In ons werk als fondsanalisten spenderen we veel tijd aan het identificeren van actieve fondsen die over een volledige marktcyclus de potentie hebben om hun benchmark te verslaan. Op basis van een beproefd raamwerk komen we na diepgaand onderzoek tot onze Morningstar Analyst Rating, die ons vertrouwen weerspiegelt in de kwaliteit van een beleggingsfonds.
Hoewel onze ratings een langetermijn-horizon vereisen, kunnen er situaties ontstaan waarin we besluiten om onze ratings te heroverwegen. Voor beleggers kan zo’n situatie soms zelfs aanleiding zijn om een fonds uit de portefeuille te verwijderen.
Dit zijn zeven situaties waarin een grondige check vereist is.
1. Beheerderwissel
De beheerder(s) en analisten vormen de kern van een beleggingsfonds. Uiteindelijk zijn zij degenen die de beslissingen nemen. Wanneer hier verandering in plaatsvindt, dan is strikte monitoring vereist.
Maar of dit tot heroverweging of zelfs een verkoop van het beleggingsfonds moet leiden, is afhankelijk van meerdere zaken. Zo is een beheerderwissel voor een fonds waarbij er een stermanager aan het roer staat een groter issue dan een fonds dat door een team van gelijkwaardige beheerders gemanaged wordt.
Verder dient de opvolger beoordeeld te worden, waarbij ervaring, relevantie van die ervaring, beleggingsfilosofie en track record vertrouwen kunnen geven of niet. Ook de werkdruk of verandering in verantwoordelijkheden van teamleden zijn factoren die in ogenschouw genomen moeten worden voordat een besluit wordt genomen.
2. Strategieverandering
Een verandering in het beleggingsproces kan ervoor zorgen dat het fonds niet meer aansluit bij de behoeften van een belegger. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als een fonds dat zich richt op AEX-aandelen zijn strategie aanpast en ook aandelen opneemt uit de AMX of AScX. De toegevoegde small- en mid-caps veranderen het profiel van het fonds, waardoor het mogelijk niet meer in de portefeuille van een belegger past.
Het is hierbij eveneens belangrijk om de reden achter de strategiewijziging te onderzoeken.
3. Style drift
Het fenomeen style drift heeft verwantschap met de strategieverandering die hierboven is besproken. In dit geval gaat het echter niet om een formele strategieverandering, maar om een portefeuillepositionering die afwijkt van de beleggingsfilosofie.
Een fonds dat in waarde-aandelen belegt en plotseling aandelen als Netflix en Amazon aanschaft is een voorbeeld van style drift. De beheerder laat dus bewust zijn beleggingsfilosofie los en koopt posities die niet passen bij het profiel van het fonds.
Dit is gevaarlijk om twee redenen. De eerste is dat een fondsbeheerder in een segment belegt dat buiten zijn bewezen expertise valt. De tweede is dat om tot een dergelijk besluit te komen, de beleggingsfilosofie van de fondsbeheerder vaak al langere tijd niet heeft gewerkt, waardoor hij besluit het roer drastisch om te gooien. In dat geval loopt een fondsbeheerder dus achter de feiten aan en is hij vaak al te laat.
4. Capaciteit
Succes kent een prijs. Een fonds dat sterke rendementen behaalt trekt nieuwe beleggers aan. Maar wanneer een sterke groei in beheerd vermogen leidt tot verstoring van het succesvolle beleggingsbeleid, kan dit een signaal zijn om een fonds te verkopen.
Door een grote aanwas van nieuw vermogen kan een fondsmanager gedwongen worden om anders te beleggen dan hij deed toen hij succesvol was met zijn strategie. De mogelijkheid om in minder liquide delen van de markt te beleggen wordt bijvoorbeeld lastiger met een groter fondsvermogen.
Ook een toename van het aantal portefeuilleposities bij een stijgend beheerd vermogen is een signaal dat een fonds te groot wordt om zijn oorspronkelijke strategie te blijven uitvoeren.
5. Underperformance
Wanneer het rendement van een fonds achterblijft, kan dat behoorlijk frustrerend zijn. Voordat een fonds om deze reden wordt verkocht, is het echter belangrijk om de prestaties in het juiste perspectief te plaatsen.
Absolute rendementen zeggen niet heel veel, maar wanneer prestaties worden afgezet ten opzichte van vergelijkbare concurrenten en een relevante benchmark, kan dit veel inzicht geven in de kwaliteit van het track record van een beleggingsfonds.
Een verklarende factor voor achterblijvende prestaties kan zijn dat de beleggingsstrategie tijdelijk impopulair is. Dit vormt een minder serieus probleem zolang de manager vasthoudt aan zijn filosofie.
Ook de opbouw van de underperformance is belangrijk. Is dit consistent of het resultaat van een enkel slecht jaar of een slechte maand?
Veranderingen in het team of beleggingsstrategie, zoals hiervoor besproken, kunnen eveneens de oorzaak vormen van de underperformance.
Tot slot kan een sterke outperformance ook een waarschuwingssignaal zijn. Het kan impliceren dat het fonds een flink hoger risicoprofiel heeft, waardoor het sterk wisselende prestaties neer kan zetten. Een diepgaande performance-analyse is dan ook cruciaal.
6. Organisatorische veranderingen
Veranderingen binnen een fondshuis kunnen grote invloed hebben op de werksfeer en daarmee indirect op de resultaten van een beleggingsfonds. Wanneer een fondshuis wordt overgenomen, bestaat er een kans dat een beheerder zijn baan verliest. Dat zal hem bezighouden, zodat hij niet volledig gefocust zal zijn op het beheer van zijn portefeuille.
Hetzelfde geldt voor reorganisaties. Ook het uitbreiden van het productaanbod, waardoor de focus binnen het fondshuis vervaagt, of veranderingen in het kostenbeleid van een fondshuis kunnen invloed hebben op de fondsprestaties en daarmee een waarschuwingssignaal vormen.
7. Verandering persoonlijke situatie
Veranderingen bij beleggingsfondsen kunnen een gegronde reden zijn om een beleggingsfonds te verkopen, maar veranderingen in de situatie van de belegger zelf zijn net zo belangrijk. Een aanpassing in tijdshorizon is een legitieme reden om de portefeuillesamenstelling aan te passen.
Een belegger kan bijvoorbeeld zijn doelstelling hebben behaald, waardoor hij het zich kan permitteren om zijn risicovollere beleggingen wat af te bouwen. Dit kan betekenen dat bijvoorbeeld fondsen gericht op opkomende landen of small-caps worden verkocht.
Aan de andere kant kunnen de beleggingsdoelstellingen ook wijzigen als gevolg van veranderende persoonlijke omstandigheden. Dit kan ervoor zorgen dat er meer of juist minder risico genomen hoeft te worden in de beleggingsportefeuille, wat weer aanleiding is om bestaande posities van de hand te doen.
Verder kan ook de risicoaversie van beleggers af- of toenemen, wat eveneens gevolgen heeft voor de portefeuillesamenstelling.
Monitoring zonder ADHD-gedrag
Beleggers doen er verstandig aan hun fondsen en beleggingsportefeuille met enige regelmaat te controleren, om te checken of deze nog aan de gewenste portefeuilleallocatie voldoet, en of de fondsen nog dezelfde karaktereigenschappen hebben en dus nog dezelfde rol in de portefeuille kunnen vervullen als destijds bij de aankoop.
Een update op kwartaalbasis is meer dan voldoende. Een hogere frequentie vergroot de kans op onnodige handelsactiviteit, terwijl beleggen juist is bedoeld voor de langere termijn. Van ADHD-beleggersgedrag worden immers alleen brokers beter.
Naast het checken van de portefeuille kan het ook geen kwaad om op gezette tijden uw eigen beleggingsdoelstellingen te evalueren en eventueel aan te passen als gevolg van veranderingen in de markt of veranderingen in persoonlijke doelstellingen.
Jeffrey Schumacher,
is fondsanalist en Manager Research team bij Morningstar Benelux.