Ruwweg twintig jaar geleden zag ik een presentatie over een documentaire. De theorie was dat de grote crash van 2000 niet kwam omdat de IT-aandelen veel te duur waren (de dotcomcrisis). Nee, de crash zou volgens de theorie beginnen in Japan na een aardbeving op Tokyo.
Het verhaal was toen dat deze belangrijke wereldstad op een breuklijn gebouwd is en dat de grond drassig wordt bij een beving. Bij een beving zakken veel gebouwen de grond in met als gevolg daarvan een miljardenschade. Waardoor verzekeraars en herverzekeraars toen omvielen, de productie van vele elektronische producten in gevaar kwam, et cetera.
Japan was in die tijd nog extreem belangrijk en de documentaire liet ook beelden uit het grijze verleden zien dat het allemaal reeds eerder was voorgekomen. Kortom een indrukwekend verhaal dat altijd door mijn hoofd spookt als er weer een aardbeving in Japan is.
Nu hadden we vrijdag een aardbeving in Japan en hoewel het allemaal heel ernstig was waren er niet de drama’s zoals net besproken en had het ook op de beurs geen of nauwelijks effect. Ook op de Europese beurs zitten we op een aardschok te wachten, maar blijven drama’s ook daar uit.
Als we naar de langetermijnmaandgrafiek van de wereldindex (MSCI) kijken snapt u dan dat de rente op nul staat en er volop gestimuleerd wordt door de overheden? Ik in ieder geval niet, erger nog ik krijg een heel angstig gevoel want het lijkt gewoon een herhaling van eerdere probleemmomenten.
Normaal gesproken laat mijn TA-pakket metastock-pijlen zien, maar nu staan er P’s. We hebben eerder een P gehad in 2000 en een in 2007. Toen hadden we na de daling nog tools om de boel weer aan de gang te brengen. Nu staat de boel al op steroïde en andere doping.
De eerdere motor van de economie, China, komt nu met gemixte signalen. De ene keer gaat het er beter dan iedereen verwacht en de andere keer komt er weer slechter nieuws uit. De kortetermijngrafiek geeft koopsignalen.
De langetermijnweekgrafiek vanaf 1997 geeft eerder een top dan een bodem aan. Sowieso hebben we in een recent verleden dusdanig veel volatility gezien dat u ook op basis daarvan eerder een daling dan een stijging zou verwachten.
En als we even een lang plaatje van de Hongkong-beurs vanaf 1987 pakken dan hebben we ook ineens weer verkoopsignalen.
Geld lenen levert geld op
Er is ineens een bijzonder fenomeen te zien. Een taak van de bank is kort lenen en lang uitzetten, maar als een bank geld toe moet geven gaat het volgens mij niet echt goed met het bedrijfsmodel. Toch stonden dit soort verhalen in de kranten en in de rest van de media.
Het begon met verhalen over Denemarken, België en nu dus ook in Nederland. Nu heb ik op school altijd geleerd dat als je u niets hoeft te betalen aan rente (zelf toe) dan zitten de financieringskosten in de hoofdsom van uw lening versleuteld. Lees hierbij dus de waarde van je huis...
Bedenk dat in de jaren dertig de huizenprijzen met bijna 90% daalden. Nu zeg ik niet dat... maar wat als... Leuk is wel dat de van oudsher toch Christelijke Rabo nu dus ook aan een soort Islamic banking is gaan doen, waarbij ze volgens die regels geen rente mogen rekenen op een lening.
Leve de ECB met zijn volledige integratiepolitiek?
Ook afgeleide producten die gebruikmaken van geleend geld zoals turbo’s worden op extreem lage rente geprijsd, Goldman prijst zelfs op een nul-rente. Als iedereen zo goedkoop kan lenen en kan speculeren dan zou je bubbels verwachten.
Maar gelukkig volgens ECB-voorzitter Draghi zijn er geen problemen met assetbubbels te verwachten. De huizenmarkt in de grote steden is helemaal niet gek toch? Ook de aandeelmarkten zijn helemaal niet te duur toch? Het is toeval dat we op extreme niveaus staan en het kan altijd nog hoger. Toch?
Het IMF ziet wel problemen maar die werden genegeerd. De beurs ging door alle weerstanden heen en gaf dus ineens koopsignalen. Kortom, we moeten met de muziek mee of we nu sceptisch zijn of niet.
De AEX-twindicator heeft een koopsignaal gegeven en ook de EB-indicator heeft in zowel de Duitse DAX als de AEX een koopsignaal gegeven.
De Dow Jones en de andere Amerikaanse indices zijn ook gewoon door de weerstanden heen en komen weer in de ijle lucht van de oude hoogtepunten.
Een andere bepalende factor is natuurlijk olie. Laten we eerst even naar de uit Reuters afkomstige ForTomorrow-grafiek van de correlatie van olie. Het is de 240 daags rolling-correlatie tussen diverse aandelenmarkten, goud en olie. We zien dat het best vaak hand in hand gaat.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Op zondag 17 april 2016 was er een meeting over de olieprijs. Irak en Iran hebben geld nodig en wilden dus niet echt meepraten. De anderen roepen wel dat ze zich aan een maximale productie houden maar deden dat vaak in het verleden ook niet. Wat er uit die meeting komt weet ik op moment van schrijven nog niet.
Maar persoonlijk denk ik dat het eerder kan tegenvallen dan mee. Crude oil, ruwe olie heeft nog koopsignalen maar of dit nu echt staat?
Goud en zilver zijn de afgelopen tijd ook weer wat opgeveerd. Maar met een beetje fantasie zit er een kleine hoofd-schouder in de grafiek met het laatste deel van 2016. Op langere termijn is er nog de nodige ruimte.
In de krant las ik een verhaal dat zilver het beter deed dan goud en ja de afgelopen maanden was dit zo maar datop lange termijn is het niet zo. Dus het poor men’s gold (zilver) deed het op lange termijn minder goed dan de real stuff.
Zie mijn grafiek hieronder met beide producten erin (zilver is zwart en goud is rood). Hoewel ze in 2009 op elkaar gelegd zijn lopen de bewegingen daarna uiteen.
Akzo komt deze week met cijfers als ik me niet vergis en in de grafiek hebben we ineens weer koopsignalen.
Hoewel een week geleden het plaatje er dramatisch uitzag in allerlei aandelen hebben we nu ineens allemaal weer koopsignalen en moeten we weer meedoen in het grote long-circus dat wel iets weg krijgt van een soort blow off-scenario.
Maar aandelen die we dus eerst absolute niet moesten hebben en wel door optimisten gekocht werden, hebben nu dus koopsignalen. Aegon is een mooi voorbeeld.
Nog een met een A... Apple ging vrijdag ineens weer omlaag maar heeft nog long-signalen.
Zelf durfde ik wel long in Gropro. De producent van de actiecamera is reeds zo hard afgestraft dat een kortetermijnritje er best in kan zitten. Ik zit dus long in de aandelen.
Per saldo is de oliemeeting in het weekend dus van groot belang, maar zelfs een kleine terugval geeft nog steeds geen verkoopsignalen. Het lijkt erop dat we gewoon mee moeten met de karavaan.
Frank van Dongen is het pseudoniem van vermogensbeheerder en fondsmanager Cees Smit. Hij is algemeen directeur van Today’s Vermogensbeheer en Today’s Tomorrow Fondsbeleggen (For Tomorrow). Smit schrijft zijn columns op persoonlijke titel. Today's is een vergunninghoudende instelling. Today's is bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) geregistreerd als beleggingsonderneming en beleggingsinstelling. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op vandongen@iex.nl.