 4 maart aan degene die u de certificaten verkocht heeft.
U krijgt die rente dan terug op de rentebetalingsdatum. Eigenlijk een veel eerlijker systeem dan de dividendbetalingen bij aandelen. Bij aandelen wordt het dividend vergoed aan degene die op dat moment de aandelen in bezit heeft.
U kunt in principe het hele jaar risico lopen door een bepaald aandeel in portefeuille te hebben, maar het dividend krijgt u alleen als u op de datum voorafgaand aan de ex-dividenddatum de aandelen in bezit hebt.
De mening van obligatie-expert Gijsbrecht van Dommelen
Tot slot wil ik u nog de mening meegeven van onze nieuwe IEX-columnist Gijsbrecht van Dommelen. Gijsbrecht is obligatie-expert. Ik vroeg hem zijn mening inzake de certificaten even op schrift te stellen. Leest u mee:
"De ledencertificaten hebben de status van Tier 1-kapitaal. Het zijn daarmee in feite aandelen. Elke aandelenbelegger verwacht op zijn geïnvesteerd kapitaal een rendement van 8% tot 12%.
Bij een koers van 115% leveren deze certificaten een rendement van 5,65%, onder de voorwaarde dat ze nooit worden afgelost en er altijd rente betaald gaat worden (wat niet nodig is als de bank niet aan de kapitaalseisen van haar toezichthouders voldoet).
Feit is dat de AFM niet gelukkig is met deze stukken wanneer ze in handen van particulieren zijn. Rabobank zal dus in de toekomst gedwongen kunnen worden om de stukken af te lossen en kan dat dan doen tegen 100%.
En er is nog nooit een bedrijf, zeker nog nooit een bank geweest die haar beleggers een douceurtje heeft gegeven als dat niet per se nodig was.
In de afgelopen twee jaar heeft de koers bewogen tussen 105% en 118%. Dat is in een fase dat de rente heen en weer heeft bewogen (10-jaars) tussen 2% en -1%. Maar naar elke maatstaf kan tegen deze koers van 115% gesteld worden dat de risicopremie voor Rabobank laag is.
Dat kan wellicht gerechtvaardigd zijn, ik denk ook niet dat de Rabobank zomaar failliet gaat, maar het betekent wel dat de situatie er niet veel beter maar wel veel slechter op kan worden.
U kunt zich dus afvragen of het niet beter is om gewoon even te wachten op de volgende koersdip richting 108% a 109% waarmee in ieder geval het risico aan de onderkant flink kleiner is geworden."
Conclusie
De Rabobank Certificaten geven in vergelijking met uw spaarrekening een prachtig rendement. De wereld is echter wel veranderd, en verandert nog steeds door. Voor een goede vergelijking moet er gekeken worden naar de aandelen van soortgelijke banken.
Er zijn grosso mode twee factoren die een rol spelen. De ene is de rente, maar de andere is de Rabobank zelf. Ervan uitgaande dat de rente nog lange tijd laag zal blijven, is het hete hangijzer in deze het vertrouwen dat u heeft in de Rabobank.
De vergoeding voor Tier 1-kapitaal van een bank is dan aan de magere kant. Rabo kan daarnaast ook nog eens beslissen om de certificaten tegen pariteit (koers 100) in te trekken. Dat risico is op dit moment te verwaarlozen, maar nogmaals, omstandigheden kunnen wijzigen.
Betere prijsrange aangeven
Het ware beter geweest als de Rabo een nauwere prijsrange meegegeven had. Ik erger me sowieso groen en geel aan het feit dat particuliere beleggers alleen maar bestens kunnen inschrijven tegenwoordig.
Omdat we niet weten welke korting er gegeven wordt, is het geen gek idee eerst eens af te wachten tegen welke prijs ze in de markt gezet worden.
Ik stond eerlijk gezegd op het punt vorige week voor een klein gedeelte in te schrijven, maar ik neem het advies van Van Dommelen toch maar ter harte. Er zullen nog wel meer kansen komen dit jaar.