Is er in de dagen dat ik afwezig was veel gebeurd in de AEX? De bewegingen vallen wel mee, maar het topvormingsproces is nog steeds intact. Vooral de bovenkant, de weerstandszone, is verder versterkt. En de onderkant komt steeds dichterbij.
De jaartop in de AEX werd op 21 maart op de borden gezet bij 518,90. Die dag werd ook een belangrijk toppatroon afgerond, een bearish engulfing. Zolang deze jaartop niet verder wordt verhoogd, blijft dit toppatroon intact. Begin deze week werd een poging ondernomen om deze jaartop opnieuw te testen.
De index vormde afgelopen maandag een intradaytop bij 518,30. Belangrijk daarbij is dat opnieuw een grote bearish engulfing op de borden werd gezet. Er is dus nu onder de 519 een dubbele top gevormd, beide keren met de vorming van een duidelijk toppatroon in de vorm van een bearish engulfing.
Zware weerstandszone
Afgelopen woensdag kwam daar een derde toppatroon bij dat luistert naar de illustere naam gravestone doji. Bij een dergelijk toppatroon liggen de openingsprijs, slotprijs en intradaybodem bijna gelijk. De intradaytop lag die dag bij 517,40.
Al deze toppatronen zorgen ervoor dat er een zware weerstandszone in ontwikkeling is onder de 519 punten. Dit niveau is de onderkant van een oude weerstandszone tussen 519 en 521. Opvallend is dat deze zone ook gelijk ligt aan het te berekenen koersdoel van het vlagpatroon dat in januari werd gevormd.
Vanaf de decemberbodem bij 445,65 vond een beweging plaats tot 489,90 begin januari, een stijging van 44 punten. Het dieptepunt van dit vlagpatroon lag uiteindelijk bij 476,70. Tellen we daar 44 punten bij op dan komt een doel vanuit dit patroon uit de bus rollen van 521 punten.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
In het kortetermijnbeeld is een zeer krachtige markt te zien, een euforische markt die aanzienlijk verder is doorgelopen dan ik had verwacht. Het elastiek is daarbij zeer strak gespannen en dat zou wel eens voor een krachtige tegenreactie kunnen zorgen.
Het is heel normaal dat een dergelijke opwaartse beweging deels wordt gecorrigeerd voor de vorming van een belangrijke hogere middellangetermijnbodem.
Ik blijf in het langetermijnbeeld positief en voor dit jaar heb ik een richtpunt in dit beeld van 564 punten (top van 2007), maar een dergelijke beweging gaat nooit in een rechte lijn.
Steeds steiler
In de afgelopen jaren hebben we jaarlijks te maken gehad met vijf tot zeven correcties. Dit jaar staat de teller nog op nul, terwijl er een krachtige beweging heeft plaatsgevonden van bijna 75 punten. Opvallend daarbij is dat de markt steeds verder is gaan versteilen.
De 445,65-bodem in december was de laatste keer dat de sinds februari-2016 stijgende middellangetermijnbodemlijn werd getest. In totaal zijn er nu vier raakpunten langs deze lijn:
- de 378,50 in februari
- de 410 in juni
- de 437,50 in november
- de 445,65 in december
De meest steile opgaande bodemlijn (vanaf de 491-bodem van februari) werd ruim twee weken geleden al neerwaarts gebroken. Deze versteiling had verder de contouren van een stijgende wig. De belangrijkste bodemlijn om te breken startte echter bij de 445,65 in december. Deze bodemlijn loopt verder langs:
- de 476,70 in januari
- de 491 van februari
Inmiddels nadert deze bodemlijn de huidige niveaus en werd gisteren bij de opening al bijna getest. Vandaag ligt deze lijn alweer bij 510,50, gelijk aan de voormalige jaartop uit 2015. Hieronder treedt een duidelijke verdere verzwakking op en lijkt de top voor de komende tijd te zijn gezet.
Indicatoren bevestigen verzwakking
Ook de technische indicatoren wijzen op dit scenario. Zowel de MACD als de RSI zijn neerwaarts gericht:
- de MACD gaf recent een neerwaartse crossing aan
- de RSI brak de onderkant van een stijgende wig
In de RSI is al een patroon van lagere toppen te zien. Maar het belangrijkste signaal moet vanuit de grafiek komen, een neerwaartse doorbraak van de sinds december vorig jaar stijgende bodemlijn.
In de afgelopen maanden hebben we geregeld startsignalen gezien voor de verwachte correctie, maar die bleken telkens vals te zijn en werden weer snel opgeheven. Een neerwaartse doorbraak van de genoemde stijgende bodemlijn dient dus structureel te zijn.
Zodra aan de andere kant de 519-top opwaarts wordt gebroken voor enkele dagen, dan lijkt de huidige krachtige opgaande en euforische stijging nog niet ten einde. Toch acht ik een dergelijk scenario minder kansrijk aangezien we steeds meer topvormingssignalen zien.
Vergelijkbare signalen
Ook in andere indices zien we dergelijke signalen.
De Nikkei en de S&P 500 braken al onder hun sinds december stijgende bodemlijn. De S&P 500 maakt al een patroon van lagere toppen en de Nikkei heeft de bodem van de afgelopen maanden neerwaarts gebroken.
Daggrafiek Nikkei 225
Klik op de grafiek voor een grote versie
De DJ Transport (een leading index) zit al in een forse correctiefase van ruim 5% en heeft recent een lagere top gevormd.
De DAX vormde in de afgelopen weken nog wel hogere toppen, maar het lijkt er nu op dat de Duitse index een dubbele top heeft gevormd ten opzichte van zijn all time high van 2015. Daar werd toen een grote dark cloud cover gevormd (begin deze week).
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank N.V. is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling die is opgesteld door Bas Heijink, Senior Analist Technische Analyse van het ING Investment Office. Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld op basis van zijn eigen kennis gecombineerd met betrouwbare bronnen.