Het is bal op de financiële markten en de ratio lijkt zoek, met de nadruk op lijkt. Veel beurzen, waaronder de Amerikaanse Nasdaq zijn 'officieel' in een bear market aanbeland.
De AEX nog niet dankzij enkele zwaarwegende power houses zoals Unilever, maar de index piept en kraakt wel. Pijnlijk voor wie dacht dat de bomen in de hemel groeiden of in de veronderstelling was dat de (relatieve) hoogconjunctuur het nieuwe normaal was.
Meer turbulentie onderweg
De afgelopen weken zagen beleggers koersniveaus voorbij komen die in jaren niet te zien waren. Dit alles onder de bezielende leiding van Angstgegner Deutsche Bank die inmiddels tot onder de 2008/2009 lows is gezakt.
Het slechte nieuws is dat beleggers er nog niet op hoeven rekenen dat de sell off van de afgelopen weken nu wel klaar is. Het voorspellen van de toekomst blijft uiteraard altijd lastig, maar de grote krachten die momenteel de koersen (sterk) negatief beïnvloeden, vallen wel degelijk te identificeren en die zijn niet van vandaag op morgen verdwenen.
Een simpele copy/paste van de vooruitblik van 19 november zou kunnen volstaan, maar zo vlak voor de Kerst treedt vaak enige click-luiheid op, dus we sommen een en ander nog maar eens op:
- Handelsoorlog tussen de VS en China waarbij de eurozone de raakste klappen oploopt
- Voortdurend getouwtrek tussen het VK en de EU over de Brexit
- Synchroon lopende afzwakkende economische groei wereldwijd
- Gedoe rond het budget van Italië, al lijkt daar de angel even eruit
- De Fed die de kredietkraan onverbiddelijk verder dichtdraait
Al met al is er niet zo gek veel veranderd ten opzichte van vorige maand, al is de tienjaarsrente in de VS wel weer duidelijk onder de 3% gezakt. Over de lange rentes in de eurozone kunnen we kort zijn: iets boven nihil, althans in landen als Duitsland en Nederland.
Dat laatste blijft ook nog wel even zo: de ECB zal, in tegenstelling tot de Fed, obligaties die expireren en (hopelijk) netjes worden afgelost opnieuw investeren. Fed voorzitter Jerome Powell doet dat niet, onttrekt daarmee liquiditeiten uit het systeem.
En dat is direct de belangrijkste reden waarom Wall Street zo negatief reageerde afgelopen week op het Fed rentebesluit. De Amerikaanse centrale bank stopt daadwerkelijk met quantitative easing, terwijl ECB voorzitter Draghi maar doet alsof.
Geldverkrapping op een ongunstig moment:
Boom én bust
Het beleid van de centrale banken heeft tot een alles bubbel geleid. Oftewel: alle asset classes stegen fors in waarde. Maar aan al het goede komt een eind, de periode van goedkoop gratis geld is voorbij en daarmee ook de boom periode. En daarmee komt de bust periode om de hoek kijken. Dat ziet er op Wall Street ongeveer zo uit:
Voor consumenten betekent een en ander vooral dat hun assets in waarde zullen dalen: dat geldt voor aandelen, maar ook bijvoorbeeld onroerend goed. U wordt (op papier) weer wat minder rijk en dat betekent ook dat de hand weer ietsje meer op de knip gaat.
Consumenten profiteren als laatste van een periode van economische expansie, maar blijven meestal ook net wat te lang op het feestje hangen.
Wachten op bear market rally
De Bank for International Settlements (BIS), Janet Yellen (ex Fed), Alan Greenspan (ex Fed), Ray Dalio (oprichter 's werelds grootste hedge fund) en vele andere relatief grote namen annex instellingen waarschuwen voor meer schokken in het financiële systeem de komende tijd.
Die gaan met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ook komen. Beleggers met enig historisch besef weten dat quantitative easing vervelend eindigt. De financiële markten zullen moeten afkicken en dat is zelden een prettige ervaring.
Prettige bijkomstigheid van een bear market is dat er geregeld felle koersstijgingen plaatsvinden: bear market rally's. Dat zijn geen koopmomenten, tenzij u extreem kort op de bal wilt en kunt spelen, maar uitstapmomenten.
De koersen van aandelen dalen en lijken daardoor weer relatief goedkoop. Inmiddels staat de k/w weer op een schappelijk niveau van circa 13. Echter, die dalende koersen vormen een voorbode van dalende bedrijfswinsten. De taxaties van analisten lopen in dat verband achter, maar de variabelen die bepalen hoezeer de 'w' van k/w gaat dalen, zijn in sterke mate onzeker.
Zo is het nog volstrekt onduidelijk of de VS (Trump) en China op enig moment de strijdbijl zullen begraven. Normalisering op dat vlak kan de financiële markten wat lucht verschaffen en zou een trigger voor een bear market rally kunnen vormen.
Beleggers zijn overigens sowieso aan de genade van Trump overgeleverd: naar verluidt overweegt de Amerikaanse president om Fed voorzitter Powell te ontslaan. Fingers crossed: als Trump zich daartoe laat verleiden, breekt er paniek uit op Wall Street en houden wij de voeten uiteraard ook niet droog.
Even doorbijten
De normalisering van het beleid van de Amerikaanse centrale bank, de ECB, BoJ en SNB doen nog even niet mee, biedt op termijn een fraai moment om kwaliteitsaandelen tegen een redelijke prijs in de aandelenportefeuille op te nemen.
Nu hebben financiële markten de neiging om te overdrijven: naar boven zoals tot voor kort het geval was, maar ook naar beneden. Het goede nieuws is dat die overdrijvingsfase nog moet komen, maar dat is dan tevens ook het slechts nieuws voor beleggers die volbelegd zijn. Even doorbijten in dat geval, waarbij uiteraard niet aan te geven valt hoe lang dat nog nodig zal zijn.
De (sterk) dalende koersen zijn uiteraard wel prettig voor beleggers die flink wat cash in de porto hebben. Pure deflatie, u kunt steeds meer aandelen kopen voor de aanwezige cash. Markttiming blijft exceptioneel lastig, allicht zelfs ondoenlijk, maar spreiding in de tijd qua aankopen kan een en ander wel deels ondervangen.
Agenda
De agenda hieronder is goeddeels leeg. Veel financiële markten zijn een deel van de week dicht. Bedrijven hebben er nog wel eens een handje van om juist in de laatste week van het jaar nog even wat slecht nieuws naar buiten te brengen. Dat lijkt slim gezien de relatief lage interesse van beleggers tijdens de feestdagen. Echter, de handel is ook dun: dat kan tot individueel extreme koersuitslagen leiden.
U kunt in de comments kwijt of u de vooruitblik a) te lang, b) te kort, c) te somber, d) realistisch e) te weinig plaatjes of f) zonde van uw tijd vond. Ik, en met mij de vele keihard hardwerkende IEX collega's, wensen u sowieso aangename Kerstdagen toe en voor de enkele die hards: Euronext is morgen een deel van de dag geopend en de IEX Beleggersdesk is volledig bemand.
Kerst 2018: maak er iets moois van ;)
24 dec
09:00 Duitse beurs gesloten
19:00 Amerikaanse beurzen gesloten
25 dec
09:00 Nederlandse beurs gesloten
09:00 Duitse beurs gesloten
15:30 Amerikaanse beurzen gesloten
26 dec
09:00 Nederlandse beurs gesloten
09:00 Duitse beurs gesloten
15:30 Beurzen VS open
27 dec
14:30 VS wekelijkse jobless claims
16:00 VS consumentenvertrouwen dec 134,3
16:00 VS verkoop nieuwe woningen nov 0,56 M
28 dec
14:00 Duitsland Inflatie CPI dec 0,3% MoM
15:45 VS Chicago PMI dec 63,0
Martin Crum is senior beleggingsanalist. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Crum kan posities innemen op de financiële markten.
Volg @martinjancrum op Twitter