De coronapandemie lijkt langzaam overwonnen te worden. Sommige grote economieën verrijzen als een sfinx uit de as, andere lijken juist weg te kwijnen.
Of deze mondiale ongelijkheid blijft, hangt af van een reeks factoren. Maar gevolgen zal die zeker hebben voor de sociale, politieke en geopolitieke stabiliteit, waarschuwt Nouriel Roubini - ook wel bekend als Dr. Doom - op Project Syndicate.
Herstel lijkt nu het buzzword te zijn. Of het V-, U-, of W-vormig is, hangt af van de verschillende factoren in de verschillende regio’s.
Uitdagingen: virus, economie en sociaal-politiek
Covid-19 is nog niet weg; de opkomst van nieuwe mutanten kan leiden tot nieuwe lockdowns, zoals we recent ervaren hebben. Naast het ongrijpbare virus zijn er economische risico’s waarmee rekening moet worden gehouden. Een (te) langzaam herstel kan leiden tot blijvende schade, door toename van faillissementen en groei van de werkloosheid. Een andere vraag is hoe bedrijven de enorme schuldenberg willen afbouwen en of dit valt te compenseren met de opgekropte vraag.
Sociaal-politiek staan we ook voor de nodige uitdagingen in het post-coronatijdperk. Leidt de toegenomen ongelijkheid tot meer instabiliteit? Veel zal afhangen van de ondersteuningsmaatregelen. Het valt nog te bezien of het monetaire en fiscale beleid voldoende is, of dat het juist leidt tot een sterk stijgende inflatie.
Amerika versus China
De eerste indruk is dat het herstel sterker zal zijn in de VS, China en Aziatische opkomende markten. Het herstel in de VS zal krachtig zijn, aangewakkerd door afnemende besmettingen, een hogere vaccinatiegraad en stijgend vertrouwen onder consumenten en bedrijven. Oververhitting is een risico waarmee rekening moet worden gehouden. De inflatie kan sterker stijgen dan waar de Fed nu op rekent, wat kan leiden tot een scherpe correctie op de financiële markten.
Het herstel in China is grotendeels te danken aan het vroegtijdig indammen van het virus en de effecten van de steunmaatregelen. De hoge schulden in de Chinese private en publieke sectoren brengen wel risico’s met zich mee. China wil blijven groeien en tegelijkertijd de buitensporige kredietverlening indammen. De rivaliteit tussen China en de VS vormt eveneens een bedreiging.
Europa raakt achterop
Europa hobbelt achteraan. Het herstel is zwak, maar kan aantrekken als de vaccinatiegraad stijgt en het beleid ruim blijft. Een te vroeg afbouwen van de steunmaatregelen kan leiden tot meer blijvende schade. Zonder noodzakelijke structurele hervormingen blijven de potentiele groei laag en de overheidsschulden hoog.
Veel opkomende economieën zijn kwetsbaar. Een hoge bevolkingsdichtheid, zwak gezondheidszorgsysteem en lage vaccinatiegraad zijn een goede voedingsbodem voor verspreiding van het virus. Met name India, Rusland, Turkije, Brazilië, Zuid-Afrika, vele delen van Afrika bezuiden de Sahara en de olie-importerende delen van het Midden-Oosten zijn regio’s om in de gaten te houden.
Veel landen maken een depressie door. Meer dan 200 miljoen mensen lopen het risico terug te vallen in extreme armoede. Deze landen zijn ook kwetsbaar voor honger en ziekte, en worden bovendien bedreigd door klimaatverandering. Zij zullen dus potentiële bronnen van instabiliteit blijven.
Ongelijkheid is een risicofactor
Terwijl het algemene vertrouwen zich herstelt, zijn sommige financiële markten irrationeel uitbundig en is er onderliggend veel risico en onzekerheid. De coronacrisis zal waarschijnlijk leiden tot een toename van de ongelijkheid binnen en tussen landen. Hoe meer kwetsbare groepen er blijven, des te groter het risico op sociale, politieke en geopolitieke instabiliteit in de toekomst, waarschuwt Dr. Doom.
Bekijk ook: Dr. Doom: Pas op voor stagflatie