Beperktedijkbewaking schreef op 27 augustus 2018 21:44:
Hier een stukje voorgeschiedenis, over de jaren onder Mandela. De auteur is op deze onderwerpen afgestudeerd (en mij zeer bekend):
Tijdens de vredesonderhandelingen tussen de ANC en de De Clerck-regering in 1990-1994 werd overeengekomen dat witte boeren NIET onteigend zouden worden, en zeker niet zonder compensatie. Dit was een vitaal onderdeel in het bereiken van een compromis tussen de partijen. De Waarheid- en Verzoeningscommissie was ook onderdeel van dat compromis: geen gerechtelijke vervolging voor schenders van mensenrechten, wel openbare rekenschap af leggen en de “waarheid boven tafel halen”. Dat gold voor alle partijen, dus zijn er door de Waarheid- en Verzoeningscommissie ook misdaden van de anti-apartheidsbeweging behandeld, maar alleen als die plaats hadden gevonden tijdens de apartheidsjaren, dus grofweg van 1950 tot 1990. Plaasmoorde die later gebeurd zijn of die niet duidelijk gelinkt waren aan het apartheidsconflict zullen door Tutu en de zijne niet gehoord zijn. Bespreking van politieke plannen zoals gedwongen onteigening vielen buiten het mandaat van de Waarheid- en Verzoeningscommissie, bovendien was daar op regeringsniveau (nog) geen sprake van (al is het “recht trekken” van economische ongelijkheid veroorzaakt door apartheid binnen het ANC natuurlijk altijd onderwerp van discussie geweest).
Ik denk dat Nelson Mandela wel in zag wat voor leed (persoonlijk en economisch) onteigening teweeg zou brengen, met Zimbabwe als afschrikwekkend voorbeeld. Voor anderen in zijn partij was het waarschijnlijk meer een onvermijdelijke politieke concessie, die later wellicht teruggedraaid zou kunnen worden. Wat dus inmiddels aan het gebeuren is. Ik herinner me niet dat er in 2004-2005 al concrete plannen voor onteigening werden voorbereid door de regering, toen geleid door Thabo Mbeki, die een stuk gematigder was dan zijn populistische opvolger Zuma. Wel was er al sprake van druk vanuit de radicale jongerenbeweging geleid door Malema, en angst onder blanke Zuid-Afrikanen dat hun land de richting van Zimbabwe uit zou gaan.