Noteer deze datum alvast in uw agenda: op 26 april zullen de ratingbureaus Moody's en Fitch hun oordeel vellen over de kredietwaardigheid van Frankrijk.
Nu het overheidstekort stijgt tot 5,5% van het bbp in 2023 en het heel onwezenlijk is dat het teruggaat naar de doelstelling van 3% in 2027 - tenzij het land een onwaarschijnlijke bezuinigingskuur ondergaat - lijkt de straf onvermijdelijk: de rating van Frankrijk zal worden verlaagd.
Hoe ernstig is dat? Vanuit het oogpunt van de financiële markten niet. We zullen er nog veel over horen. Maar het effect op de kosten van de Franse schuld zou uiteindelijk klein moeten zijn. Dit kan worden verklaard door het "exorbitante voorrecht" dat de Franse schuld geniet.
Waarover gaat het?
Franse OAT's zijn de facto de reserveactiva voor de eurozone, omdat er gewoon niet genoeg Bunds zijn om aan de vraag van institutionele kopers te voldoen. Duitsland investeert weinig, dus leent het weinig. Het uitgifteprogramma van Duitsland voor 2024 bedraagt slechts 76 miljard euro - bijna vier keer minder dan dat van Frankrijk (285 miljard euro). Frankrijk profiteert van een structurele tekortkoming in de obligatiemarkt van de eurozone die verband houdt met de zwakke Duitse emissies. Dat gaat niet veranderen.
Er is nog een tweede parameter om rekening mee te houden. Franse schuld is aantrekkelijk voor niet-Europese beleggers. Gehedgde OAT's (met valuta-afdekking) zijn al jaren een stabiele en zekere bron van rendement voor Japanse institutionele beleggers, die tot de belangrijkste buitenlandse kopers behoren.
Bovenaan de ranglijst staan het Japanse pensioeninvesteringsfonds - het equivalent van het staatsinvesteringsfonds - en banken zoals Post Bank, een entiteit waarin de Japanse staat een meerderheidsbelang heeft. Noch de te verwachten verlaging van de kredietwaardigheid van Frankrijk, noch de evolutie van de rentevoeten zullen hier waarschijnlijk verandering in brengen.
We denken dat de geldstromen uit Japan de komende jaren stabiel zullen blijven. Wij schatten dat de afdekkingskosten voor Japanse beleggers de komende twee jaar met ongeveer 200-220 basispunten zouden moeten dalen, wat zou betekenen dat Franse obligaties nog steeds concurrerend zouden zijn, zelfs als rekening wordt gehouden met de te verwachten aanpassingen van het monetaire beleid.
Een goede betaler
Tot slot, hoewel het twijfelachtig is of beleggers een lang geheugen hebben, mogen we niet vergeten dat Frankrijk een vrij goede betaler is... historisch gezien zelfs betrouwbaarder dan Duitsland.
De afgelopen tweehonderd jaar is Frankrijk zijn verplichtingen, waaronder oorlogsvergoedingen, steeds nagekomen. Frankrijk betaalde bijvoorbeeld in totaal meer dan 2.000 ton goud aan oorlogsvergoedingen in de 19e eeuw! Het betaalde volledig terug, rekening houdend met het feit dat zijn economisch potentieel drie keer werd vernietigd: tijdens de Revolutie, de val van het Keizerrijk en de oorlog van 1870. Zelfs Duitsland betaalde niet voor alles na de wereldoorlogen!
Wat nu?
Dit betekent niet dat er geen inspanningen moeten worden geleverd: een betere beheersing van de overheidsuitgaven, focussen op de efficiëntie van de overheidsschuld, proberen om de welvaartscreatie te stimuleren door de belastingen te verlagen, enz. Dit is allemaal nodig. Het is een debat dat moet plaatsvinden.
Aan de andere kant heeft het geen zin om paniek te zaaien. In 2014 zei de voormalige minister van Begroting en huidige voorzitter van de regio Ile-de-France, Valérie Pécresse, dat Frankrijk het risico liep "bijna in gebreke te blijven" als de rente "ongelukkigerwijs" zou stijgen. Zulke praatjes houden geen stand in de realiteit...
Lees ook: Wie had gedacht dat dit Europese land het zwarte schaap zou worden