Recente gebeurtenissen in de techsector doen vermoeden dat beleggers een premie zouden moeten vragen om het risico te dekken dat een sterondernemer een ik-zuchtige dictator wordt, die kostbaar geld verbrandt. Leren beleggers wel van de geschiedenis?
Dat vraagt Bill Emmott, journalist en voormalig hoofdredacteur van The Economist, zich op Project Syndicate af. Bij elke bedrijfscyclus lijken oude lessen opnieuw geleerd te moeten worden.
De ineenstorting van de cryptobeurs FTX, de kelderende aandelenkoers van Meta en de chaos bij Twitter, tonen aan dat sleutelfiguren een heel ander soort gevaar kunnen vormen. Emmott noemt dit het risico van de Napoleontische oprichter. Dat risico is natuurlijk niet nieuw. De bedrijfsgeschiedenis staat bol van succesvolle ondernemers die zich niet realiseren dat volwassen, beursgenoteerde bedrijven niet hun persoonlijke speeltjes zijn.
Wie zijn de naaktzwemmers?
Na de dot-com crash aan het begin van deze eeuw zei Warren Buffett ooit dat je er pas achter komt wie er naakt zwemt als het tij keert. Toch had Buffett eraan moeten toevoegen dat tijdens de hoogtijmomenten er voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen. Zodra je met de naakte waarheid wordt geconfronteerd, kan je geld al weg zijn.
Dit gold zeker in het geval van Sam Bankman-Fried en FTX. Eerder dit jaar werd FTX op zo’n 32 miljard dollar gewaardeerd en weinigen zullen sympathiseren met degenen die geld hebben verloren door de ineenstorting van het bedrijf. Alle betrokkenen hadden kunnen weten dat het een casino was. En iedereen die lette op de extravagante levensstijl van Bankman-Fried had moeten zien dat hij geen Warren Buffett was.
Waarschuwing voor piraten
Wie een bedrijf als FTX steunt, is op zoek naar risicovolle weddenschappen met het potentieel voor enorme beloningen. Toch zou een slimme belegger in staat moeten zijn om tekenen te detecteren dat er piraten op de loer liggen. Bij Bankman-Fried waren de aanwijzingen overal te vinden. Hij leidde het bedrijf met een paar goede vrienden vanuit een penthouse op de Bahamas.
Ook de voormalige Britse premier David Cameron had moeten zien dat er iets mis was met zijn hoogbetaalde adviesrol bij Greensill Capital, lang voordat het bedrijf in 2021 failliet ging. Waarom had Lex Greensill immers vier privéjets die allemaal op kosten van het bedrijf werden onderhouden?
Aangezien het bij beleggen gaat om het inzetten op een onbekende toekomst, zijn vertrouwen en verkooptechnieken een belangrijk onderdeel van het spel. Het vertrouwen van investeerders in een plan hangt vaak af van hun geloof in een persoon. De oprichter van Theranos, Elizabeth Holmes, moet geweten hebben dat haar bedrijf geen revolutionaire technologie kon ontwikkelen voor de diagnostische testindustrie. Maar het ging om haar vermogen om investeerders ervan te overtuigen dat met genoeg geld haar wonderbaarlijke visie werkelijkheid kon worden.
Spreiding is de beste verdediging tegen piraterij
Een gediversifieerde portefeuille is de belangrijkste verdediging tegen verliezen door fraude of waanideeën. De hele durfkapitaalindustrie berust op het idee dat als je maar op genoeg ambitieuze start-ups inzet, de winst van de zeldzame succesverhalen veel groter zal zijn dan de verliezen van alle prutsers en schurken.
Het Napoleon-principe
Bij supersterren zoals Mark Zuckerberg van Meta of Elon Musk van Twitter ligt de zaak ingewikkelder. Zij hebben zich de afgelopen twee decennia bewezen en lijken nu meer op ervaren CEO's dan op startende oprichters. Napoleon Bonaparte was ook een politieke en militaire veteraan toen hij in 1812 zijn rampzalige invasie van Rusland begon.
Naarmate het succes en de miljarden zich opstapelen en de imperia groter worden, gebeuren er twee dingen:
- Ten eerste wordt het bedrijf zo groot en complex dat het professionele managers, formele structuren en veel checks and balances nodig heeft.
- Ten tweede gaan degenen die bedrijven van miljarden dollars vanaf de grond opbouwen vaak een gevoel van recht en straffeloosheid vertonen, alsof de formele structuren alleen maar hun visie in de weg staan. De lange tijd van goedkoop kapitaal verdoezelde deze neiging.
Beleggers vergaten deze basisprincipes en politici werden veel te toegeeflijk tegenover tech-miljardairs, die vaak belangrijke donateurs waren voor hun campagnes.
Het is mis met Meta...
Meta is een goed voorbeeld. Iedereen had de risico's van de tweeledige aandelenstructuur van het bedrijf moeten onderkennen. Hoewel Zuckerberg slechts 13% van alle aandelen in handen heeft, bezit hij ongeveer 55% van het stemrecht. Zo geniet hij dus carte blanche in de besluitvorming van het bedrijf.
In de goede tijden leek deze structuur misschien logisch. Maar nu de aandelenkoers van Meta het afgelopen jaar met driekwart is gedaald en Zuckerberg het bedrijf in de waagschaal stelt door miljarden te investeren in het creëren van metaverse, zijn beleggers in opstand gekomen, Eigenlijk kunnen ze alleen zichzelf de schuld geven.
...maar ook met Musk
Zal Musk, of zijn geldschieters, acht slaan op deze les? Musk's gedrag bij Twitter suggereert dat alle betrokkenen een dure les wacht. Hij heeft al de helft van het personeel van Twitter ontslagen, waarbij hij mogelijk de arbeidswetgeving heeft overtreden. Hij moet nu met een manier komen om Twitter winstgevend genoeg te maken om de aankoopprijs van 44 miljard dollar te rechtvaardigen. Dat is een enorme opdracht. De algemene aandacht voor Twitter is weliswaar toegenomen, maar veel topadverteerders hebben hun campagnes al opgeschort. En zij zorgen voor de belangrijkste inkomstenbron voor het bedrijf.
Napoleon vocht meer veldslagen na zijn terugtocht uit Moskou, sommige met grote vaardigheid, maar zijn reputatie van onoverwinnelijkheid is nooit meer hersteld.
Niemand kan een keizer zonder kleren negeren als het eb wordt.