Dit is mijn laatste column van 2015. De komende anderhalve week blijf ik de markten natuurlijk wel volgen maar ga geen analyses meer schrijven. In de eerste week van januari pak ik de draad weer op. Ik wens u allen alvast zeer fijne feestdagen!
Weekgrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Op de weekgrafiek van de AEX is te zien dat de bullmarkt sinds 2009 intact is. Sinds oktober vorig jaar werd de onderkant van deze stijgende langetermijntrend meerdere keren en telkens op ongeveer 20 punten na getest. Deze tests vonden ook plaats tijdens de correcties in augustus, september en december van dit jaar.
Er is vanaf de oktober 2014 bodem (366) ook een parallelle bodemlijn te trekken langs de correcties van dit jaar. Alleen in december werd deze bodemlijn op 5 punten na (415) niet meer getest. Een belangrijke ondergrens in het langetermijnbeeld ligt nu bij de bodemzone van dit jaar 401 tot 405.
Omdat deze bodemlijnen meerdere keren zijn getest, zijn ze ook krachtiger geworden. De recente top van november bij 473 tot 475 is echter pas een lagere top te noemen zodra deze bodemzone (401 tot 405) neerwaarts wordt gebroken en dat is niet mijn uitgangspunt.
2016-doel
Voor het komende jaar verwacht ik een verder vervolg van de stijgende langetermijntrend tot ruim boven de 510 punten. Mijn langetermijndoel ligt bij 564 punten, de top van 2007. Dit doel heb ik gesteld nadat begin dit jaar mijn 2015-doel van 495 al werd behaald.
Uiteindelijk is dit een jaar geworden met veel correcties en een langdurige correctieve fase (sinds april) waardoor de kansen steeds kleiner werden dat de 510-top dit najaar nog zou worden gebroken. Voor de eerste maanden van 2016 verwacht ik een test van de 470 tot 475 tot mogelijk al de 490 tot 495 zone.
Maar ook in 2016 kunt u meerdere correcties verwachten voor de vorming van hogere bodems.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Bodem gezet
In het kortetermijnbeeld vond in december een voor mij onverwachte correctie plaats. Dit was een forse correctie van ongeveer 12%. Er was sprake van een vrijevalbeweging die bijna loodrecht naar beneden ging.
Toch verwacht ik dat de bodem hierbij al is gezet bij 419,80, daaronder zou wel meer potentieel vrijkomen. Maar ook dan lijkt het beperkt te zijn aangezien belangrijke steunniveaus hier vlak onder liggen.
De decembercorrectie werd echter al afgerond met de doorbraak door de steil dalende zeerkortetermijntoppenlijn waarna al intraday het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau opwaarts werd gebroken (bij 441). De huidige terugval is naar mijn mening voor de vorming van de eerste hogere zeerkortetermijnbodem.
Hoger jaareinde
Het eind vorige week gevormde toppatroon (island reversal) is inmiddels al opgeheven met de sluiting van de gap tot aan de 438. Verder werd gisteren het laatste tussenliggende steunpunt tot aan de decemberbodem van 419,80 getest, bij 425 punten.
Uiteindelijk werd de dag afgesloten met een forse hammer. Ik gaf al aan dat we zeer alert moesten zijn op omkeerpatronen en een krachtige opwaartse beweging. Het bodempatroon lijkt te zijn gevormd en de AEX kan in de komende dagen snel naar de recente top van 444,70 oplopen naar mijn mening.
Als doel voor de komende paar weken behoud ik de zones 447 tot 448 en de 454 tot 455. In deze laatste zone ligt onder andere het 50-daags gemiddelde. Of deze zones nog dit jaar worden behaald, is natuurlijk niet te zeggen, maar de kans is zeker aanwezig in deze volatiele markt.
Daggrafiek WTI (olieprijs)
Klik op de grafiek voor een grote versie
Als laatste grafiek van dit jaar toon ik u de olieprijs (WTI). Die zit nog steeds in een dalende trend, in alle tijdstermijnen. Maar ik acht de kans op een draai realistisch:
- Een eerste opvallend punt dat wijst op de eindfase van de daling is de positieve divergentie die is ontstaan met de RSI. De RSI maakt al hogere bodems terwijl de WTI zelf nog lagere bodems maakte in de afgelopen tijd.
- Ook staat de RSI op het punt om de dalende langere toppenlijn te breken.
- Verder werd een oude bodem bij 34,50 getest en kan op de weekgrafiek een bullish engulfing worden afgerond als de olieprijs rond de huidige niveaus weet te blijven liggen.
Een verdere verbetering treedt op zodra de twee dalende toppenlijnen worden gebroken. De eerste ligt bij 38,10 (sinds medio november). Daarboven ontstaat een duidelijke verdere kortetermijnverbetering. In dat scenario kan de koers opveren naar de 2tweede dalende toppenlijn bij 42,90 momenteel.
Pas daarboven lijkt het tij in het middellangetermijnbeeld ook te keren naar positief. Alle signalen opgeteld lijkt de eindfase van de daling te zijn ingegaan en wordt de kans groot dat de bodem is gezet zodra de toppenlijn bij 38,10 opwaarts wordt gebroken.
Uw TA?
Denkt u als laatste nog aan het volgende? Enkele weken geleden gaf ik u de mogelijkheid om een TA voor het jaar 2016 te schrijven. U kunt die aan de redactie van IEX sturen.
Het moet daarbij gaan om een goed beargumenteerde technische analyse met grafiek voor 2016 die dan in januari geplaatst kan worden op in plaats van mijn column.
Ik zou het geweldig vinden als ook de vaste reageerders deze uitdaging willen aangaan en het lef tonen van het schrijven van een analyse. U heeft nog tot eind volgende week om uw inzendingen te sturen. Succes en tot volgend jaar!
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.