Lagarde blijft herhalen dat de hoge inflatie tijdelijk is en dat de ECB de rente niet zal verhogen in 2022, maar van alle kanten neemt de druk toe om eerder in te grijpen. Hoe lang houdt ze vol?
Bij de aankondiging van Lagarde bij een event in Washington in 2008 werd het publiek er door de gastheer op gewezen dat Lagarde (toen de Franse Minister van Economische zaken en Financiën), ooit deel uitmaakte van het Franse nationale synchroonzwemteam. Synchronisatie, voegde hij er aan toe, was vast een nuttige capaciteit bij de aanpak van de toenmalige financiële crisis. Lagarde voegde hier direct scherp aan toe; "You also have to hold your breath".
Dit vermogen om haar adem in te houden laat Lagarde, inmiddels hoofd van de ECB, nu ook zien ten aanzien van inflatie, in haar ogen nog steeds tijdelijk. De Fed verliet eind vorig jaar al 'Team Tijdelijk' en gaat dit jaar al gaat beginnen met renteverhogingen, maar Lagarde gaf op 21 januari dit jaar nog aan dat de ECB alle reden heeft om hier in ieder geval in 2022 nog van af te zien.
De trend is niet Lagarde's friend
Recente economische cijfers maken het echter steeds moeilijker om vol te houden dat de inflatie slechts tijdelijk is. Vandaag werd bekend dat de inflatie in de eurozone in januari 5,1% bedroeg - een nieuw record - en hoger dan de verwachting van 4,4%. Stijgende brandstofprijzen zijn de grootste boosdoener, maar ook voedselprijzen stijgen hard.
Ook de werkgelegenheidscijfers geven reden om te verkrappen; eerder deze week werd bekendgemaakt dat de Europese werkloosheid in december is gedaald tot 7,0%; het laagste punt ooit, en lager dan de verwachtingen.
De tekorten op de arbeidsmarkt kunnen leiden tot loonsverhogingen - welke weer kunnen leiden tot meer inflatie - welke weer kunnen leiden tot (eisen voor) verdere loonsverhogingen; de zogenaamde loonprijsspiraal. Zover is het nog lang niet, maar de lage werkloosheid en de tekorten op de arbeidsmarkt wakkeren het 'havikse' sentiment verder aan.
Veel marktpartijen denken dan ook dat Lagarde bakzeil zal moeten halen ten aanzien van haar uitspraak dat de rente in 2022 niet zal worden verhoogd en er worden dan ook al twee (kleine) renteverhogingen ingeprijsd voor het einde van het jaar; van -0,5% nu naar -0,25% in december 2022. Ook 56% van de respondenten in de IEX Bull Bear Enquête verwacht dat de ECB in 2022 minimaal één renteverhoging zal doorvoeren. tijdelijk
Wat zegt het Duitse publiek?
Ook de publieke opinie, met name in Duitsland, begint zich steeds nadrukkelijker tegen de ECB politiek te keren. Na de ECB meeting in oktober 2021 waarin Lagarde ook al aangaf te verwachten dat de inflatie tijdelijk zou zijn ging de Duitse pers onder leiding van de populaire krant Bild vol in de aanval.
Lagarde werd 'Madame Inflation', 'Luxe Lagarde' en 'Chanel-Frau' genoemd. "Ze verdient bijna 40.000 euro per maand, draagt luxe mode van Chanel maar interesseert zich niet voor gewone mensen die door hogere prijzen in combinatie met de lage rentes hun spaargelden en pensioenen zien wegsmelten", aldus Bild met het gebruikelijke gebrek aan nuance maar een feilloos gevoel voor het nationale sentiment.
Het zal de Bild-lezers wellicht goed doen dat "Chanel-Frau" Lagarde zelf nu ook getroffen wordt door inflatie; de prijs van de klassieke Chanel handtas is sinds eind 2019 tot december 2021 met maar liefst 60% gestegen naar $8,200 (en in januari werden alweer nieuwe prijsstijgingen aangekondigd).
Alsof dit allemaal nog niet genoeg is voor Lagarde, zit ook binnen de ECB niet iedereen op één lijn. Dat bleek uit de notulen van de vorige ECB vergadering waarin onder meer was te lezen dat enkele leden het 'higher for longer' inflation-scenario niet meer uit wilden sluiten. Ook was er kritiek door de centrale banken van Duitsland, België en Oostenrijk op de beslissing om het reguliere aankoopprogramma in 2022 tijdelijk nog even met €20 miljard naar €40 miljard per maand op te schroeven om het einde van het aankoopprogramma vanwege corona op te vangen.
Voor Europese overheden komt de lage rente wel goed uit
Kortom; de economische cijfers, de markt, enkele leden binnen de ECB én de publieke opinie zetten Lagarde onder druk om tot (snellere) actie over te gaan. Lagarde heeft echter eind januari nog aangegeven geen reden te zien om in 2022 de rente al te gaan verhogen; dit jaar staat alleen de afbouw van steunaankopen op de agenda.
Als redenen gaf Lagarde aan dat Europa op het gebied van onder andere vraag en werkgelegenheid nog achter loopt ten opzichte van de V.S. Een van de belangrijkste redenen, maar dat wordt niet met zoveel woorden naar buiten gebracht, zal ook zijn dat het Europese overheden met hoge schulden natuurlijk goed uitkomt als de rente zo lang mogelijk laag blijft. En inderdaad, ze gaf wederom aan te verwachten dat de inflatie eind 2022 zal dalen naar minder dan 2%.
Lagarde's laatste uitspraken waren wel gedaan vóór de inflatie- en werkgelegenheidscijfers van januari, toch is de verwachting dat ze morgen deze lijn aanhoudt. Misschien een strohalm zoals een snellere afbouw van de nog lopende steunaankopen of een verhoging van de inflatieverwachtingen, maar meer niet. Het zal dan een overtuigend verhaal moeten worden, en hoe dan ook niet iedereen overtuigen.
Ieder woord op de weegschaal
Vorig week zagen we dat de markt in eerste instantie totaal niet reageerde op de publicatie van het Fed-rentebesluit, maar vervolgens door de toon van Powell tijdens de persconferentie alsnog stevig daalde. Iets soortgelijks is donderdag ook zeer goed mogelijk; elk woord van Lagarde, toch al niet zo’n ster op ECB persconferenties, zal onder de microscoop worden gelegd. Ook maar de kleinste hint naar een eerder dan verwachte renteverhoging of een erkenning dat de inflatie wellicht toch niet dit jaar tot het gewenste niveau terugvalt kan de markt dan direct in beweging brengen.
Lagarde heeft lang haar adem ingehouden, en kan dat misschien nog één vergadering volhouden, maar de tijd lijkt rijp om synchroon te gaan zwemmen met 'Team Permanent'.