Bijna twee weken geleden zegde de Amerikaanse president de deelname van zijn land aan het in 2015 gesloten nucleaire akkoord met Iran op. Terwijl hij zijn handtekening zette onder het decreet waarin de Verenigde Staten hun deelname aan de deal beëindigden, verklaarde hij dat Iran vanaf nu de ‘zwaarste sancties krijgt opgelegd’.
Minder aanbod
De uit 2015 stammende afspraak zorgde ervoor dat, in ruil voor het afbouwen van het nucleaire programma, Iran weer olie kon verkopen op de internationale markt. Het opzeggen ervan betekent dat Iran minder olie kan exporteren met als gevolg minder aanbod van ruwe olie. Kopers van Iraanse olie hebben overigens 180 dagen de tijd om hun zaken met het land te beëindigen. Pas in november worden de sancties dus effectief.
Het akkoord is destijds gesloten tussen Iran, de Verenigde Staten, China, Rusland, Groot Brittannië, Duitsland en Frankrijk. In tegenstelling tot de Verenigde Staten hebben de andere landen aangekondigd het akkoord te blijven respecteren. Als deze landen Iraanse olie blijven kopen is het effect op het aanbod aanmerkelijk minder dan bij de vorige sancties.
China
Iran exporteert ongeveer 2,5 miljoen vaten olie per dag. Een eerdere ronde van sancties uit 2011-2012 haalde 1,4 miljoen vaten van de markt. Deze keer lopen de schattingen uiteen, maar de verwachting is dat de reductie minder zal zijn. Zo wordt er gesproken over 500.000 vaten per dag minder. De inschatting is dat bijvoorbeeld China de sancties compleet zal negeren.
De Verenigde Staten kunnen hoog en laag springen, maar wanneer de Chinezen hun olie bij bondgenoot Iran willen afnemen blijven ze dat naar alle waarschijnlijkheid gewoon doen. Bovendien zullen de Iraanse exporten hun weg wel vinden via derde landen die zich überhaupt niet veel van het wel of niet opzeggen van de deal aantrekken.
Verzachten
Verder heeft bijvoorbeeld Saoedi-Arabië al aangekondigd de gevolgen van de aanbodreductie te zullen verzachten. De Saoedi’s beschikken over nog zo’n 2 miljoen vaten per dag aan reservecapaciteit die ze desgewenst kunnen inzetten om de prijs in balans te houden. Deze overcapaciteit is een uitvloeisel van de overeenkomst van de OPEC en Rusland uit 2016 om het olieaanbod te verminderen. Je zou bijna denken aan een bewust opzetje van de Verenigde Staten met bondgenoot Saoedi-Arabië om Iran een hak te zetten. Aartsvijand Iran heeft de olie-inkomsten immers hard nodig om de economie draaiende te houden terwijl Saoedi-Arabië op deze wijze het aanbod kan opvoeren zonder de prijs negatief te beïnvloeden. Maar dat terzijde.
Ook de Amerikaanse schalieboeren zouden in het gat kunnen springen, hoewel deze langzamerhand meer problemen met de financiering van hun activiteiten krijgen. De schalie-expansie stuit tegenwoordig op toenemende barrières vanwege de duurdere financiering door banken (en de beurs) en tevens door personeelstekorten. De booming Amerikaanse arbeidsmarkt heeft er immers voor gezorgd dat ook de schalie-industrie lastiger gekwalificeerd personeel kan aantrekken.
Versnelling olierally
Al met al zorgt het opzeggen van het akkoord door Trump voor het versnellen van de olierally, maar voor het mogelijke vervolg zal veel afhangen van de reacties van alle andere betrokkenen. Trump’s actie stuit overal op veel verzet.
Zullen de andere participanten het akkoord wel respecteren en hoe reageert Trump daar dan weer op? Zal hij voornamelijk Europese bondgenoten sancties opleggen wanneer deze zaken met Iran blijven doen? Bedenk dat in het bijzonder de Europese petrochemische- en automobielindustrie sinds 2015 goede zaken hebben gedaan met Iran. Denk daarbij vooral aan Frankrijk en Duitsland.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.