DeZwarteRidder schreef op 12 september 2021 19:54:
Fort Europa doet zijn naam steeds meer eer aan
Han Dirk Hekking 15:00
De Europese politiek vreest een nieuwe migratiecrisis en waarschuwt dat ze geen Afghanen opneemt. Typisch 'Fort Europa', zeggen critici. Maar vroeger had dat begrip vooral een bureaucratische lading: de grens bleef dicht als je de juiste papieren niet had. Nu ontwikkelt Europa zich ook tot een echt fort.
In het kort
De EU wil niets weten van de opvang van Afghaanse vluchtelingen.
Sinds de vluchtelingencrisis van 2015 zijn er overal in de Unie grensbarrières opgericht.
De grensbewaking is steeds digitaler van karakter.
'De 52-jarige mevrouw Gul zal binnenkort sterven in het bijzijn van haar vijf kinderen. Redding is nú nodig.' De Poolse hulporganisatie Ocalenie verspreidde dat bericht eind augustus, toen een groep van 25 migranten zich al twee weken in het niemandsland tussen Polen en Wit-Rusland ophield. Polen mochten de migranten niet in, maar Wit-Rusland liet ze ook niet terugkeren.
Eten en drinken raakten op, twaalf mensen uit de groep waren volgens Ocalenie ziek. De Poolse grenswacht arresteerde mensen die eten en medicijnen probeerden te brengen. Inmiddels heeft Polen twee grensregio's afgegrendeld. Ter plekke geldt de noodtoestand.
Migranten als speelbal
De migranten in het niemandsland zijn speelbal van een conflict tussen de Wit-Russische despoot Aleksandr Loekasjenko en de Europese Unie (EU). De dictator stuurt sinds enkele maanden migranten naar de Wit-Russische grens met Litouwen, Polen en Letland. Dit om de EU, dat Wit-Rusland na Loekasjenko's vermeende diefstal van de verkiezingen in 2020 sancties heeft opgelegd, dwars te zitten.
Loekasjenko's strategie slaagt: Polen is in rep en roer. De Poolse premier Mateusz Morawiecki noemde de Wit-Russische strategie maandag 'een politieke provocatie'. Volgens hem wil het buurland 'duizenden, tienduizenden illegale migranten over de Poolse grens duwen. Dit is een poging om de integriteit van de Poolse staat te schenden'.
Polen heeft inmiddels aangekondigd dat het een hek langs de grens met het buurland zal bouwen. Net als Litouwen, dat als steunpilaar van de Wit-Russische oppositie ook te maken kreeg met Loekasjenko's machinaties.
De EU schoot Litouwen in augustus royaal te hulp. Volgend jaar moet er langs de Litouws-Wit-Russische grens een 508 kilometer lang hek staan. Denemarken stuurde deze week bij wijze van bilaterale solidariteit 15 kilometer hek met prikkeldraad naar Litouwen, Tsjechië doneerde €500.000.
Hekken lijken hét antwoord
Hekken lijken hét Europese antwoord tegen ongewenste vluchtelingen en migranten. Spanje richtte hekken op langs de enclaves Ceuta en Melilla in Noord-Marokko. In Centraal-Europa had Hongarije de primeur door enkele decennia na de val van de Muur langs de grens met Servië een hek te bouwen.
Dat kwam Hongarije toen nog op grote kritiek te staan. Maar daarna bouwde Bulgarije een hek langs de Turkse grens, en is inmiddels ook Griekenland bezig met een stalen hek langs de rivier de Evros, waar oversteken vanuit Turkije naar Griekenland het gemakkelijkst is. Het hek is vijf meter hoog en heeft een lengte van zo'n 40 kilometer; de grens is in totaal 200 kilometer lang.
Maar Europese landen tappen ook uit andere vaatjes om migranten en vluchtelingen tegen te houden. Het opzienbarendste idee komt van een land dat de EU heeft verlaten: het Verenigd Koninkrijk. Vorig jaar bleek dat de Britse regering, die Frankrijk verwijt dat het te weinig doet tegen mensen die op bootjes het Kanaal oversteken, overwoog om een 'golfmachine' in te zetten om de bootjes met migranten te bemoeilijken de Britse kust te bereiken.
Dat plan ging van tafel vanwege het risico dat de bootjes zouden omslaan. Een andere Britse optie was een drijvende barrière aan te leggen. Geen nieuw idee: Griekenland bestelde er ooit een van zo'n 2,5 kilometer lang. Maar Athene nam die nooit in gebruik. De Griekse kustwacht was bang dat mensensmokkelaars de migranten simpelweg over de barrière heen zouden zetten, waarna de Grieken ze uit zee zouden moeten redden.
Europa grijpt naar technologie
Griekenland gebruikt ter land inmiddels een omstreden middel om illegale grensoverschrijdingen tegen te gaan: geluidskanonnen. Deze zogenaamde LRAD's (long-range acoustic devices) kunnen het gehoor beschadigen. De Europese Commissie vroeg Athene in juni om opheldering. 'De maatregelen die lidstaten nemen moeten proportioneel zijn, en grondrechten respecteren', zei een woordvoerder in Brussel.
Maar de aanpak van illegale grensoverschrijding is steeds technischer van aard. De Europese begroting bevatte in de periode 2014-2020 €3 mrd voor onderzoek naar veiligheidstechnologie. Frontex, het Europese agentschap voor de grensbewaking, kijkt bijvoorbeeld naar ruimere inzet van kunstmatige intelligentie bij het managen van migratie.
Een rapport uit 2020 van consultant RAND, geschreven voor Frontex, schetst een wereld waarin onbemande wachttorens met bewegingssensoren plus camera's met nachtzicht de grens scherp in de gaten houden, en als er mensen bij die grens actief zijn, dat subiet melden. Het stuk voorspelt verder forse toename van de inzet van drones, en stelt dat geautomatiseerde grenscontroleposten een prominentere rol gaan spelen, met meer inzet van gezichtscontrole en het checken van andere biometrische data.
Via 'machine learning' knoopt een grensbewakingssysteem die data weer aan andere bestanden, om op die manier 'netwerken van mensensmokkel te identificeren'. Opsporingsorganisaties krijgen 'zo sneller zicht op de werkwijze van smokkelaars', menen de opstellers.
Drones al ingezet voor grenscontrole
Maar is dit wel toekomstmuziek? Het nieuwe Griekse hek bij de Evros-rivier kent al hypermoderne wachttorens. En Frontex tekende vorig jaar een contract van €100 mln met Airbus en Israëlische bedrijven voor dronecontroles bij Griekenland, Italië en Malta.
Ook EU-lidstaten zijn actief met de aankoop van hightechapparatuur. Zo schafte de Roemeense grenspolitie in 2020 26 patrouillewagens aan die met apparatuur die lichaamswarmte detecteren, en kocht Kroatië een paar drones.
Niet zelden springt de EU bij dat soort projecten financieel bij. De Bulgaarse politie kreeg enkele jaren geleden €36,2 mln EU-steun toen ze de (conventionele) grensbewaking wilde verbeteren en onder meer nieuwe uitrusting van agenten kocht, alsmede achttien herdershonden (zes Belgische, twaalf Duitse) plus toebehoren aanschafte. Door een andere subsidie kregen de Bulgaren de beschikking over 350 nieuwe terreinwagens.
De mogelijkheden voor Europese vergoeding van dit soort investeringen in grensbewaking zijn in het nieuwe EU-budget nog ruimer. Voor 'Migratie en Grensmanagement' is in de begroting voor de periode 2021-2027 €25,7 mrd beschikbaar. Dat er veel geld naar digitale snufjes zal gaan, ligt in de lijn der verwachting.
Kritiek op maatregelen
Non-gouvernementele organisaties stellen intussen vraagtekens bij de uitbouw van digitale grensbewaking. 'Technologie met een hoog risico is het nieuwe wapen dat regeringen in de EU inzetten om net te doen alsof ze resoluut, efficiënt en krachtig zijn bij de grenscontrole', stelde Michela Pugliese van de organisatie Euro Mediterranean Human Rights Monitor in juni in een verklaring.
Lees het volledige artikel:
fd.nl/politiek/1411620/fort-europa-do...