Nieuw op IEX: onafhankelijk analist Koen Lauwers. Hij gaat een keer in de twee weken hier op IEX schrijven over grondstoffen, goud, bitcoin en incidenteel over technologiebedrijven.
Welkom Koen!
Redactie IEX
Wanneer de bitcoin de niet-financiële pers haalt, dan kunt u er van op aan dat er iets speciaals mee aan de hand is. Berichten over hacking van digitale bitcoinportefeuilles en handelsplatformen die op de fles gaan, hebben we al gehad. Deze keer ging het over iets anders.
De virtuele munt was begin deze maand voor het eerst meer waard dan een troy ounce (31,1 gram) goud. De bitcoin kwam al eens in de buurt van goud toen de munt eind 2013 piekte op bijna 1200 dollar. Toen stond goud 100 dollar hoger dan nu en kon de claim van duurder dan goud’ nog niet worden gemaakt.
Kort daarna ging Mt. Gox, met een aandeel van bijna 70% de grootste online marktplaats voor bitcoins, op de fles. Bij de afwikkeling van het faillissement bleken bijna een miljoen bitcoins vermist . Dit stuurde een schokgolf door de bitcoin-community.
Goud versus bitcoin
Fans van de virtuele munt moesten een tijdlang door het stof en begin 2015 daalde de prijs naar minder dan 200 dollar. Daarna ging het opnieuw naar omhoog en 2016 was een voltreffer voor de bitcoin met een ruime prijsverdubbeling.
Dit jaar ging daar dus nog een schep bovenop tot ruim 1300 dollar begin maart. Na het (voorlopig?) afblazen van een bitcoin-ETF (tracker) door de Amerikaanse beurswaakhond SEC deed de bitcoin zijn reputatie opnieuw alle eer aan met een crash van ruim 20%.
Maar in hoeverre houdt de vergelijking tussen bitcoin en goud eigenlijk steek? Is het überhaupt relevant om de vergelijking tussen beide te maken? Laat mij nogmaals herinneren aan het verschil tussen geld (money) en valuta (currency).
Prijseenheid en ruilmiddel
Valuta als de Amerikaanse dollar, de euro of pakweg de Venezolaanse bolivar zijn zogenoemde fiat valuta of currencies. Ze worden ad hoc uitgegeven door centrale banken en dienen als prijseenheid en als ruilmiddel. Goederen en diensten worden geprijsd en verhandeld in fiat valuta.
Geld voegt daar nog een functie aan toe, namelijk de opslag van waarde (sparen of uitgestelde consumptie). Valuta doen het over een langere periode bijzonder slecht als waardeopslagmiddel. Ofwel verdwijnen ze, ofwel blijft er van hun koopkracht maar een fractie meer over door inflatie.
Maar waar plaatsen we nu de bitcoin tegenover goud? Geen enkele handelaar prijst zijn producten in goudgrammen, al kan het theoretisch wel. U kunt er ook perfect mee betalen en dit overal ter wereld. Verschillende handelaren accepteren ook bitcoin.
Waardeopslag
In beide gevallen gaan die handelaren vrijwel onmiddellijk hun ontvangen goud en bitcoins fysiek of digitaal inruilen naar fiat valuta. Omwille van de hoge volatiliteit van goud en bitcoins uitgedrukt in valuta willen ze dit prijsrisico zoveel mogelijk uitsluiten.
Elke prijsvorming blijft dus rond fiat currencies gecentraliseerd. Anders gesteld, ook goud en bitcoin ontsnappen niet aan de Amerikaanse dollar als fiat wereldreservemunt.
Blijft over: het kenmerk van waardeopslag. Hoewel de goudprijs sterk kan schommelen, kan het gele edelmetaal een trackrecord van vijfduizend jaar voorleggen als universeel waardeopslagmiddel.
Dit dankt het aan enkele unieke kenmerken als duurzaamheid, deelbaarheid, draagbaarheid en het beschikken over een intrinsieke waarde.
Onbeperkt aanbod
Er komt jaarlijks ongeveer 2500 ton goud bij uit nieuwe mijnproductie. Op een totaal van ongeveer 185.000 ton bovengronds goud komt dit neer op een natuurlijk inflatiepercentage van 1,3%.
Valuta hebben geen enkele intrinsieke waarde behalve die van het papier waarop ze worden gedrukt (zo goed als niets dus). Ze ontlenen hun waarde aan het vertrouwen dat de koopkracht ervan min of meer behouden blijft. Dit is lastig, want de groei van het aanbod is in theorie onbeperkt.
U moet dus geloven, of u wordt althans verondersteld om dit te doen, dat de uitgevende instelling (de centrale banken dus) het privilege om geld bij te drukken niet zullen misbruiken.
- bij goud wordt het aanbod natuurlijk beperkt (by nature)
- bij de bitcoin en de meeste andere virtuele munten of crypto-currencies is dit by design (blockchain-technologie)
Bitcoin profiteert
Of dit daarmee automatisch waardeopslagmiddelen zijn, is een andere zaak. Tot voor een paar jaar had niemand nog van bitcoins gehoord. Dit maakt het wat lastig om als een volwaardige concurrent van een edelmetaal met een geschiedenis van vijfduizend jaar te worden beschouwd.
De bitcoin is één van de vele honderden virtuele munten, zij het wel veruit de grootste op het vlak van handelsvolumes. De explosie van handelsvolumes tijdens de voorbije maanden is met name toe te schrijven aan China (en in mindere mate ook India).
Daar wordt de bitcoin gebruikt om aan de beperkingen op het vrij verkeer van kapitaal te ontsnappen. Deze beperkingen nemen verschillende vormen aan maar bitcoin profiteert net als goud van de status van effect aan toonder. Het nut van bitcoins is op dit moment in de eerste plaats speculatief.
Globaal ruilmiddel
Bitcoin als globaal ruilmiddel is voorlopig nog meer dan één brug te ver. Daardoor is het wantrouwen bij brede lagen van de bevolking in virtuele munten nog veel te groot.
Fratsen met online diefstal en hacking van bitcoins, zoals vorige zomer opnieuw met 65 miljoen dollar gebeurde, zijn in dit opzicht ook niet bepaald bevorderlijk. De forse prijsschommelingen in de korte carrière van de virtuele munten zijn ook niet van die aard om goud als ultiem waardeopslagmiddel op korte termijn naar de kroon te steken.
Ik zie het bijvoorbeeld nog niet direct gebeuren dat centrale banken bitcoins zullen kopen als onderdeel van hun valutareserves. Laat staan dat ze er hun goudreserves zullen door vervangen.
Dit alles neemt niet weg dat de achterliggende blockchain-technologie zeker zijn merites heeft voor nieuwe fintech-platformen en bij de ontwikkeling van nieuwe elektronische betaalsystemen.
Koen Lauwers is onafhankelijk analist.