TA maakt veel gebruik van vaste termen en begrippen, maar hoe werkt het ook al weer? In het vorige deel hebben we gezien hoe trends herkend kunnen worden aan opeenvolgende toppen en bodems. In dit artikel gaan we in op de fase van topvorming en, belangrijker nog, een trendomkeer.
Een stevige langetermijntrend komt vrijwel nooit plotseling van de ene op de andere dag tot stilstand. Meestal worden in het proces van een trendomkeer twee aparte fases onderscheiden. Technisch stellen we altijd eerst vast of er sprake is van topvorming en daarna pas van trendomkeer.
Wie te snel tot de conclusie komt dat een trend is gedraaid van stijgend naar dalend, zou onnodig winst kunnen mislopen. Een olietanker die van richting wil veranderen, moet ook eerst vaart verminderen, dan langzaam bijdraaien en pas daarna kan de nieuwe richting worden gekozen. In dit artikel bespreken wij stap voor stap hoe u topvorming en een trend omkeer kunt herkennen.
Stap 1: Breken van een trendlijn
Het breken van een trendlijn geeft ons het eerste signaal dat een aandeel verzwakt. Waar de kopers eerder nog de overhand hadden, komen vraag en aanbod meer in evenwicht. De snelheid neemt af waardoor het fonds aan momentum, oftewel kracht, verliest.
Deze technische signalen geven het einde van de trend aan, alsmede het begin van een zijwaartse consolidatie. Dit is overigens geen reden voor paniek. De koers neemt wat gas terug en is niet meer in staat boven de vorige top uit te breken. Kopers en verkopers houden elkaar meer in balans waardoor de toppen en bodems op gelijke hoogte worden gevormd. De oude uptrend is hiermee verlaten en de koers begeeft zich nu binnen een neutrale bandbreedte.
Stap 2: De lagere top
Bij een lagere top worden technische analisten wel wat zenuwachtiger. Een lagere koerstop, aangegeven met T3, signaleert namelijk dat verkopers meer de overhand krijgen, aangezien beleggers hun stukken eerder van de hand doen dan daarvoor.
Verkoopkrachten worden hierbij sterker dan koopkrachten. Dit is voor technische analisten het tweede signaal dat het aandeel verzwakt en het te kampen heeft met toenemende verkoopdruk. Van belang is dat de koers zich nu weet te handhaven boven de voorgaande bodems, oftewel het steungebied, om een verdere verzwakking te voorkomen.
Stap 3: De doorbraak
Zodra de bodems A en B gebroken worden, treedt een verkoopsignaal op. Feitelijk levert dit het bewijs dat de kopers weg blijven waar het aandeel eerder nog rond het niveau van het steungebied werd opgepakt. Dit is de fase waarbij topvorming omgaat in een trendomkeer.
De duidelijke neerwaartse doorbraak van het steungebied, vaak begeleid door hoge omzetten, geeft een verkoopsignaal. Voor het eerst sinds het begin van de opgaande trend is dan de koers onder een voorgaande bodem gesloten. Er rest dan nog maar een actie: verkopen!
Stap 4: Riemen vast
De nieuwe dalende trend is echt een feit als elk herstel wordt gesmoord door nieuwe verkoopdruk. Soms keert de koers nog eenmaal, onder zwakke volumes, terug tot waar het voorgaande steungebied nu is over gegaan in een zware weerstand. Dat is vaak de laatste kans om te verkopen.
Op de grafiek zien we na het verkoopsignaal een eerste lagere top bij T4. Deze wordt duidelijk gevormd onder de bodems A en B. Kortom, is geen enkele reden meer om het aandeel aan te houden.
Zolang de dalende trendlijn intact is, kunnen beleggers beter aan de zijlijn blijven. Zelfs speculanten hebben hier niets te zoeken. Pas als de dalende trendlijn breekt, komt er ruimte voor een zijwaartse consolidatie.
Stap 5: Ga terug naar stap 1
Ook een dalende trend komt vrijwel nooit in één keer tot stilstand, laat staan dat deze van de ene op de andere dag zou kunnen overgaan in een stijgende trend. Het proces dat de overgang van een dalende in een stijgende trend begeleid wordt doorgaans aangeduid als bodemvorming in tegenstellen tot het hiervoor genoemde topvormen.
Ook hier geldt; wie te snel tot de conclusie komt dat een trend is gedraaid van dalend naar stijgend, zou door vroegtijdig instappen onnodig verlies kunnen leiden.
Van belang is dat u eerst constateert of hier sprake is bodemvorming, daarna of er sprake is van een trendomkeer. Het eerste deel van 'bodemvorming' treedt dus op als de koersbodems weer op gelijke hoogte worden gevormd, het tweede deel als een geldige dalende trendlijn wordt gebroken.
Bij een doorbraak boven de weerstand is er sprake van een ‘trend omkeer’ en wordt het aandeel weer interessant voor posities.
Ook als u niets met TA heeft, is het altijd handig
Deze basisprincipes van het herkennen van topvorming en een trendomkeer geven beleggers meer houvast bij het nemen van beslissingen. Ook al heeft u niets met technische analyse en baseert u uw beslissingen puur op fundamentele analyse, dan nog is het altijd goed om even naar de grafiek te kijken.
Samenvattend is het belangrijk dat u het verschil kunt herkennen tussen top- of bodemvorming en dat van een trendomkeer. Een trendomkeer na bodemvorming kan u het signaal geven dat hier sprake is van een duurzaam herstel, zonder dat u onnodig de rit naar beneden uitzit. Bij topvorming kunt u nogmaals kritisch uw positie bekijken en signalen in de gaten houden die wijzen op een mogelijke trendomkeer. Deze bevestiging krijgt u pas bij het doorbreken van een belangrijk steungebied.
Een consolidatie of adempauze na een stijgende of dalende fase zien we vaak terug in de praktijk en hoeft niets af te doen aan het technisch beeld. Wie te snel een verkeerde conclusie trekt, zal hierdoor veel winst kunnen mislopen of zou door vroegtijdig instappen onnodig verlies kunnen leiden.
Jacob Tromp is technisch analist bij Tostrams Groep en IEX. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel of particulier beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.