Leefloon schreef op 29 maart 2024 12:37:
[...]
Het doel van citaatrecht is niet dat jij van iemands iets kunt gappen, om zo (gratis) aan anderen duidelijk te maken waar de echte schrijver het over liet gaan en wat het punt van de echte schrijver is.
Zo doet het scherpe FD weleens aan paginavulling, door een lang artikel te produceren, met pas in de laatste alinea een teleurstellend beperkte "inhoud" waarover de paginavulling eigenlijk gaat: "
Dankzij de Vereniging Aegon, als hun financiële reddingsboei, heeft Aegon de uitputtende prijzenoorlog van levensverzekeraars bij assurantietussenpersonen uiteindelijk gewonnen van het omgevallen Nationale Nederlanden".
Dat kun je gaan citeren met "
Verzekeraar uit Bermuda wint Nederlandse oorlog" en die ene zin, maar de kans bestaat dat het FD dat een hun verdienmodel ondermijnende
spoiler vindt. In dit geval omdat deze ene zin eigenlijk ook meteen de hele inhoud is. Nog daargelaten wat "lang" is, doet het er toe wat je waarom citeert.
Wie wil weten waar het over gaat, en wat het punt is, die moet de analoge krant of het digitale artikel maar gaan kopen. Ondanks dat die ene zin uit een mogelijk langere alinea komt. Alinea's en woorden tellen is dus wel indicatief richtgevend, maar niet maatgevend. Heb jij een spannend boek geschreven, ga ik ergens alleen maar een deel van de laatste alinea citeren: "
iedereen hield al rekening met de butler, maar niemand met de butler van de butler". Dan heb je onmiddellijk geen ongekend spannend boek meer geschreven, maar een boek dat de lezer al kent. Bekijk het dus met een beetje redelijkheid. Dan kan er meer dan met de meest strikte, meetbare grens.
Overigens zijn vaak ook alleen al titels zeer waardevol voor daadwerkelijk geïnteresseerden. Het kan dan al ruim voldoende zijn dat olifantenpaadjes meer rationeel dan romantisch zijn, of dat het FD schrijft over de redding van Nationale Nederlanden. In vermelding van zoiets, "
Aegon winnaar van prijzenoorlog", zit al genoeg toegevoegde waarde, en dan krijg je er ook nog een bron bij waar meer diepgang of verrijking is te vinden. Voor de meesten is zo'n titel echt al voldoende. Soms geven gelovigen wat dat betreft een goed voorbeeld, door zowel intimi uit de eigen parochie als mogelijke bekeerlingen door te verwijzen naar een genummerd stukje tekst.
"Een" vrouwenstandpunt van de SGP is zo bijvoorbeeld eenvoudig te weerleggen met het citeren van één regel uit
stories.nos.nl/artikel/2377525-waarom... ("
de vrouw is geschapen uit de rib van een man") en het noemen van Genesis 1:27 (dé schepping van de vrouw, zonder sprake van een rib of helft, want dat volgt pas bij de schepping van de tweede vrouw, "Eva", in Genesis 2:22). Lurkers weten dan onegacht hun mening genoeg, enthousiaste gelovigen kunnen hun heilige boek erbij pakken, en geïnteresseerden in o.a. SGP-bashing kunnen de genoemde bronnen zelf gaan bestuderen. Ik hoef er niet eens een specifieke bijbelvertaling bij te noemen, het vertelt in samenhang het hele verhaal, en ik hoef ook niets te citeren om
mijn eigen punt duidelijk te maken. Dat Eva misschien geen geschikte naam was voor de oudste dochter, bijvoorbeeld.
Geheel eigen punten zul je zelf dus moeten maken, hooguit met wat verwijzingen naar de bron(nen). Word je de echo van een bron, noem dan alleen die bron. Zie desnoods citeren als actief reclame maken voor een bron, op een manier waar de bron blij van wordt. Dus niet "de butler van de butler"citeren, maar een spannende afloop "verrassend" noemen en verwijzen naar de boekwinkel. Daar is weinig onredelijks aan, persoonlijke meningen over boekwinkels, boekenprijzen en piraterij daargelaten.
Uitbating van rechten kan trouwens ook onredelijk worden. Een voorbeeld daarvan is muziek, waarbij je per nieuwe gegevensdrager geacht wordt om alle rechten telkens weer te betalen. Ik kan mij in elk geval niet herinneren dat je bij een verkooppunt de originele langspeelplaat kon inleveren, en voor een luttel bedrag dezelfde liedjes meekreeg op een vervangende CD. Kocht je netjes je muziekcollectie, mag je daar 2x de hoofdprijs voor betalen. Of tegenwoordig zou je bijna beter een IEX Premium-nepvideo kunnen uploaden bij een meestal Amerikaanse videowebsite, waarbij IEX weinig meer kan doen dan achteraf kosten maken om te verzoeken of de video gratis verwijderd kan worden, en IEX van mening is dat vertoning van een artikel in spiegelbeeld in onvoldoende mate artistieke uiting is. Maar dan is het kwaad al geschied, en heeft zo'n dubieus advertentiebedrijf van buiten de EU de buit al binnen via hun advertenties en de al dan niet legaal verzamelde gegevens van gebruikers van zo'n videowebsite.