Na een wekenlange saaiwaartse beweging was er gisteren ineens een flinke beweging in de meeste aandelenmarkten. Een aantal indices wist daarbij de toppen van de afgelopen weken te doorbreken en soms aanzienlijk te verhogen.
Deze opwaartse doorbraken had ik niet verwacht aangezien de meeste seinen op rood stonden. Het is echter nog te vroeg om te spreken van een structurele vervolgdoorbraak.
Dit komt doordat enerzijds door de technische indicatoren en anderzijds door het feit dat indices als de DAX en de S&P 500 nog niet structureel door hun stijgende middellangetermijntoppenlijn zijn gebroken. Hierdoor is er nog geen sprake van een versteiling en kan er nog steeds sprake zijn van een kortstondige overshoot.
Alert op toppatronen
Ook blijft er sprake van een enorme euforie onder de beleggers. We moeten in de komende dagen dan ook zeer alert zijn op eventuele nieuwe toppatronen. Dit neemt overigens niet weg dat een aantal risicofactoren in de grafiek teniet zijn gedaan.
De AEX bivakkeert nog steeds binnen de grenzen van de zijwaartse handelszone. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de Stoxx Europe 600. De AEX brak wel opwaarts door zijn korte dalende toppenlijn. Die startte bij de jaartop die in de eerste handelsdagen van dit jaar op de borden werd gezet bij 489,90.
Hiermee kwam ook een einde aan de potentiële dalende driehoek. Het risico van een klein hoofd-schouderpatroon is overigens nog wel steeds aanwezig. Daarvoor moet de AEX door de 489,90 breken om dit risico te beëindigen.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Correctie in tijd
De zijwaartse handelsfase in de AEX heeft nu nog steeds als buitengrenzen de 480,40 en de 489,90. Pas een structureel slot hierboven zorgt voor een verder uitstel van de verwachte correctie en zorgt voor meer opwaarts potentieel.
In dat scenario lijkt er in de afgelopen weken een correctie in de tijd te hebben plaatsgevonden in tegenstelling tot mijn verwachting van een correctie in punten. Toch blijft het risico op een correctie in punten aanwezig in markten zolang er geen versteilingen plaatsvinden in zowel de buitenlandse indices als de AEX zelf.
Een opwaartse doorbraak van de 489,90 zorgt in eerste instantie voor ruimte om de oude neerwaartse gap op te vullen. Die is te vinden tussen de 489,90 en 493,85. Maar een verder vervolg naar de horizontale weerstanden van 495 en de 505 tot 506 is dan ook mogelijk.
Strak elastiek
Toch wordt hiermee het elastiek steeds strakker gespannen en blijft de kans op een plotselinge neerwaartse correctie realistisch. De markt is sinds begin december vorig jaar namelijk in een rechte lijn opgelopen vanaf de bodem bij 445,65 tot boven de zone 475 tot 485.
De AEX testte daarbij in eerste instantie de bovenkant van het stijgende trendkanaal. Deze stijgende toppenlijn is verder opgelopen en ligt nu bij 491,80. Een test van deze bovenkant, net als in de S&P 500 en de DAX lijkt plaats te vinden, mag dus ook niet worden uitgesloten in de komende dagen.
Maar ook daarmee blijft het risico van een terugval in de komende weken aanwezig. De technische indicatoren dan zijn nog steeds neerwaarts gericht en de kans op een lagere top is aanwezig:
- de MACD heeft nog geen positieve crossing gegeven
- de kans op een bredere en minder steile negatieve divergentie in de RSI blijft ook een reëel risico
Risico's
Nu is een aantal achtereenvolgende dagen van stijging nodig om de RSI en MACD te keren, maar de risico’s blijven momenteel groot. Ondanks de krachtige opwaartse vervolgbewegingen in vooral de Verenigde Staten en de DAX zijn de risico’s dus nog steeds aanwezig.
Zij noteren nog steeds in de buurt van de bovenkant van hun stijgende trendkanaal. Vooral na de krachtige bewegingen sinds begin december zou een forsere terugval in de komende weken een normaal en gezond scenario zijn als springplank voor de opwaartse vervolgbewegingen in de komende maanden.
Een stijgende trend wordt namelijk gevormd door de correctieve bewegingen om de opgaande bodemlijn te bepalen. Zoals u weet ben ik ook voor 2017 positief op een verder opwaarts vervolg in de aandelenmarkten. Voor de eerste helft van dit jaar verwacht ik een test en doorbraak van de top van 510.
Dit is de top van 2015 en tevens de top van de gehele bullmarkt tot nu toe (sinds maart 2009). Voor de tweede helft van dit jaar is zelfs een test van de oude top van 564 mogelijk. Dit blijft mijn volgende langetermijndoel.
Nodige correcties
De weg hiernaartoe zal echter nog wel gepaard gaan met de nodige tussentijdse correcties. Ook voor dit moment blijft de kans op een forsere tegenreactie groot. Weerstand in de AEX ligt bij:
- de jaartop van 489,90
- de stijgende middellangetermijntoppenlijn van 491,80
- de bovenkant van een oude gap bij 493,85
Toch moeten we zeer alert blijven op de vorming van toppatronen in de verschillende aandelenmarkten. De risico’s aan de bovenkant van het stijgende trendkanaal blijven namelijk aanwezig.
Daggrafiek S&P 500
Klik op de grafiek voor een grote versie
Zijwaarts
Aan de onderkant ligt nu als eerste steunpunt de gisteren gevormde opwaartse gap tussen de 483,95 en 485,65. De vorming van een toppatroon in de komende dagen binnen de grenzen van het stijgende trendkanaal zou een eerste topsignaal kunnen betekenen.
Een opvulling van deze gap zou een volgende verzwakking inhouden. De belangrijkste te breken steun ligt nog steeds bij 480,40. Zolang de index hierboven blijft, blijft de huidige zijwaartse consolidatie in stand, waarbij hogere toppen (net als in de S&P 500 en DAX) niet uit te sluiten zijn.
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.