Even leken er helemaal geen kortetermijneffecten van de Britse exit en werd dat als reden gegeven voor de stijging van de beurzen, maar met het dichtgaan van een groot aantal zeer grote vastgoedfondsen voor beleggers is er wel degelijk een kortetermijneffect. Er zijn dus beleggers die uit deze fondsen willen.
Maar zoals wellicht niet iedereen die in vastgoed belegt weet is een groot gebouw, kantoorpand of winkelcentrum niet direct verkocht van de ene op de andere dag. Helemaal al niet als er meerdere fondsen hetzelfde probleem hebben en allemaal panden willen verkopen tegen een mooie prijs.
Wat niet iedereen beseft is dat heel veel grote vastgoedfondsen belangen hebben uit spreiding in wereldsteden als London. Dus er is een heel groot risico van besmetting naar andere vastgoedfondsen buiten het Verenigd Koninkrijk. Maar omdat het vaak maandelijkse fondsen zijn gaan we dat nog krijgen.
Bij-effecten
Vastgoed is dus een sector met heel beperkte liquiditeit, veel beleggers die hierin beleggen hebben dit nooit zo gevoeld en hier ook nooit een risico in gezien. Maar dit extra risico was juist de reden dat er iets meer rendement gegeven werd.
Nu was er al een liquiditeitsprobleem op de vrijdag na de Britse exit, een moment waarbij markten totaal niet functioneerden en beleggers nergens in konden handelen. Maar met de vastgoedfondsen krijgen we er dus een dimentie in liquiditeitsproblemen bij.
Minder vertrouwen in commercieel vastgoed, besmetting naar andere fondsen buiten het Verenigd Koninkrijk en ook besmetting naar de gewone huizenmarkt is mogelijk.
Geld toe
Maar wellicht net zo belangrijk omdat bijna al het vastgoed gefinancierd wordt met geleend geld en veel fondsen met een hefboom van geleend geld werken, komen ook de banken in problemen. We hebben eerder dichtbij huis gezien hoe de SNS in de problemen kwam door vastgoedbeleggingen.
Dus we begrijpen hopelijk de ernst van de situatie. Het is daarom niet het moment om nu ineens aandelen te kopen. Nu waren de banken de afgelopen weken al in de problemen. In Italië staan een paar banken op omvallen en ook in Duitsland zijn er wat reuzen die wankelen.
Ondertussen leent de Italiaanse overheid op een tweejaars looptijd met geld toe. Hoe gek kan het worden? Ik dacht dat rente een risicopremie was? Ook zien we in Nederland en Duitsland negatieve rentes. Maar nog belangrijker, we zien dat de negatieve rentes leiden tot deflatie.
Nauwelijks herstel
Er is reeds 1100 miljard euro over ons uitgestrooid en wereldwijd is er 11.000 miljard dollar aan tegenwaarde van staatleningen die geld toe krijgen voor het uitlenen van dit geld. Vroeger was het zo dat als u geld had u meer geld kon maken, maar nu kunt u met geleend geld ineens geld maken.
Nu konden we al langer uit schuld geld creëren maar om dan ook nog eens rente toe te krijgen spant wel de kroon. We hebben dus extreem lage rentes. Ondanks dat de beurzen uiteindelijk herstelden, herstelden de banken nauwelijks en liep ook de rente niet op.
Deutsche Bank veerde ietsje op, maar ondanks dat het veel harder dan de beurs gedaald was herstelde het niet sneller dan de index. Kortom mijn strategie die hierop gehoopt had werkte niet. Ik heb dan ook helaas verlies genomen in deze strategie. Het leek een goed plan, maar was het in deze rare markt dus niet.
Maar daarmee verbaasde ik me toch ook weer dat de indices eigenlijk omhoog gingen zonder zich te bekommeren over hun fundament. Althans ik heb altijd geleerd dat de banken en de verzekeraars een fundament zijn. als dat niet zo was hadden we er geen kapitalen in hoeven te stoppen om deze sector te redden.
Andere problemen? Japan en China zijn ondertussen ook problemen van enige importantie. De dollar-yen laat een schokkende beweging zien. Als er beleggers een carry trade hebben opgezet en de lekker goedkope Japanse rente hebben gebruikt hebben ze nu een probleem nu de yen rond de 100 beweegt.
China is niet eerlijk over zijn schulden en over zijn economische cijfers en dus hebben we geen idee van de magnitude van hun problemen. Maar als we de experts moeten geloven gaat het niet goed.
Als ik u was en u was zo slim om real estate-producten (Reits) te kopen dan zou ik juist omdat we op hoogtepunten staan er uit stappen.
Even leuk is het om te zien hoe bijvoorbeeld de Ishares Real Estates het deden in 2008, ze gingen van bijna 100 naar ruwweg 20. Een daling waar in normale tijden een generatie over zou doen om weer goed te maken.
Als het weer mis gaat kunnen we niet meer de rente verlagen want die is al negatief en raakt het de wetten van de zwaartekracht.
Wat betekende het herstel voor de AEX? We hadden eerder een verkoopsignaal en die hebben we officieel nog steeds, maar u moet wel Soros heten om niet enorme pijn in uw buik te hebben van deze positie. Ik ben door schade en schande wijs geworden en heb mijn posities klein gehouden.
Maar de vraag wordt weer: ga ik meedoen met het koopsignaal terwijl ik een soort 2007-gevoel heb waarbij meerdere problemen een soort perfecte storm geven. Kortom ik weet het nog niet...
De Duitse DAX geeft met een slot op 9926,27 een koop in de Twin.
Italië heeft ook nog geen koop gegeven.
De Nasdaq Composite Index heeft wel al een koopsignaal gegeven.
En ook de Dow Jones geeft een koopsignaal in de Twindicator, de Amerikaanse indices geven dus een reden om alsnog te kopen. Maar...
Maar de Bbanken doen nog niet lekker mee in het herstel en zoals eerder aangegeven heb ik verlies gepakt in de spread banken long in deze short. Op zich pijnlijk maar door mijn spreadpositie en snel ingrijpen viel het mee
Long only's hebben meer pijn met ABN Amro, Delta Lloyd en de andere banken en verzekeraars. Aegon geeft in de dalende trend een tijdelijk herstel.
ING laat een soortgelijk verhaal zien maar om hier nu echt heel warm van te worden. Eerst moet er een groter herstel komen in deze fondsen alvorens ik enthousiast genoeg word om weer long te gaan.
Nu werken mijn shorts ook nog niet en werd de kortetermijnstoploss geraakt in Amazon. Ik wacht daar op nieuwe shortkansen.
Goud deed het prima, maar ik heb wat winst genomen.
Netflix is een long (speculatief).
En ook de CheeseCake Factory (Cake) geeft weer een koopsignaal.
Per saldo heb ik dus een paar longs en nog steeds een aantal shorts. Ik geloof niet in de huidige stijging en geef hem aan een ander. Want nogmaals ik heb er niet te veel op door gehakt, maar een probleem in het commercieel vastgoed kan gemakkelijk leiden dat er ook druk komt op de huizenmarkt in London.
En de deze markt is reeds op bubbelniveaus en heeft dus een loodrechte stijging achter de rug. En kan dus gemakkelijk dalen en als London daalt dan... dan daalt Amsterdam zeer waarschijnlijk ook mee... En dan kan er wel meer getrickered worden dan ons lief is. En kijkend naar waardering zitten we op niveaus van 1929.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Of dit plaatje is ook alles behalve optimistisch.
Klik op de grafiek voor een grote versie
We moeten dus even afwachten welke kant het allemaal op gaat.
Frank van Dongen is het pseudoniem van vermogensbeheerder en fondsmanager Cees Smit. Hij is algemeen directeur van Today’s Vermogensbeheer en Today’s Tomorrow Fondsbeleggen (For Tomorrow). Smit schrijft zijn columns op persoonlijke titel. Today's is een vergunninghoudende instelling. Today's is bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) geregistreerd als beleggingsonderneming en beleggingsinstelling. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op vandongen@iex.nl.