Vanwaar het opmerkelijke beursherstel van de afgelopen twee maanden? Daar zijn twee belangrijke oorzaken voor. Ten eerste waren de verwachtingen van beleggers ten aanzien van de bedrijfsresultaten over het recente kwartaal door alle ontwikkelingen zo laag dat deze eigenlijk alleen maar konden meevallen. En dat deden ze.
Federal Reserve
Maar wellicht de grootste bijdrage leverde de centrale bank van de Verenigde Staten. In oktober verklaarde de Federal Reserve nog dat de rente nog lang niet op het neutrale niveau was beland, maar daar kwam men ruim een maand later en een daling van 10% verder op terug.
In november gaf Powell aan dat de rente min of meer op het neutrale niveau stond. In december verhoogde hij de rente weliswaar nog met een kwart procent, maar zei hij tussen de regels door dat er waarschijnlijk nog maar één verhoging in 2019 zou volgen, in plaats van de eerder verwachte drie.
In januari verscheen een rapport van de Fed waarin gesteld werd dat een langdurige daling van aandelenkoersen voor financiële instabiliteit kan zorgen. De afbouw van de balans werd afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt.
De beurzen reageerden opgelucht en zetten de met de kerstdagen ingezette rally voort.
Tijdens de volgende bijeenkomst, eind januari, werd verder duidelijk wat de Fed bedoelde met ‘flexibiliteit’ ten aanzien van de afbouw van de balans.
In de eerste plaats vertelde het stelsel van centrale banken voorlopig de voet van het rempedaal te halen en de rente ongemoeid te zullen laten. Dit met het oog op de vertraging van de wereldwijde groei, onzekerheden rond handelsbetrekkingen met China en de volatiliteit op de financiële markten.
Maar er was meer. Uit de onlangs gepubliceerde notulen blijkt dat de leden van de centrale bank zo snel mogelijk duidelijk willen maken dat het hen menens is wat betreft het stoppen van de afbouw van de balans. Daarmee is de cirkel rond.
Einde aan de afbouw
Met het besluit om maandelijks voor een bedrag van 50 miljard dollar niet meer te herinvesteren in staats- en hypotheekobligaties was de balans in een klein jaar tijd al geslonken van 4.300 naar 3.850 miljard dollar. In dit tempo krimpt de balans tot 3.000 miljard dollar in 2020.
Deskundigen merkten op dat een dergelijke omvang van verkrapping grote gevolgen heeft voor de markten, iets wat de Fed inmiddels zelf ook inziet.
De Federal Reserve maakt een verdere afbouw afhankelijk van de groei van de economie en de stand van de inflatie. Gezien de wereldwijde vertraging en de inzakkende inflatiecijfers lijkt het er sterk op dat het met de afbouw van de balans voorlopig gedaan is.
De ECB volgt
Zoals wel vaker volgt de ECB, zij het met enige vertraging, zijn Amerikaanse evenknie op de voet. Zo gaf Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), onlangs in een interview aan dat de ECB er goed aan doet de monetaire instrumenten voorlopig met rust te laten. Het opnieuw inzetten van kwantitatieve verruiming is volgens hem (nog) niet nodig. Dat is voor een havik nogal duivische taal.
Zijn Duitse collega Jens Weidman deed daar nog een schepje bovenop, door te stellen dat het rentebeleid meer bewegingsruimte nodig heeft om in de toekomst te kunnen reageren op een afname van de economische groei.
Het lijkt een pleidooi voor het verder naar de toekomst verschuiven van een renteverhoging en voor het, indien nodig, weer opkopen van obligaties.
Twee vuurtjes
We begonnen, kortom, aan het jaar in een sombere stemming, met lage verwachtingen en veel cash aan de zijlijn: het ideale recept voor een rally. Er was alleen nog een vuurtje nodig om de lont aan te steken. Er kwamen er twee.
Hoe ver zal deze rally reiken? Op korte termijn zou een pas op de plaats niet onlogisch zijn. De stemming is immers in korte tijd van het ene uiterste naar het anders uiterste omgeslagen. Dat schreeuwt om een (kleine) correctie. Aangezien Trump voor ophef blijft zorgen en er ons een Brexit boven het hoofd hangt, kan dat zomaar gebeuren.
Early indicators
Wat de draai in de markten duidelijk heeft gemaakt, is dat de centrale banken minder onafhankelijk van de markten kunnen opereren dan ze zelf zouden willen. We zijn er met z’n allen (te) afhankelijk van geworden.
Centrale bankiers kunnen daardoor niet veel anders meer dan de markten faciliteren; zij het kritisch. Afgaande op zeer vroege indicatoren, zoals de index voor huizenbouwers en die voor halfgeleiders, verwachten beleggers in de tweede helft van het jaar een economisch herstel.
Aan de centrale banken zal het niet liggen.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.