voda schreef op 31 januari 2023 09:21:
Het spel om de knikkers
Nieuwe Zuid-Europese smeekbede om meer euro’s in de pot stuit diverse EU-landen tegen de borst
Door ALEXANDER BAKKER EN LEON BRANDSEMA
Updated 1 uur geleden
3 uur geleden
in BINNENLAND
Brussel heeft nog nooit zoveel geld in de pot gehad. Maar voor Zuid-Europa is het wéér niet genoeg! Landen als Spanje, Griekenland en Italië bedelen voor een nieuwe injectie van honderden miljarden aan verse subsidie-euro’s. Nettobetalers Nederland en Duitsland willen er niets van weten.
De Europese industrie zit in zwaar weer. Door de hoge energieprijzen liggen fabrieken stil en is een concurrentienadeel ontstaan met de rest van de wereld. Tot overmaat van ramp lokken de Amerikanen onze bedrijven met aantrekkelijke groene/protectionistische belastingvoordelen.
De crisis staat volgende week op de agenda van een extra EU-top in Brussel. Achter de schermen is het geruzie over de centen al in volle gang.
Zuid-Europa droomt van een industriefonds dat moet worden gevuld door een nieuwe ronde gemeenschappelijke schulden. Hun vazallen binnen de Europese Commissie, de Italiaanse eurocommissaris Paolo Gentiloni (Economie) en zijn Franse collega Thierry Breton (Interne Markt), denken aan een pot van tussen de 300 en 750 miljard euro. Het subsidiecircus zou gepaard moeten gaan met zo min mogelijk staatssteunregels.
Karl Marx
De discussie zorgt achter de schermen voor een ouderwetse clash met het financieel verstandige Noord-Europa. Diplomaten in Brussel zijn al volop bezig om de uitkomsten van de aanstaande EU-top met de 27 staatshoofden en regeringsleiders voor te koken. Terwijl de Italianen, Portugezen, Spanjaarden en Grieken applaudisseerden voor het idee om de jacht op nieuwe euro’s te openen, pakte de Duitse vertegenwoordiging in Brussel de pot met Tipp-Ex om hele passages over geld in documenten te wissen. De Nederlandse ambassadeur Robert de Groot maakte tijdens een vergadering zelfs de vergelijking met de socialistische halfgod Karl Marx.
Karl Marx. ANP / AKG
Naast Duitsland en Nederland zitten onder andere Oostenrijk, Estland, Finland en Ierland in het kamp van lidstaten die ’nieuw geld’ niet zien zitten. Dat de voorstanders zich luid en duidelijk roeren verrast niemand binnen de Brusselse bubbel.
„De situatie is voor Frankrijk en Italië gewoon een goed excuus om een oud plan nog een keer op te warmen”, sneert een EU-diplomaat. „Het is cultureel bepaald”, zegt VVD-Europarlementariër Caroline Nagtegaal over de Zuid-Europese drang „om ondoordacht de portemonnee te trekken.” De liberaal vervolgt: „Met zo’n 145 procent van het bruto binnenlands product is de Italiaanse staatsschuld natuurlijk bizar hoog. Het land is afhankelijk van Europees geld. Maar als er al een nieuw fonds komt, zegt dat natuurlijk niets over naar welke lidstaten het geld gaat.”
’Al heel veel geld in Europa’
Gaat er dan helemaal niets gebeuren? Premier Mark Rutte sluit een beetje subsidiesteun of fiscale voordelen niet uit. Wat hem betreft gaat het vooral makkelijker worden voor bedrijven om gebruik te maken van de bestaande regelingen.
„Er is al heel veel geld in Europa”, zegt Rutte. „Laten we de bestaande middelen kunnen bundelen en dan chirurgisch te werk gaan. We moeten eerst goed kijken waar die Amerikaanse plannen nou precies de Europese industrie raken.”
Mark Rutte. ANP / ASSOCIATED PRESS
Dat lijkt aan te sluiten bij wat voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie op het World Economic Forum presenteerde: „We zullen voorstellen om de staatssteunregels tijdelijk aan te passen en kijken naar snelle en gerichte hulp waar dit het meest nodig is. Voor de middellange termijn willen we een soevereiniteitsfonds.”
Op het ministerie van Financiën in Den Haag is men vooral zoekende naar een goede analyse, van wat nou precies het probleem is. „Geld is dat in elk geval niet”, zegt een ingewijde. Een ander deel van de discussie is het maximaal verruimen van de staatssteunregels. „De Fransen zetten daar veel druk op”, vertelt een bron. Maar ook hierover is Nederland sceptisch. De vrees is dat vooral de rijkere landen, die niet al zijn overladen met staatsschuld, hier gebruik van kan maken, terwijl andere landen geen ruimte hebben
Honderden miljarden op de plank
Feit is dat er in Brussel nog nooit zoveel geld is geweest en dat er nog voor honderden miljarden op de plank ligt. Veel lidstaten hebben bijvoorbeeld slechts een klein deel van hun leningen en subsidies uit het coronaherstelfonds ontvangen. Dat geld mag ook worden gebruikt om de industrie te vergroenen.
Hoofdsteden moeten dankzij een Nederlandse eis wel eerst aan de bak met hervormingen (waar lidstaten soms belastinggeld mee besparen). Zonder bijvoorbeeld de aanpassing van de pensioenleeftijd (Frankrijk!) stort Brussel geen geld.
Bovendien ligt er nog ruim 200 miljard euro aan ongebruikte leningen die lidstaten kunnen aanvragen om bedrijven een klimaatinjectie te geven. Daarnaast ligt er nog voor 40 miljard aan ongebruikt ’oud geld’ uit het cohesiefonds en is er dankzij eurocommissaris Frans Timmermans een nieuw ’sociaal klimaatfonds’ in aantocht. Deze pot van 60 miljard euro wordt mede mogelijk gemaakt door de invoering van uitstootrechten in nieuwe sectoren. Consumenten betalen hiervoor waarschijnlijk de rekening via de gasnota en aan de pomp. Verder zorgt de komst van een CO2-grensheffing ervoor dat lidstaten op termijn kunnen stoppen met ’fossiele subsidies’ om bedrijven te compenseren voor het ongelijke speelveld met de rest van de wereld.
www.telegraaf.nl/nieuws/2100604124/ni...