Obligaties hebben altijd een bijzonder nuttige rol in portefeuilles gehad om risico’s te reduceren. Maar ligt die rol nog wel voor de hand met de huidige lage rentes? Waarschijnlijk wel, maar zijn ook andere activa die kunnen helpen met het verminderen van risico’s.
De bouwstenen van de meeste beleggingsportefeuilles zijn sinds oudsher een combinatie van aandelen en veiliger en stabieler geachte obligaties. De redenering is simpel. Obligaties, vooral die van overheden met een hoge kredietwaardigheid, zorgen voor een afdekking tegen de mogelijke verliezen op de aandelenportie en bezorgen de belegger zo een minder volatiel maar nog steeds aantrekkelijk rendement.
Een combinatie van 25% Bloomberg Barclays EurAgg (bestaande uit obligaties) en 75% FTSE World (aandelen), liet over de afgelopen tien jaar een rendement van 9,4% per jaar in euro's optekenen. Dat is minder dan de 10,9% voor alleen de FTSE World Index, maar met een standaarddeviatie (een maatstaf voor volatiliteit) van 9,4% versus 12,2% voor de aandelenindex is de Sharpe-ratio wel aantrekkelijker.
Lage rente
De bescherming die obligaties bieden is cruciaal, maar dat wordt in twijfel getrokken nu het tijdperk voorbij lijkt waarbij de rentetarieven boven het inflatieniveau uitstijgen. De algehele verwachting is dat de rente nog geruime tijd laag zal blijven, terwijl de inflatie langzaam omhoog zal klimmen, met meer negatieve reële rentes tot gevolg.
In het afgelopen decennium zijn de obligatierentes steeds verder weggezakt, waardoor hun prijs mee steeg met die van aandelen. Zoals besproken is dat goed voor het aan risico aangepaste rendement van gemengde portefeuilles, aangezien de volatiliteit van obligaties vaak lager uitvalt dan die van aandelen.
Staatsobligaties verruilen voor bedrijfsobligaties
Maar het maakt de portefeuille op termijn ook minder evenwichtig. De lage rendementsverwachtingen duwen sommige beleggers immers steeds verder op in het risicospectrum, door staatsobligaties om te ruilen voor bedrijfsobligaties. Vooral bedrijfsobligaties met een lagere kredietwaardigheid hebben de neiging om op een vergelijkbare manier als aandelen te reageren op veranderingen in de marktomgeving.
Ondertussen twijfelen enkele beleggers of de rentes überhaupt nog veel verder kunnen zakken. In het onwaarschijnlijke, maar niet geheel ondenkbare, scenario waar de rente plots sterk zou stijgen (door uit de hand gelopen inflatie) worden niet enkel groeiaandelen, maar ook obligaties met een lange looptijd waarschijnlijk de grote verliezers.
Toch boden obligaties tijdens de onrust naar aanleiding van de Covid-19-pandemie nog steeds bescherming tegen de plotselinge daling bij aandelen. In het eerste kwartaal van 2020 verloor een mix van 75% FTSE World (aandelen) en 25% Bloomberg Barclays Eur Agg (obligaties) 15,3%, vergeleken met een daling van 19,7% voor de aandelenindex.
Wat zijn de alternatieven?
Mocht dat in de toekomst veranderen, zijn er dan alternatieve activa die deze rol beter kunnen vervullen?
Goud is een mogelijkheid, maar botst na 5000 jaar nog steeds op tal van vooroordelen. In het Westen wordt het vaak gezien als bescherming tegen inflatie, maar in veel opkomende markten wordt het edelmetaal aangehouden tegen een devaluatie van de lokale munt.
Nu naast de monetaire kraan ook de fiscale sluizen zijn geopend kunnen we de vraag stellen of beleggers in de ontwikkelde markten ook niet wat meer valutabescherming kunnen gebruiken.
Hoe dan ook kan het edele metaal net als andere grondstoffen de rol van vastrentende activa niet helemaal overnemen. Er wordt geen coupon uitbetaald en voor de institutionele beleggers die miljarden euro’s beheren is de activaklasse simpelweg te klein.
De goudprijs steeg met 7,3% in dollars in het eerste kwartaal van vorig jaar, ondanks een 12,7% correctie tijdens de piek van de coronaschrik, toen beleggers enkel cash wilden. Het sloot het memorabele jaar 2020 af op 1.896 dollar per ounce. Dat is zo’n 25% hoger dan aan het begin van 2020.
Putopties, vastgoed en private equity
Een ander alternatief zijn derivaten, zoals putopties, die beleggers beschermen door hen de mogelijkheid te bieden om aandelen te verkopen op een vooraf afgesproken prijs in ruil voor een premie.
Vastgoed en vooral private equity hebben de voorbije jaren ook aan populariteit gewonnen. Dit is niet verwonderlijk, want deze activaklasse kent geen marktprijs en is daarbij minder volatiel. Zo kan ironisch genoeg een allocatie naar private equity het risicoprofiel van een fonds op papier verlagen.
Het moet echter wel duidelijk zijn dat private equity vanuit liquiditeitsoogpunt geenszins een alternatief is voor doorgaans zeer liquide vastrentende activa die veelvuldig een rol spelen in allocatiefondsen.
Diversificatie
Al deze (kleinere) activaklassen kunnen obligaties niet vervangen, maar brengen wel diversificatie en verdienen wellicht een plaatsje binnen een gediversifieerde portefeuille, ook voor particuliere beleggers.
Verder is er veel ruimte voor tactische allocaties naar landen, factoren, thema’s of specifieke segmenten binnen de twee grote activaklassen, zoals hypotheek gedekte effecten, waarde-aandelen of Chinese bedrijfsobligaties.
Het obligatieluik zal in de toekomst wellicht vaker actief worden beheerd, wat wil zeggen dat de beheerder de afweging zal maken tussen vastrentende effecten van verschillende looptijden, valuta en obligatietypes.
Dat beleggers de allocatie naar obligaties in twijfel trekken is te begrijpen, maar de rol van obligaties lijkt nog niet uitgespeeld. Diversificatievoordelen blijven aanwezig en ondanks enkele gedeelde risico’s bieden obligaties nog steeds bescherming tegen verliezen op aandelenposities.
Het zou onverstandig zijn om uit angst voor lager verwachte rendementen de obligatieposities massaal af te bouwen ten faveure van risicovollere aandelen, in plaats van op zoek te gaan naar aanvullende bouwstenen die bescherming bieden tegen onrust op de financiële markten.
Thomas De Fauw is analist multi-asset fondsen bij Morningstar Benelux.