In het eerste half jaar van 2022 zijn aandelenkoersen stevig gedaald, vergelijkbaar met wat er in het jaar 1970 gebeurde. In het decennium dat volgde waren aandelenkoersen zeer beweeglijk. Stevenen we af op een herhaling van de jaren 70? In deze column ga ik dieper in op de overeenkomsten en verschillen en wat die zeggen over onze langetermijnvooruitzichten.
De jaren 70
De jaren 70 vielen in het tijdperk 1965 – 1982 dat ook wel ‘The Great Inflation’ wordt genoemd. In deze periode liep de consumenteninflatie in de VS op tot bijna 15%.
Er zijn weinig beleggers die met veel plezier terugdenken aan de jaren 70. Hoewel de S&P 500 in deze 10 jaar tijd met ruim 17% steeg, vonden er twee stevige koersdalingen plaats van 32,9% en 46,2%.
Hoezeer lijkt de huidige periode op de jaren 70? In onderstaande tekst benoem ik enkele overeenkomsten en verschillen.
Overeenkomst: schok energieprijzen
Tijdens de jaren 70 vonden er twee oliecrises plaats. De eerste werd veroorzaakt door een olie-embargo opgelegd door Arabische olieproducenten in 1973. Dit als reactie op de financiële steun van de VS aan Israël tijdens de Jom Kipoer-oorlog.
De tweede oliecrisis was het gevolg van de Iraanse revolutie in 1978. In beide gevallen daalde de beschikbare hoeveelheid olie waardoor de olieprijs sterk steeg. Dit heeft enige overeenkomst met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Deze oorlog droeg dit jaar ook bij aan een stijging van voedsel- en energieprijzen.
Overeenkomst: hogere lonen
In de jaren 70 stegen de lonen als gevolg van de oplopende inflatie. Ook het afgelopen jaar hebben we het loon van de gemiddelde Amerikaan zien stijgen. Hogere lonen zijn op de korte termijn prettig voor de consument omdat die zo de inflatie kan ‘bijhouden’. Op de langere termijn kan er een opwaartse loonprijsspiraal door ontstaan: hogere loonkosten resulteren in hogere prijzen, die vervolgens weer resulteren in hogere lonen.
Verschil: arbeidsmarkt
Hoewel in beide periodes het loon steeg, was de arbeidsmarktsituatie vijftig jaar geleden totaal anders. Een belangrijke reden waarom de lonen in de jaren 70 sterk stegen, was dat de vakbonden dat vastlegden in arbeidscontracten. Dit was een belangrijke motor achter de opwaartse loonprijsspiraal in de jaren 70.
Vandaag de dag spelen vakbonden en loonindexaties een veel kleinere rol. De loonstijging van 2022 wordt niet veroorzaakt door contractuele verplichtingen. De voornaamste oorzaken zijn verhoogde inflatie en krapte op de arbeidsmarkt.
Verschil: demografie
Tijdens de jaren 70 traden de babyboomers toe tot de arbeidsmarkt. Deze grote demografische groep was destijds onervaren, waardoor deze ontwikkeling bijdroeg aan lagere arbeidsproductiviteit.
In 2022 vergrijst dankzij de babyboomers de samenleving. Deze vergrijzing draagt bij aan het huidige tekort aan personeel. Krapte op de arbeidsmarkt is een motivatie voor bedrijven om de arbeidsproductiviteit te verhogen door investeringen in bestaand personeel, automatisering en digitalisering.
Conclusie
Wie het jaar 2022 vergelijkt met de jaren 70 kan een aantal duidelijke parallellen trekken. De inflatie wordt deels veroorzaakt door onverwacht hoge energieprijzen. De hogere inflatie resulteert in hogere lonen, die op hun beurt weer een versterkend effect hebben op de inflatie.
Toch zijn er ook belangrijke verschillen. De hogere lonen zijn vandaag niet contractueel vastgelegd maar het gevolg van krapte op de arbeidsmarkt. Deze krapte op de arbeidsmarkt dwingt ondernemers om te investeren in hogere arbeidsproductiviteit. Dat betekent dan weer gunstige vooruitzichten voor bedrijfsresultaten en aandelenkoersen.
Jaap Steur is sinds 2018 werkzaam bij Axento Vermogensbeheer. Hij is als portfoliomanager verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van de klantportefeuilles van Care IS en Axento Vermogensbeheer.