De Zwitserse frank is in tijden van onrust op de financiële markten altijd een van de vluchthavens. Dat is ook tijdens de huidige coronapandemie het geval. Ondanks het feit dat de rentevergoeding nergens ter wereld zo laag is als in Zwitserland, vinden enorme geldstromen hun weg naar bankrekeningen in het land.
Zwitserse banken kennen al sinds 2014 een negatieve rente. Het heeft de Zwitserse frank er niet van weerhouden sindsdien te stijgen ten opzichte van de euro.
Populaire frank bezorgt SNB hoofdpijn
De populariteit van de frank bezorgt de Schweizerische Nationalbank (SNB) echter de nodige hoofdpijn. De SNB heeft immers mede als taak de Zwitserse economie te beschermen. De sterke frank brengt schade aan de concurrentiepositie van het exportland. Het brengt bovendien deflatie dichterbij.
Zodoende is de SNB er alles aan gelegen de waarde van de frank onder controle te houden. Daartoe voert de SNB een tweesporenbeleid met enerzijds negatieve rentetarieven en anderzijds het grootschalig aankopen van buitenlandse beleggingen.
Opgeblazen balans
Het eerste heeft geleid tot een negatieve rente van 0,75%, het tweede tot het opzwellen van de balans van de SNB naar grote proporties. Recent bereikte deze een omvang van 950 miljard frank. Daarmee is de SNB één van ’s werelds grootste beleggers geworden, niet veel kleiner dan bijvoorbeeld het Noorse staatsfonds.
In relatie tot de omvang van het Zwitserse BNP springt de balans er pas echt uit. De balans van de SNB bedraagt namelijk maar liefst 135% van het BNP. Dat is gelijk aan wat de Bank of Japan doet. Ter vergelijking: de balansen van zowel de Federal Reserve als de ECB beslaan ondanks hun massale opkoopprogramma’s respectievelijk 37 en 66% van het BNP.
Zwitsers betalen hoge prijs
Uit deze cijfers wordt pas echt duidelijk hoe hoog de prijs is die de Zwitsers moeten betalen voor hun relatieve onafhankelijkheid. Zwitserland maakt geen deel uit van de euro en is een in verhouding kleine economie.
Zoals gezegd bleek de Zwitserse frank de afgelopen tijd een geliefde vluchthaven. Daardoor moest de SNB grootschalig interveniëren op de valutamarkt. In het eerste kwartaal werd er ruim 38 miljard frank uitgegeven, in het tweede kwartaal ruim 51 miljard.
SNB een van grootste techbeleggers wereldwijd
Die Zwitserse franken werden verkocht om vreemde valuta, voornamelijk dollars en euro’s , en goud aan te kunnen kopen. De SNB bezit inmiddels 1000 ton goud. Veel spectaculairder is de positie in Amerikaanse aandelen. Met enorme posities in Apple, Amazon, Microsoft, Alphabet en Facebook is de SNB één van de grootste beleggers in technologie-aandelen wereldwijd.
De koersval op de beurzen afgelopen maart leidde in het eerste kwartaal tot een verlies van 38 miljard Zwitserse frank. Dankzij het herstel op de beurzen kwam er in het tweede kwartaal een winst van 39 miljard Zwitserse frank in de boeken. De koersstijgingen op de Nasdaq zullen de kas van de bank sindsdien verder hebben gevuld.
Goed nieuws voor aandeelhouders
Dat is goed nieuws voor aandeelhouders van de SNB. De aandelen zijn voor 55% in handen van verschillende Zwitserse regionale overheden en banken. De overige 100.000 aandelen zijn in private handen en verhandelbaar op de beurs.
Het aandeel kabbelde jaren voort rond een koers van 1000 Zwitserse frank. In de loop van 2016, toen het beleid van de SNB veranderde, zette de koers echter een spectaculaire stijging in, naar een piek van ruim 8.600 Zwitserse frank in het voorjaar van 2018. Momenteel noteert de koers rond 4.700 Zwitserse frank.
Aandacht van de VS
De grootschalige interventies en de spectaculaire winsten hebben echter ook de aandacht getrokken van de Amerikaanse autoriteiten. De SNB is op de observatielijst van wisselkoersmanipulatoren gezet. Zwitserland heeft immers een groot overschot op de lopende rekening en een significant handelsoverschot met de Verenigde Staten. Ook krijgt Zwitserland het verwijt de koers van de frank ten opzichte van de dollar te manipuleren.
Maar in dat laatste lijkt de SNB helemaal niet geïnteresseerd. De SNB zegt transparant te zijn over de interventies die met Zwitserse precisie worden uitgevoerd en dat die alleen worden gedaan uit hoofde van monetair beleid en om nadelige effecten van een te sterke frank op de inflatie en de economie tegen te gaan.
Meest succesvolle hedgefonds ter wereld
Ze zijn zeker niet bedoeld om het land via onderwaardering van de munt een voordeel te geven. De Zwitsers kunnen ook niet veel anders. Zo is de SNB de afgelopen jaren uitgegroeid tot het meest succesvolle hedgefonds ter wereld.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.