De indices consolideren de laatste dagen, waarbij vooral in de Europese indices de jaartoppen eind vorige week nog werden opgehoogd. Inmiddels zijn de eerste en meest steile opgaande bodemlijnen opgelopen tot bijna de huidige niveaus.
In de komende dagen is de kans dus groot dat de indices een vervolgrichting in het zeerkortetermijnbeeld moeten kiezen. In de AEX is vanaf eind februari een versteiling te zien. Tijdens deze versteiling werd ook de 510-top opwaarts gebroken.
Hier ligt de top van 2015 wat tevens de top was van de gehele bullmarkt tot nu toe. Deze bullmarkt startte begin 2009 en ik verwacht dat deze bullmarkt ook dit jaar zal doorzetten naar hogere niveaus. Voor de tweede helft van dit jaar houd ik een koersdoel aan van 564, de top van 2007.
Nul correcties
De beweging hiernaartoe zal echter nog wel gepaard gaan met meerdere correctieve bewegingen (5% tot 10%) voor de vorming van de buitengrenzen van de stijgende middellangetermijntrend. In de afgelopen jaren hebben we jaarlijks ongeveer vijf tot zeven van deze correctieve bewegingen gezien.
De teller staat voor dit jaar nog op nul. Daarbij heeft in de afgelopen drie maanden een zeer krachtige opgaande beweging plaatsgevonden van ongeveer 70 punten. Vanaf de bodem begin december bij 445,65 is de AEX opgelopen tot een recente top van 516,90.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Strak gespannen
De stijgende trends zijn in het lange- en middellangetermijnbeeld helemaal intact. Maar de versteilingen die we de laatste weken zien, zijn over het algemeen kenmerkend voor een té euforische markt.
Het elastiek wordt steeds strakker aangespannen waarbij de afstand van de koers tot aan het 200-daags gemiddelde op is gelopen naar ongeveer 10%. Zodra dit soort afstanden worden bereikt, zien we geregeld een krachtige tegenreactie, maar het keerpunt is vanuit deze optiek niet te voorzien.
De vorige keer dat er een dergelijke afstand werd gemeten, was in 2015 toen de AEX de zware toppenzone van 505 tot 510 ontwikkelde.
Meer risicofactoren
Ook zien we in het kortetermijnbeeld negatieve divergentie in de VIX en in het middellangetermijnbeeld negatieve divergentie in de RSI en de MACD. Ook dit zijn risicofactoren.
Vanuit de Dow Theorie is verder te zien dat de DJ transport Index in de afgelopen maanden een zware weerstandszone ontwikkelde en inmiddels al ruim 5% is gecorrigeerd. Dit zorgt ook voor divergentie ten opzichte van DJ Industrials index.
In het kortetermijnbeeld is er dus sprake van een zeer steile (derde) versteiling. We moeten daarbij vooral de onderkant scherp in de gaten houden. Zodra deze zeer steile opgaande bodemlijn neerwaarts wordt gebroken, lijkt de kans groot te worden dat voor de komende tijd een top is gevormd.
Opgaande bodemlijn
De eerste duidelijke haarscheurtjes in de krachtige opgaande kortetermijntrend zullen in dat scenario ontstaan. Deze steil opgaande bodemlijn startte eind februari en maakt deel uit van een stijgende wig. Vandaag ligt deze bodemlijn bij 514,80 en hij loopt dagelijks ongeveer 1,5 punt op.
Het lijkt dus slechts een kwestie van tijd voordat deze opgaande bodemlijn wordt gebroken. Meer bevestiging van topvorming treedt daarna op onder de meest recente bodem van 513 (eind vorige week). Andere horizontale steunpunten liggen dan nog bij 510,50 en 508,65.
Om de correctie daadwerkelijk te vervolgen moet uiteindelijk de krachtige opgaande bodemlijn vanaf de decemberbodem worden gebroken. Die loopt langs de bodems van 445,65 (december) en de bodem die eind januari bij 476,70 werd gevormd. Deze opgaande bodemlijn ligt vandaag bij 501,30.
Meer druk omlaag
Aan de bovenkant ligt de weerstandszone van 519 tot 521 en de meest recente jaartop van 516,90. De bovenkant van de stijgende kortetermijnwig is vandaag te vinden bij 520,50. Maar het is dus wachten op meer signalen voor een vervolgbeweging.
Ik kan me echter na alle versteilingen van de afgelopen paar maanden niet voorstellen dat een verdere versteiling zal plaatsvinden, vooral niet met alle aanwezige risico’s. Ook in andere indices zien we de nodige risicosignalen. Daarbij neemt de neerwaartse druk in veel gevallen ook steeds verder toe.
Daggrafiek Nikkei 225
Klik op de grafiek voor een grote versie
Smalle ruimte
De Nikkei vormde al een meervoudige toppenzone en brak vanochtend door zijn sinds eind vorig jaar stijgende bodemlijn. De S&P 500 drukt ook tegen een vergelijkbare sinds eind vorig jaar stijgende bodemlijn en vormde in de afgelopen week een lagere top.
De bewegingsruimte in de Europese indices als de DAX en de Stoxx Europe 600 wordt ook steeds smaller waarbij duidelijke stijgende wiggen zijn te zien. De neerwaartse ruimte voordat de onderkanten worden gebroken, is ook zeer klein.
Een verslechtering kan dus in de komende dagen plaatsvinden waarna de kans naar mijn mening reëel is dat een forse en krachtige neerwaartse vervolgbeweging zal plaatsvinden.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.