De coronapandemie is nog lang niet ten einde, maar toch zijn de wereldwijde beurzen de afgelopen maand flink gestegen.
Ondanks het oplopen van het aantal Covid-19-infecties en het aantal doden, de invoering van wereldwijde lockdowns, stijgende werkloosheid en instortende economische activiteit, hebben de Amerikaanse aandelenbeurzen sinds een dieptepunt op 23 maart een flinke stijging vertoond.
Is dit groepsdenken van lemmingen die van een klip lopen, of weten de markten iets over een betere toekomst? Het antwoord: geen van beide.
Nadere beschouwing onthult volgens de economen Larry Hatheway en Alexander Friedman een ondubbelzinnige boodschap: de wereldeconomie wordt geconfronteerd met langdurige ernstige malaise, gevolgd door een "nieuw normaal" van verminderde inkomsten en winstgevendheid voor bijna alle bedrijven, behalve een paar uitverkoren techreuzen. Dat schrijven ze in een artikel op de gerenommeerde opiniewebsite Project Syndicate.
Selectief beleggen
Ondanks het herstel van de aandelenmarkten schommelen de wereldwijde obligatierendementen in de buurt van het laagste niveau ooit. De prijzen van olie en andere grondstoffen staan flink onder druk, en de munteenheden van opkomende markten zijn snel gedaald ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Bovendien is de goudprijs gestegen, wat veelal een teken is van angst onder beleggers.
China heeft zich inmiddels ontpopt tot 's werelds best presterende aandelenmarkt, een resultaat dat waarschijnlijk een afspiegeling is van het kennelijke succes dat het land heeft geboekt bij het indammen van de pandemie.
De aandelenmarkten in de Verenigde Staten en Zwitserland hebben het minst te lijden gehad, omdat zij een onevenredig groot aantal grote en stabiele bedrijven binnen hun landsgrenzen hebben. In landen die economisch gevoeliger zijn voor de dynamiek van specifieke sectoren - zoals Brazilië en Australië met grondstoffen, of Duitsland met de industrie – staan de beurzen 10% tot 30% lager dan de S&P 500 in de VS.
Beleggers zijn momenteel zeer selectief en mijden de economisch meest gevoelige sectoren, landen en financiële instrumenten. Er is een stormloop op veilige, betrouwbare bedrijven die het waarschijnlijk relatief goed doen in onzekere tijden. Beleggers geven nu de voorkeur aan veilige aandelen in de gezondheidszorg, technologie en consumptiegoederen, in plaats van industrie-, productie- en energieaandelen.
De uitverkorenen
Dit heeft ertoe geleid dat veel beleggers vooral gokken op een klein aantal reusachtige ondernemingen.
Microsoft, Apple, Amazon, Alphabet en Facebook, door Friedman en Hatheway aangeduid als "de uitverkorenen", zijn momenteel gezamenlijk goed voor 21% van de totale waarde van de S&P-500 index. Dat is een record, en overtreft de marktkapitalisatie van de top vijf tijdens de internetzeepbel bijna 20 jaar geleden.
Breed herstel nog niet in zicht
De recente sterke rally geeft niet aan dat herstel nabij is. Een breder marktherstel zou een duurzame hervatting van de economische activiteit en een impuls van de bedrijfswinsten vereisen die veel verder gaat dan de uitverkoren techreuzen. Dat zal volgens Hatheway en Friedman waarschijnlijk niet gebeuren om een aantal redenen.
Om te beginnen is er ondanks de wereldwijde verspreiding van de pandemie geen enkel land dat groepsimmuniteit heeft bereikt onder zijn bevolking.
Verder is het onwaarschijnlijk dat bedrijven ontslagen werknemers snel opnieuw in dienst zullen nemen. In het nieuwe klimaat van onzekerheid zullen bedrijven het herstel van de vraag naar hun goederen en diensten afwachten alvorens meer arbeidskrachten in te schakelen. Dat zal ertoe leiden dat werknemers zonder baan hun uitgaven zullen aanpassen.
En hoewel de centrale banken een cruciale rol hebben gespeeld door de overheidsschulden te monetariseren en kredietgaranties aan het bedrijfsleven te financieren, zijn deze maatregelen slechts stabilisatoren; op zichzelf zullen ze de uitgaven niet op gang kunnen brengen.
Bovendien zullen we, met de toenemende druk om de economie "opnieuw op te starten", waarschijnlijk golven van terugkerende infecties en sluitingen zien, zoals momenteel het geval is in Singapore.
Versneld omlaag
Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal het mondiale reële (voor inflatie gecorrigeerde) Bruto Binnenlands Product (BBP) dit jaar naar verwachting met 2% tot 4% dalen. Dat is ten minste vijf procentpunten lager dan prognoses van het IMF voor de coronacrisis.
De winst per aandeel voor bedrijven die aan de grote beurzen genoteerd staan zal waarschijnlijk met 10% tot 20% dalen ten opzichte van voorspellingen aan het begin van dit jaar. In plaats van 8% tot 10% winstgroei voor de S&P 500 lopen de verwachtingen op Wall Street momenteel uiteen van geen winstgroei tot een daling van 10%.
Mochten de lockdownmaatregelen langer aanhouden of de monetaire en fiscale stimuleringsmaatregelen minder effectief blijken, dan zou dat zelfs een daling van 20% of meer kunnen betekenen, zo becijferen Hatheway en Friedman.
Ogen wijd open
Omdat de gevolgen van de pandemie waarschijnlijk langdurig zullen zijn, zal de stijgende overheidsschuld de economieën in de toekomst enorm belasten, waardoor de potentiële groei op de lange termijn zal afnemen. Verder heeft de pandemie het vertrouwen in de globalisering ondermijnd.
Net als in de nasleep van de terroristische aanslagen van 11 september 2001, toen luchthavens allerlei extra veiligheidscontroles moesten uitvoeren, zal een postpandemische wereldeconomie vereisen dat bedrijven maatregelen nemen om een volgende epidemie of pandemie het hoofd te bieden. Dat kost geld, en zal een negatieve impact hebben op de winstcijfers.
Met andere woorden, de coronapandemie betekent niet alleen een enorme klap voor de huidige economische activiteit, maar vormt ook een bedreiging voor het heersende bedrijfsmodel van de afgelopen 40 jaar en voor de algemene trendgroei.
Beleggers die de langdurige negatieve effecten van Covid-19 op de economische groei en de bedrijfswinsten over het hoofd zien, doen dat volgens Friedman en Hatheway voor eigen risico.
Lees ook: Deze techaandelen worden aanbevolen door experts